Μια ξεκάθαρη ποδοσφαιρική απάντηση στον ρατσισμό

Ο Λιλιάν Τουράμ, ένας διανοούμενος του ποδοσφαίρου, ο οποίος αφού κρέμασε τα παπούτσια του αποφάσισε να αφιερώσει τη ζωή του στη μάχη κατά του ρατσισμού, είχε δηλώσει πως «μέχρι οι λευκοί παίκτες να πουν όχι στον ρατσισμό, δεν θα αλλάξει τίποτα». Οι εποχές που ο εμβληματικός αμυντικός των «τρικολόρ» ονειρευόταν φαίνεται πως έχουν πια φτάσει.

Πριν από περίπου έναν χρόνο, όταν ο Καλιντού Κουλιμπαλί της Νάπολι αποβλήθηκε σε ένα ματς με αντίπαλο την Ίντερ και άκουσε τον κόσμο στις κερκίδες να τον αποχαιρετά με ήχους μαϊμούς, η αντίδραση του ποδοσφαιρικού κόσμου ήταν αξιοθαύμαστη. Από τον Κριστιάνο Ρονάλντο μέχρι τον τότε αρχηγό της ομάδας που βρέθηκε στο στόχαστρο, τον Μάουρο Ικάρντι, βγήκαν δημόσια για να σταθούν στο πλευρό του Σενεγαλέζου. Τον Απρίλιο του 2019, με αφορμή την αποχώρηση των παικτών ερασιτεχνικής ομάδας από τον τελικό ερασιτεχνικού Κυπέλλου του Λέστερ, αναρωτιόμασταν για τη δυναμική μιας αντίστοιχης κίνησης, σε περίπτωση που συνέβαινε σε μια μεγάλη διοργάνωση, σε μια επαγγελματική ομάδα, υπογραμμίζοντας πως οι ποδοσφαιριστές έχουν μεγαλύτερη δύναμη από ό,τι πιθανόν και οι ίδιοι καταλαβαίνουν και κάποια στιγμή πρέπει να την χρησιμοποιήσουν. 

Τα όσα εκτυλίχθηκαν το βράδυ της Τρίτης στον αγώνα Champions League ανάμεσα στην Παρί Σεν Ζερμέν και την Μπασάκσεχιρ αποδεικνύουν του λόγου το αληθές. Aς μην σταθούμε στην εκπρόσωπο της Τουρκίας, στη σύνδεσή της με το καθεστώς του Ερντογάν, στον τρόπο που αναρριχήθηκε στα υψηλά πατώματα του τουρκικού πρωταθλήματος και στους υποστηρικτές της, ούτε στη δήλωση του Ερντογάν που… έσπευσε να καταδικάσει τον ρατσισμό, γεγονός που μοιάζει εντελώς αντίθετο με τις πολιτικές του, αλλά στην αντίδραση των πρωταγωνιστών. 

Βοηθός του παλαίμαχου Τουρκου διεθνή Μπουρούκ Οκάν, ο οποίος πλέον βρίσκεται στον πάγκο της Μπασάκσεχιρ, είναι ο Πιέρ Γουεμπό. Ο Καμερουνέζος ήταν 58 φορές διεθνής με την εθνική της χώρας του και είχε φορέσει ως ποδοσφαιριστής τη φανέλα της ομάδας, έπαιξε αρκετά χρόνια στην Τουρκία και συνέχισε την προπονητική του καριέρα στη γειτονική χώρα. Ο Γουεμπό, λοιπόν, έπειτα από μια διαμαρτυρία του προς τον διαιτητή, άκουσε τον τέταρτο να τον αποκαλεί «νέγρο». Η αντίδραση ήταν άμεση. Ο Χατσεγκάν, πρώτος διαιτητής της αναμέτρησης, τον απέβαλε, όμως η κατάσταση είχε ήδη ξεφύγει. Σε μια πρωτοφανή κίνηση στην ιστορία του Champions League, οι ποδοσφαιριστές της Μπασάκ αποφάσισαν να αποχωρήσουν στο 18′, ως ένδειξη υποστήριξης προς τον προπονητή τους. Στην 11άδα βρίσκονταν οκτώ Τούρκοι παίκτες, ένας Βραζιλιάνος, ένας Νορβηγός, ένας Γάλλος κι ένας από το Πράσινο Ακρωτήρι. Η πλειοψηφία, δηλαδή, ήταν Τούρκοι. 

Η Παρί Σεν Ζερμέν ακολούθησε τόσο στο γήπεδο, όσο και έξω από αυτό. Η Μπασάκσεχιρ “ανέβασε” στα Social media το σλόγκαν “respect” της ίδιας της UEFA, με την Παρί να αναπαράγει το μήνυμα, όπως και αρκετές ακόμα ομάδες. «Όλες οι μορφές ρατσισμού έρχονται σε αντίθεση με τις αξίες που κατέχει η Paris Saint-Germain, ο Πρόεδρος, το προσωπικό και οι παίκτες του συλλόγου», ανέφερε στη συνέχεια ο σύλλογος.

Το ματς σταμάτησε για αρκετή ώρα και τα Social Media άρχισαν να παίρνουν φωτιά, τη στιγμή που η UEFA αναζητούσε τον τρόπο για να μειώσει τη ζημιά στην εικόνα της. Γάλλοι, Ρουμάνοι και Τούρκοι δημοσιογράφοι έπεσαν με τα μούτρα στο ρεπορτάζ, προσπαθώντας να αποκρυπτογραφήσουν το περιεχόμενο των συζητήσεων. Σύμφωνα με τα όσα είδαν το φως της δημοσιότητας από τη Ρουμανία, τη χώρα του διαιτητικού τιμ, ο Κολτσέσκου δεν αποκάλεσε “νέγρο” τον Γουεμπό, αλλά στη συζήτησή του με τον πρώτο διαιτητή Χατσεγκάν, προσπαθώντας να του υποδείξει σε ποιον ποδοσφαιριστή πρέπει να δείξει κάρτα είπε “ala negru”, που σημαίνει “στον μαύρο” και στη Ρουμανία δεν έχει αρνητική χροιά. Προφανώς, ένας διεθνής διαιτητής δεν δικαιολογείται να μην γνωρίζει ότι η λέξη αυτή έχει διεθνή αντίκτυπο και κρύβει μια ιστορία πνιγμένη στο αίμα. Ο Ντεμπά Μπα, που πρωτοστάτησε στις αντιδράσεις και ήταν επίσης έξαλλος πριν την αποχώρηση, φέρεται να άκουσε την πλευρά του Κολτσέσκου, χωρίς να πειστεί. «Γιατί λες αυτόν τον μαύρο; Γιατί δεν λες το ίδιο όταν αναφέρεσαι σε έναν λευκό;», ρωτούσε εξοργισμένος. Το Συμβούλιο κατά των διακρίσεων της Ρουμανίας ανέφερε πως: «Είναι ρατσισμός, χωρίς καμία πιθανότητα ερμηνείας. Μπορούσε να περιγράψει τον παίκτη με τόσες άλλες λεπτομέρειες και να αγνοήσει το χρώμα του».

Αξίζει, επίσης, να σημειωθεί πως ο Χατσεγκάν είχε δείξει ανάλογα δείγματα στο παρελθόν. Ο Γιάγια Τουρέ, σε ένα ματς της Μάντσεστερ Σίτι με την ΤΣΣΚΑ Μόσχας είχε καταγγείλει πως ο Ρουμάνος διαιτητής δεν αντέδρασε σωστά σε ρατσιστική επίθεση από οπαδούς. Σε αναμέτρηση της Ντιναμό Βουκουρεστίου με τη Στεάουα, έκανε πως δεν άκουσε τίποτα όταν ολόκληρη η κερκίδα των φιλοξενούμενων έκανε ήχους μαϊμούς προς τον Χαρλέμ Γκονχέρ. Για τον Κολτσέσκου, από την άλλη, η αναμέτρηση της Παρι με την Μπασάκσεχιρ θα ήταν μάλλον το τελευταίο του ευρωπαϊκό ματς, χωρίς να έχει δώσει στο παρελθόν ρατσιστικά δείγματα. 

Όσον αφορά το μέλλον του αγώνα; Για αρκετή ώρα υπήρχαν διαβουλεύσεις. Η τουρκική ομάδα φερόταν διατεθειμένη να επιστρέψει στον αγωνιστικό χώρο, εφόσον ο Κολτσέσκου αποχωρούσε από το γήπεδο. Για κάποια λεπτά το παιχνίδι φάνηκε ότι θα ξεκινούσε ξανά, με τον Video Assistant Referre να παίρνει τη θέση του τέταρτου. Με ανακοίνωσή της, η UEFA ενημέρωσε ότι υπήρξε συμφωνία για επανέναρξη με άλλον διαιτητή στη θέση του τέταρτου, προσθέτοντας ότι: «Η  UEFA θα ερευνήσει ενδελεχώς το ζήτημα και θα προχωρήσει σε περαιτέρω τοποθετήσεις». Το θέμα πήρε τεράστιες διαστάσεις, σε όλο τον κόσμο. Τελικά, η απόφαση που λήφθηκε ήταν συνέχεια της αναμέτρησης την επόμενη μέρα με διαφορετική διαιτητική τετράδα. Για πρώτη φορά, ένας αγώνας του Champions League διακόπηκε οριστικά για λόγους ρατσιστικής προσβολής και μάλιστα από την πλευρά ενός ανθρώπου της UEFA. Για πρώτη φορά, στο επίπεδο όπου τα εκατομμύρια παίζουν τη δική τους μπάλας, οι ποδοσφαιριστές και προπονητές φώναξαν «ως εδώ».

Σε αυτή την ιστορική συγκυρία, ο κόσμος του ποδοσφαίρου δεν θα πρέπει να αποσπαστεί από πολιτικές σκοπιμότητες και πιθανές βραχυπρόθεσμες επιδιώξεις, αλλά να σταθεί στην εκκωφαντική απάντηση που έδωσαν οι πρωταγωνιστές του όμορφου παιχνιδιού: Ίσως να αποτελεί την αρχή για έναν πολύ περισσότερο δραστικό τρόπο αντιμετώπισης του ρατσισμού. Όπως σε κείνο το Κύπελλο του Λέστερ. Όπως το καλοκαίρι στο ΝΒΑ. Όπως ονειρευόταν ο Τουράμ…