Μία συζήτηση με τον Τάσο Θεοφίλου για τις περιπέτειες των «Μαν και Στελάν»

Το «μεταπάλπ γουέστερν», ο Μισέλ Φουκώ και δύο διαμόνιοι βαθμοφόροι της Ασφάλειας.

Τι είναι το νέο υποείδος αστυνομικής λογοτεχνίας «μεταπάλπ γουέστερν»; 

Το Μεταπάλπ Γουέστερν είναι ένα υποείδος της αστυνομικής λογοτεχνίας που η ίδρυση του έχει ανακοινωθεί επισήμως και αρμοδίως από το ηλεκτρονικό περιοδικό-βιβλιοπωλείο του rednnoir.gr. Αφορμή ήταν η δημοσίευση, σε εφτά συνέχειες, μιας πρώτης εκδοχής των Περιπετειών του Μαν και του Στελάν πριν τυπωθούν στην τελική τους μορφή ως εικονογραφημένη νουβέλα. 

Ανεξάρτητα με το αν ο όρος παλπ είναι δανεισμένος από την Αμερική της δεκαετίας του 1950, η προοπτική είναι αυτή της αναβίωσης της λαϊκής λογοτεχνίας στο πρότυπο της μεσοπολεμικής επιφυλλίδας, προσαρμοσμένης όμως στο περιβάλλον που δημιουργεί το διαδίκτυο. Εικονογραφημένες -από την ανεπανάληπτη Chrispy Shift- αστυνομικές ιστορίες σε λίγες και μικρές συνέχειες ώστε να έχουν την ελπίδα να επιβιώσουν στο διαδίκτυο για λίγες ημέρες, όσος είναι ο μέσος χρόνος ζωής μιας ανάρτησης στα σόσιαλ μίντια και μετά να τυπωθούν. 

Ο χαρακτηρισμός γουέστερν επιλέχτηκε καθώς στην νουβέλα αυτή μπορεί να διατηρείται το βασικό χαρακτηριστικό των αστυνομικών ιστοριών (δηλαδή αντικομφορμιστές ντετέκτιβ ως κεντρικοί χαρακτήρες που χάρη στην προσωπική τους ικανότητα και αυτοθυσία η ανθρωπότητα απαλλάσσεται από τις συνέπειες εγκληματικών πράξεων) ωστόσο απαλείφεται το όριο μεταξύ νομιμότητας και παρανομίας, μεταξύ αστυνομίας και παραβατικότητας. Δεν υπάρχει καμιά διάκριση μεταξύ των δυο αυτών  καταστάσεων, όχι όμως σαν μια εξαίρεση, σαν μια ανωμαλία ή σαν μια ανισορροπία που καλούνται οι ήρωες να επαναφέρουν αλλά ως μια φυσιολογική κατάσταση. Ως μια δηλωμένη πραγματικότητα. 

Όπως στην Άγρια Δύση όπου ο επικηρυγμένος παράνομος μιας πολιτείας μπορεί να είναι ταυτοχρόνως σερίφης στην διπλανή πολιτεία ενώ η πλευρά του νόμου στην οποία στέκεται δεν καθορίζεται από ηθικές ή ιδεολογικές επιλογές αλλά από τον συσχετισμό δύναμης και από πρόσκαιρες συμμαχίες. Στοιχεία γουέστερν επίσης είναι και το συνεχές πιστολίδι καθώς και το γεγονός ότι σχεδόν όλοι όσοι περνάνε από την ιστορία φαίνεται να κουβαλάνε όπλα.

Ο Μαν και ο Στελάν είναι δύο δαιμόνιοι βαθμοφόροι της Ασφάλειας. Πώς εμπνεύστηκες τους δύο χαρακτήρες και ποια υπόθεση θα διαλευκάνουν στον πρώτο κύκλο επεισοδίων της σειράς; 

Αυτό που αρχικά προσπάθησα να κάνω είναι να συνδυάσω δυο είδη μπάτσων. Ως πρώτο είδος επέλεξα τον στερεοτυπικό σάπιο μπάτσο της Δίωξης Ναρκωτικών ή του Τμήματος Εκβιαστών. Μπάτσος της εμπειρίας που λύνει τα θέματα με πιο παραδοσιακούς τρόπους όπως η εμπλοκή του ίδιου στην παρανομία από τη θέση ισχύος που του παρέχει η εξουσία του. Αυτός εκπροσωπείται από τον Στελάν. Το δεύτερο είδος μπάτσου που εκπροσωπείται από τον Μαν έχει την αναφορά του σε μπάτσους πιο απαιτητικών υπηρεσιών όπως η Αντιτρομοκρατική και θυμίζει τα δυτικά μοντέλα. Ο Μαν δεν έχει υπηρετήσει μόνο στην Ιντερπόλ αλλά έχει σπουδάσει και στην Πάντειο. Έχει μάλιστα υιοθετήσει και φουκωικά σχήματα για το πως πρέπει να λειτουργεί η Αστυνομία.

Δεν είναι ακριβώς δυο τάσεις που συγκρούονται αλλά δυο τάσεις που αλληλοσυμπληρώνονται. Το δεύτερο μοντέλο σε καμιά περίπτωση δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει χωρίς το πρώτο, ενώ το πρώτο με την σειρά του έχει όφελος από το δεύτερο. 

Μέσα από μια σειρά επεισοδίων, οι δυο δαιμόνιοι βαθμοφόροι της Ασφάλειας ανακαλύπτουν ότι υπάρχει ένα καινούριο ναρκωτικό στην αγορά με ανεξέλεγκτες παρενέργειες. Το χειρότερο -και αυτό που πραγματικά τους ενεργοποιεί- είναι η αρχική εκτίμηση τους ότι η αστυνομία έχει αποκλειστεί από τα κέρδη που της αντιστοιχούν από το εμπόριο του. Οι αποκαλύψεις όμως που γίνονται σταδιακά τους φέρνουν απέναντι σε μια ακόμα πιο δυσάρεστη πραγματικότητα. 

Γιατί ο Μανώλης (Μαν) καυλώνει τόσο με την Ιντερπόλ; 

Γιατί αυτό είναι το λογικό.

Γιατί το πρώτο πράγμα που κάνει όταν πέφτουν πυροβολισμοί είναι να κοιτάξει το εικόνισμα της Παναγίτσας στον καθρέφτη του αυτοκινήτου του; 

Καλή η Ιντερπόλ, καλή η Πάντειος, καλός και ο καραφλοδαίμονας Φουκώ αλλά υπάρχει και μια παράδοση σε ετούτο τον τόπο.  

Τελικά υπάρχει ισορροπία μεταξύ νόμιμης και παράνομης οικονομίας; 

Δεν θέλω να κινδυνέψει η ζωούλα μου φωτογραφίζοντας συγκεκριμένους επιχειρηματίες αλλά μην ξεχνάμε ότι τουλάχιστον στην Ελλάδα βασικό ρόλο στην οικονομία παίζει το εφοπλιστικό κεφάλαιο το οποίο είναι από την φύση του παράνομο. Ακόμα και δυο τόνους πρέζα να μην μεταφέρει ένας εφοπλιστής (λέω ένα τυχαίο παράδειγμα), σχεδόν πάντα θα κουβαλάει λαθραία καύσιμα που είναι η κινητήριος δύναμη της οικονομίας. Τα όρια μεταξύ νομιμότητας και παρανομίας είναι έτσι κι αλλιώς πολύ θολά. Η παραβατικότητα διατρέχει κάθετα όλη την κοινωνική πυραμίδα αλλά το όριο της ενεργοποίησης των μηχανισμών ποινικής καταστολής μπαίνει οριζόντια σε αυτήν την πυραμίδα και η ένταση της αυξάνεται όσο πλησιάζει την βάση της. Η παραβατικότητα ξεκινάει με τα μεγάλα σκάνδαλα στην κορυφή της κοινωνικής και οικονομικής ιεραρχίας (οι πλούσιοι όπως μάθαμε και στο Χάρβαρντ δεν εγκληματούν αλλά απλώς σκανδαλίζονται) και καταλήγει με την μικροπαραβατικότητα στην βάση της.
Αν δεν υπήρχε το παράνομο κεφάλαιο η οικονομία θα κατέρρεε. Και ισορροπία υπάρχει λοιπόν μεταξύ νόμιμης και παράνομης οικονομίας και όσμωση. Και αυτή η όσμωση γίνεται μέσα από το εμπόριο ναρκωτικών, μέσα από το λαθρεμπόριο πετρελαίου, μέσα από την νυχτερινή ζωή και την show biz και μέσα από το ποδόσφαιρο και τους συνδέσμους των φιλάθλων. 

Γιατί τα σμάρτφον αποτελούν το πρόσθετο μέλος της συνείδησης του σύγχρονου ανθρώπου; 

Σε ένα σμάρτφον χωράνε οι βασικές εφαρμογές κοινωνικής δικτύωσης που χρησιμοποιεί κάποιος συμπεριλαμβανομένων αυτών της ανταλλαγής γραπτών μηνυμάτων. Οι πληροφορίες που υπάρχουν σε αυτές μαζί με αδημοσίευτες φωτογραφίες, σημειώσεις, ηχογραφήσεις, βίντεο, τηλεφωνικό κατάλογο, λίστες επαφών κτλ αντανακλούν την προσωπικότητα του κατόχου τους. Μέσα από αυτές τις συσκευές μπορεί κανείς να διεισδύσει στη συνείδηση ενός ανθρώπου. Ουσιαστικά εκεί υπάρχουν καταγεγραμμένα ακόμα και πράγματα που ο κάτοχος της κάθε συσκευής θα ήθελε να στριμώξει στο υποσυνείδητο του όπως μεθυσμένα μηνύματα που έχει ξεχάσει ή ακόμα χειρότερα μεθυσμένα ποσταρίσματα που όσο κι αν θέλει δεν γίνεται να ξεχάσει. Σκέψου κάποιος να έχει για δυο ώρες το κινητό σου στα χέρια του και να το σκαλίζει. Είναι σαν να έχει κάνει έναν δίωρο περίπατο στον εγκέφαλο σου. 

Θα ακολουθήσουν και άλλες περιπέτειες των Μαν και Στελάν; Που μπορεί να τις βρει κανείς; 

Θα ακολουθήσει σίγουρα το δεύτερο μέρος με τίτλο, «B-zombie: Ο ιός της έριδας» το οποίο το δουλεύω αλλά έχει πολύ δρόμο μπροστά του. 
Μπορεί να το βρει κανείς σε διάφορα βιβλιοπωλεία του κέντρου όμως η κεντρική του διάθεση γίνεται στο red n noir bookstore cafe bar (Δροσοπούλου 52, Κυψέλη) καθώς και στο ηλεκτρονικό βιβλιοπωλείο του rednnoir.gr  

Με ποιον τρόπο δουλέψατε πάνω στην εικονογράφηση; 

Την εικονογράφηση την έκανε η φοβερή και τρομερή Chrispy Shift, γραφίστρια και σκιτσογράφος του red n noir και εδώ είναι η απάντηση της: 

«Όταν γραφόταν η ιστορία του Μαν και του Στελάν, ήμασταν στα ξεκινήματα του συνεργατικού βιβλιοκαφεδοεκδοτικού πειράματος red n’ noir και όλη μας η ενέργεια και σκέψη πήγαινε κατευθείαν εκεί. Είτε λοιπόν από εμμονή, είτε από ιδρυματοποίηση, είτε επειδή σκεφτόμουν πως το να έχω δύο μοντέλα ανά πάσα στιγμή για reference των σκίτσων μου θα με διευκόλυνε στο δύσκολο αυτό έργο, το μυαλό μου ταύτισε, από την αρχή της εικονογράφησης, τους δύο ήρωες με τα δύο αστέρια του cafe-bar μας. Και η αλήθεια είναι πως ταίριαξαν τόσο πολύ που δεν μπορώ να διανοηθώ πώς θα μπορούσε να έχει γίνει αλλιώς. 

Καθώς η ιστορία εξελισσόταν προέκυψε και ένα πλας, που επιβεβαίωσε την αρχική μου ιδέα, πως, δηλαδή, το να ζωγραφίζεις συναδέλφους σου σε κόμικ έχει και μερικά κρυμμένα καλά. Δημιουργήθηκε, έτσι, μία συνθήκη που, σε περίπτωση διαφωνίας με κάποιον τους, η δυνατότητα στο επόμενο επεισόδιο, να είναι ο ήρωας του με μειωμένη κόμη ή με παραπάνω κιλά, να αποτελεί κατευναστικό παράγοντα και ένα καλό επιχείρημα. Τεχνικά, η μέθοδος που ακολουθώ είναι σκίτσο, μελάνωμα σε ρυζόχαρτο, σκανάρισμα και ψηφιακός χρωματισμός.» 

Τι θα λέγανε οι Μαν και Στελάν για τον κορονοϊό;

Ο Μαν και ο Στελάν έχουν στο επόμενο επεισόδιο να αντιμετωπίσουν έναν ακόμα πιο επικίνδυνο, ύπουλο, κοινωνικά επιζήμιο και θανατηφόρο ιό, τον «b-zombie, τον ιο της έριδας». Με τον Covid-19 απλώς πλήττουν που δεν μπορούν να ξεμπερδεύουν μαζί του με λίγο αγνό και παραδοσιακό πιστολίδι.   

INFO: red n’ noir