Μια παράσταση ενάντια στο bullying – To θέατρο αντιστέκεται

Το μυστήριο του θανάτου του 20χρονου σπουδαστή από το Ρέθυμνο, Βαγγέλη Γιακουμάκη, η ιστορία του μικρού Άλεξ από τη Βέροια, καθημερινά περιστατικά βίας στα σχολεία, έδωσαν την αφορμή. Με το bullying να δείχνει τα «δόντια» του, ο σκηνοθέτης Νίκος Καμτσής αποφάσισε να ανεβάσει παράσταση με θέμα την ενδοσχολική βία. Ο λόγος για το έργο «Γιάννης ”X”=ξένος» που «ανεβαίνει» στο θέατρο Τόπος Αλλού. 

«Το θέατρο δεν είναι μόνο μέσο ψυχαγωγίας, αλλά και μέσο στοχασμού», αναφέρει ο σκηνοθέτης του έργου που πιστεύει ότι πρέπει να θίγονται ζητήματα που «μας απασχολούν στην καθημερινότητά μας όπως είναι το bullying». 

Η δημιουργία, όμως, μιας παράστασης πάνω στην ενδοσχολική βία δεν ήταν απλή υπόθεση. Ο κ. Καμτσής μιλά για ένα «σύνθετο φαινόμενο» και για μια μακροχρόνια έρευνα πάνω στο θέμα. Πηγή έμπνευσής του εκτός από τα δυσάρεστα περιστατικά της επικαιρότητας, αποτέλεσαν και ιστορίες μαθητών, ταινίες, γκρουπ συζητήσεων στο Διαδίκτυο, αλλά και ένας ραδιοφωνικός σταθμός στην Αυστραλία. Ένας σταθμός, τον οποίο λειτουργούσαν μαθητές και εξέθεταν καταστάσεις bullying.

Μαθητές και καθηγητές μιλούν με το σκηνοθέτη για περιστατικά εκφοβισμού στα σχολεία. Καταστάσεις θλιβερές που συχνά, όμως, μπαίνουν στο «ντουλάπι», λόγω της σιωπής. Λόγω του φόβου των μαθητών να μιλήσουν, να εκθέσουν το πρόβλημα και να δραστηριοποιηθούν. 

Ο κ.Καμτσής προβάλλει το ζήτημα μέσα από ένα διαδραστικό θέαμα, την παρουσίαση ιστορίας ενός παιδιού και τη μετέπειτα διεξαγωγή συζήτησης ανάμεσα σε καθηγητές και μαθητές, και όχι με «ένα παραμύθι που πρωταγωνιστούν καλοί και κακοί».

»Κάθε περιστατικό bullying είναι μοναδικό. Το θέμα είναι να αποβληθούν οι φόβοι. Με τη σιωπή δεν βγαίνει τίποτα», συνεχίζει ο σκηνοθέτης, που έχει δημιουργήσει μια παράσταση στην οποία παρέχεται η δυνατότητα σε μαθητές και καθηγητές να συζητούν ανοιχτά για το πρόβλημα. 

Τον κίνδυνο του Διαδικτύου επισημαίνουν σε μεγάλο βαθμό οι καθηγητές, που έρχονται σε επαφή με τον κ. Καμτσή. Όσον αφορά στα περιστατικά βίας στα σχολεία, παρατηρούν παθητικότητα και αδράνεια από την πλευρά των μαθητών. Ωστόσο, σημειώνουν ότι τα παιδιά έχουν συνειδητοποιήσει το πρόβλημα, αφού το ζουν καθημερινά, αλλά «χρειάζεται διάλογος». 

Πληροφορίες από μαθητές και καθηγητές έχει λάβει ο Νίκος Καμτσής, εκείνο όμως που λείπει είναι η οπτική των γονέων. Το πώς δηλαδή ο κηδεμόνας βλέπει τις συμπεριφορές και τις συνήθειες του παιδιού μέσα στο σπίτι. 

Ο σκηνοθέτης δεν επιλέγει να χρησιμοποιεί τις λέξεις «θύμα» και «θύτης» για να μιλήσει για το πρόβλημα, ενώ κάνει λόγο για ένα φαινόμενο που δεν κάνει διακρίσεις. Μέσα από την εμπειρία που έχει αντλήσει από τις συνομιλίες του με καθηγητές και μαθητές, ο κ. Καμτσής αναφέρει ότι η βία δεν παρατηρείται λιγότερο σε ιδιωτικά και περισσότερα σε δημόσια σχολεία. 

Η περιοχή και το περιβάλλον στο οποίο μεγαλώνει ένα παιδί, είναι σύμφωνα με τον σκηνοθέτη, είναι οι βασικοί πυλώνες επιρροής. «Τα παιδιά που δεν έχουν την προσοχή των γονέων και θέλουν να επιβεβαιώνονται μέσα από κακές πράξεις», είναι συνήθως εκείνα που ασκούν το bullying, σημειώνει ο κ.Καμτσής. 

Bullying, εξηγεί, μπορεί να σημαίνει μια περίεργη φωτογραφία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, υβριστικά μηνύματα, σκουντήματα, σπάσιμο κινητού και άλλα, που μαθητές του περιγράφουν.

Γυρνώντας πίσω στο χρόνο, στα παιδικά και εφηβικά του χρόνια, ο σκηνοθέτης δεν θυμάται να έχει βιώσει ο ίδιος περιστατικά βίας, αλλά από τη μνήμη του δεν ξεθωριάζει ο εκφοβισμός και η σεξουαλική κακοποίηση που για χρόνια υφίστατο στενός φίλος του. 

Τα λεκτικά πειράγματα πρώτα στη «λίστα» του bullying

Η «Έρευνα για τις συμπεριφορές που συνδέονται με την υγεία των εφήβων μαθητών», που διενεργήθηκε από το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας (ΕΠΙΨΥ) στο πλαίσιο του διεθνούς προγράμματος «Health Behaviour in School – Aged Children», έδειξε ότι το 2014 δύο στους τρεις μαθητές απάντησαν ότι νιώθουν αποδεκτοί από τους συμμαθητές τους, ενώ τα κορίτσια εμφανίστηκαν λιγότερο ικανοποιημένα από τα αγόρια όσον αφορά στις σχέσεις με τους συμμαθητές. 

Τα λεκτικά πειράγματα, σύμφωνα με τη συγκεκριμένη έρευνα, βρίσκονται στην πυραμίδα των μορφών εκφοβισμού, με το ποσοστό του 7,8%, ενώ ακολουθούν τα πειράγματα και οι χειρονομίες 
σεξουαλικού περιεχομένου (6,6%), η διάδοση ψεμάτων και φημών (4,9%),ενώ η χρήση σωματικής βίας και άλλοι τρόποι εκφοβισμού, αναφέρθηκαν σε ποσοστά χαμηλότερα του 2%.

Σχετικά με τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στο οικογενειακό περιβάλλον, σύμφωνα με την ίδια έρευνα, οι 15χρονοι σε σχέση με τους 11χρονους και τους 13χρονους είναι εκείνοι που αντιλαμβάνονται τις σχέσεις στην οικογένεια ως λιγότερο ικανοποιητικές.

Από τη μικρότερη, δε, ηλικιακή ομάδα στη μεγαλύτερη μειώνεται το ποσοστό των εφήβων που νιώθουν ότι έχουν υποστήριξη από την οικογένειά τους.

Ελισάβετ Σταμοπούλου

Πηγή: in.gr