Μαύροι Κύκνοι και Πράσινα Άλογα

Εδώ και πολλές δεκαετίες το κλίμα του πλανήτη αλλάζει λόγω της ανθρώπινης παρέμβασης. Η διαδικασία αυτή είναι επιταχυνόμενη και όλο και περισσότερο απρόβλεπτη.

Η κάλυψη των διατροφικών αναγκών 8 δισεκατομμυρίων ανθρώπων επιτυγχάνεται με την καλλιέργεια μεταλλαγμένων φυτών και με τη βιομηχανική εκτροφή ζώων υπό ακραία αφύσικες συνθήκες.

Η παγκόσμια οικονομία δημιουργεί συνεχώς και νέες «φούσκες», κερδοσκοπικές τοποθετήσεις τεραστίων ποσοτήτων χρήματος σε χρηματοπιστωτικές δραστηριότητες που μπορεί να καταρρεύσουν με την παραμικρή αφορμή.

Η γεωπολιτική συγκυρία στον πλανήτη είναι ασταθής. Οι ΗΠΑ αποτελούν την μοναδική «υπερδύναμη» αλλά την ηγεμονία τους αμφισβητούν με διάφορους τρόπους παραδοσιακές (πχ Ρωσία) και γρήγορα αναδυόμενες (πχ Κίνα) δυνάμεις. Το παραδοσιακό δυτικό στρατόπεδο του Ψυχρού Πολέμου είναι πολύ λιγότερο συμπαγές. 

Η ιδεολογική ηγεμονία της φιλελεύθερης δημοκρατίας έχει πληγεί από την άνοδο μιας επιθετικής ακροδεξιάς,  με τη μορφή είτε της alt-right είτε της «ανελεύθερης δημοκρατίας»  όπως αυτή υλοποιείται ήδη στη Ρωσία, την Πολωνία, την Ουγγαρία. 

Τα μεταναστευτικά κύματα από τα φτωχά  κράτη της Ασίας, της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής έρχονται με όλο και μεγαλύτερη δύναμη να χτυπήσουν πάνω στους φράχτες που σηκώνουν η ΕΕ και οι ΗΠΑ. 

Μέσα σε αυτό το γεμάτο κινδύνους περιβάλλον, οι νεοφιλελεύθερες κυβερνήσεις και  οι οικονομολόγοι τους επιχειρούν συνεχώς (και μάταια) να σχεδιάσουν τάχα μου το μέλλον. Οι προβλέψεις τους ξεκινούν πάντα από την ιστορικά ανόητη υπόθεση ceteris paribus. Αν όλα τα δεδομένα παραμείνουν ίδια. Αλλά κανένα δεδομένο δεν μπορεί πια να παραμείνει ίδιο για πολύ!

Οπότε έχουμε βαρεθεί να ακούμε για απρόβλεπτα γεγονότα, για Μαύρους Κύκνους σύμφωνα με τη μόδα που επικρατεί στους κύκλους της «σιτιζόμενης στα πρυτανεία» διανόησης. 

Η κατάρρευση της φούσκας των ακινήτων ήταν απρόβλεπτη το 2008.  Λες και μπορούσε να δανείζονται όλοι διπλά χρήματα από την τρέχουσα αξία του ακινήτου τους και οι επισφαλείς υποθήκες τους να γίνονται αντικείμενο χρηματιστηριακού τζόγου επ’ άπειρο.

Η Αραβική Άνοιξη ήταν απρόβλεπτη το 2011. Λες και οι ήδη πεινασμένοι λαοί της Μέσης Ανατολής μπορούσαν να αντέξουν την αύξηση 40% των τιμών των τροφίμων που σημειώθηκε εκείνη τη χρονιά.

Η σημερινή πανδημία ήταν απρόβλεπτη. Λες και τα ζώα που διώχτηκαν από το οικοσύστημα τους λόγω των τεράστιων υδροηλεκτρικών έργων στην Κίνα δεν θα κατέφευγαν σε περιοχές πιο κοντά στους ανθρώπους και στις ήδη προβληματικές αλυσίδες παραγωγής τροφίμων τους.

Μεθαύριο, ένα τεράστιο σύννεφο από ακρίδες σε όλη την Ανατολική Αφρική λόγω της αλλαγής του κλίματος που ήδη έχει συντελεστεί στην γειτονική Αραβική έρημο, θα είναι φυσικά «απρόβλεπτο». Ή μια μεγαλύτερη από το 2008 χρηματιστηριακή κρίση λόγω της γιγάντωσης του δημόσιου και ιδιωτικού χρέους. Ή μια εμπλοκή της Κίνας με τις ΗΠΑ στην Νότια Κινεζική Θάλασσα, στη λογική της «παγίδας του Θουκιδίδη».  Ή μια σύγκρουση με χρήση πυρηνικών ανάμεσα στον ανεξέλεγκτο Ινδικό εθνικισμό που κυβερνά τη χώρα και στο Πακιστάν που φλερτάρει ταυτόχρονα με την Κίνα και με τον φονταμενταλισμό. Ή μια περίπου ταυτόχρονη εκλογική νίκη της ΛεΠεν και του Σαλβίνι, που θα απειλήσει τα θεμέλια της ΕΕ. 

Η μεταπολεμική περίοδος τελείωσε τη δεκαετία του 80. Το νεοφιλελεύθερο διεθνές υπόδειγμα υπό αμερικανική ηγεμονία που τη διαδέχθηκε έχει πια βυθιστεί το χάος. Δεν υφίσταται καμία κανονικότητα, έχουμε εισέλθει στην νέα Εποχή των Τεράτων. Δυστυχώς δεν υπάρχει ακόμη το αντίπαλο δέος, μια πειστική, ρεαλιστική  και εν δυνάμει πλειοψηφική εναλλακτική πρόταση από την όσο πιο ευρύτερη Αριστερά διεθνώς. Στα σκοτεινά βαδίζουμε – στα σκοτεινά προχωρούμε, έγραφε ο Σεφέρης.  Αυτό πρέπει να αλλάξει. 

Τα άρθρα που δημοσιεύονται στην κατηγορία «Απόψεις» εκφράζουν τον/την συντάκτη/τριά τους και οι θέσεις δεν συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του koutipandoras.gr