Λος Άντζελες 1992:  Όταν η οργή ξεχύθηκε στους δρόμους…

Τέλη Απριλίου του 1992 η Αμερική θα γνωρίσει μια από τις πιο καταστροφικές εξεγέρσεις στην σύγχρονη ιστορία της. Η υπόθεση Ρόντνεϊ Κινγκ μνημονεύεται μέχρι και σήμερα από τους ανθρώπους που βρίσκονταν τότε στην «Πόλη των Αγγέλων» ενώ ο απόηχος εξακολουθεί να ακούγεται στα σημερινά γεγονότα αστυνομικής βίας εναντίον των φυλετικών μειονοτήτων. 

«Υπάρχει κατάφωρη αδικία στο νομικό μας σύστημα απονομής δικαιοσύνης. Και δεν είναι μόνο ο Τζορτζ Φλόιντ. Αν κοιτάξουμε πίσω στην σύγχρονη ιστορία, στις δικές μου μέρες ξεκίνησε με τον Ρόντνεϊ Κινγκ. Ο Ρόντνεϊ Κινγκ ήταν 30 χρόνια πριν! Υποφέρουμε σε αυτή την χώρα σωρεία περιστατικών  από τον Άμπνερ Λουίμα και Αμαντού Ντιάλο  και τον Σον Μπελ και τον Έρικ Γκάρνερ και ο κατάλογος μακραίνει..Πόσες φορές έχουμε δει την ίδια κατάσταση; Ναι, τα ονόματα αλλάζουν αλλά το χρώμα όχι! Και αυτή είναι η επώδυνη αλήθεια αυτής της κατάστασης..Και δεν είναι απλά 30 χρόνια μόλις..Είναι η ιστορία του φυλετισμού και του ρατσισμού αυτού του έθνους η οποία χρονολογείται εκατοντάδες χρόνια πίσω..»

Κυβερνήτης της Νέας Υόρκης Άντριου Κουόμο 30/05/2020

Η Αμερική είναι ένα χωνευτήρι εθνοτήτων και φυλών. Ένα κράτος μωσαϊκό, το οποίο επιδεικνύεται με  έπαρση στο εξωτερικό για την πολυπολιτισμικότητα  του ντύνοντας την με αφηρημένες έννοιες της δημοκρατίας, της ελευθερίας και της ισότητας. Μέσα στην ίδια την Αμερική, οι φυλετικές διακρίσεις είναι ένα καζάνι που βράζει συνεχώς και σκάει κατά διαστήματα σε διάφορες πολιτείες. Ανοίγει συζητήσεις στην Αμερική και σε άλλες χώρες  για να ξεχαστεί στην συνέχεια μέχρι την επόμενη φορά.

Οι φυλετικές διακρίσεις στην Αμερική είναι ένα πολύπλοκο ζήτημα. Θα πρέπει να το σκεφτόμαστε σαν αρένα όπου όλοι είναι εναντίον όλων. Δεν υπάρχει ένας σαφής διαχωρισμός μεταξύ λευκών/ μαύρων ή λευκής φυλής / άλλων φυλών αλλά «Πόσο λευκός εννοείς ;» «Ποσό έγχρωμος εννοείς;». Κάθε φυλή στην Αμερική εντός της έχει εσωτερικεύσει τον ρατσισμό και τις κοινωνικές διακρίσεις. 

Ο όρος «colorism» ( «χρωματισμός») για το πόσο σκουρόχρωμος είσαι εντός της ίδιας σου της φυλής παίζει σημαντικό ρόλο στις πολιτικές και κοινωνικές κινητοποιήσεις . Ένας ρατσισμός ο οποίο διατρέχει και την κουλτούρα της Λατινικής Αμερικής και μεταφέρεται μέσα στα μπαγκάζια των ισπανόφωνων μεταναστών, οι οποίοι σήμερα αποτελούν το μεγαλύτερο πληθυσμό μέσα στην Αμερική. Το ίδιο συμβαίνει και με τους Αφροαμερικάνους. Το ίδιο με τους Ασιάτες. Το ίδιο με τους ιθαγενείς.Το ίδιο με τους λαούς της Ανατολής καθώς και εντός της λευκής φυλής.

Το χρώμα σου είναι διαβατήριο για μια καλύτερη ζωή ή το εισιτήριο σου για την κόλαση.

Το 1992, η πόλη του Λος Άντζελες έζησε μια εβδομάδα με όλους τους πολίτες έτοιμους να κατασπαράξουν ο ένας τον άλλον, ανάλογα με το χρώμα που ανήκαν. Η θρυαλλίδα ήταν το περιστατικό βίας 5 αστυνομικών εναντίον του Αφροαμερικάνου Ρόντνεϊ Κινγκ. Ο Κινγκ παραβίασε φωτεινό σηματοδότη και δεν σταμάτησε στο σινιάλο των αστυνομικών. Ανέπτυσσε ταχύτητα και άρχισε μια τρελή κούρσα καταδίωξης .Στο τέλος, συνελήφθη. Βρισκόμενος στο έδαφος δέχτηκε καταιγισμό χτυπημάτων από γκολπ, τάιζερ και λακτίσματα.

Ο ανελέητος ξυλοδαρμός καταγράφηκε από έναν λευκό άνδρα, τον Στέισι Κουν, ο οποίος ακούγοντας τις φωνές του άτυχου Κινγκ βγήκε στο μπαλκόνι του και άρχισε να βιντεοσκοπεί με την κάμερα του. Ήταν 3 Μαρτίου του 1991 και ήταν πρώτη φορά που ένας πολίτης βρισκόταν μάρτυρας πράξης αστυνομικής βίας καταγράφοντας την με  κάμερα. Ο Κουν είναι ο πρώτος πολίτης χάρης στον οποίον άνθισε αργότερα « η δημοσιογραφία» των απλών πολιτών.

Προσκόμισε  το βίντεο στις αστυνομικές αρχές ώστε να διερευνήσουν τις πράξεις των αστυνομικών. Αγνοήθηκε. Το παραχώρησε σε τοπικό κανάλι της περιοχής του, όπου η προβολή ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων σε ολόκληρη την πόλη.

Η αστυνομική βία ήταν εκτός ελέγχου εδώ και μια δεκαετία στην πόλη του Λος Άντζελες.Με την ανακοίνωση των Ολυμπιακών Αγώνων του 1984,η αστυνομία «σάρωνε» τους δρόμους ώστε να εξαρθρώσει τις συμμορίες «για την ασφάλεια των πολιτών και των Ολυμπιακών αγώνων..Η πραγματικότητα ήταν εντελώς διαφορετική: Εκατοντάδες αναίτιες  συλλήψεις, «μεμονωμένα» περιστατικά αστυνομικής βίας που έτειναν να είναι καθημερινά, κυνηγητό ανθρώπων που ανήκαν στις μειονότητες χωρίς να έχουν σχέση με τις συμμορίες, απλών πολιτών με συνδικαλιστική δράση, δεκάδες περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης αστυνομικών σε γυναίκες.  

Μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες τα αυστηρά μέτρα παρέμειναν στην πόλη.Συχνα χρησιμοποιήθηκαν ώστε να δικαιολογήσουν κατάφορη παραβίαση ανθρωπίνων και κοινωνικών δικαιωμάτων.
Δεκαέξι μέρες μετά το περιστατικό με τον Κινγκ, μια Κορεάτισσα δολοφονεί εν ψυχρώ μια 16 χρόνη αφροαμερικανίδα, την Λατάσα Χάρλιν, πιστεύοντας πως έκλεβε από το κατάστημα της. Ο ρατσισμός και τα στερεότυπα ανάμεσα στις διαφορετικές φυλές βρίσκουν το καθρέφτισμα τους  σε τέτοια περιστατικά. 
Ασιάτες και Αφροαμερικάνοι είχαν τεταμένες σχέσεις πάνω από μια δεκαετία μεταξύ τους. Στην πλειονότητα τους Κορεάτες είχαν εγκατασταθεί και ανοίξει τις επιχειρήσεις τους σε παραδοσιακά γκέτο των Αφροαμερικάνων αλλοιώνοντας την γειτονιά και σπρώχνοντας τους Αφροαμερικάνους σε όλο και φτωχότερες γειτονιές της πόλης.

Έχοντας εσωτερικεύσει τον ρατσισμό του λευκού κατηγορούσαν για όλα τα δεινά και την έλλειψη ασφάλειας στην πόλη τους Αφροαμερικάνους.

Από την άλλη πλευρά, οι Αφροαμερικάνοι αισθάνονταν θιγμένοι από αυτή την «εισβολή». Μια γενιά πιο πριν, πολλοί δικοί τους πολέμησαν στην Κορέα και ένιωθαν πίκρα που τώρα αυτοί που «βοήθησαν» τους θεωρούσαν παράσιτα. 

Τόσο η υπόθεση του Κινγκ, όσο και η υπόθεση της Λατασα Χαρλιν κλείνουν με ποινές χάδια προς τους δράστες. Παρότι, τα στοιχεία που προσκομίστηκαν στην δικαιοσύνη ήταν αδιάσειστα, υπήρχαν βίντεο και στις δυο περιπτώσεις, το δικαστήριο έκρινε αθώους τους αστυνομικούς σε πρωτοβάθμιο βαθμό ενώ επέβαλε ποινή φυλάκισης μερικών ετών στην Κορεάτισσα μαγαζάτορα η οποία δευτεροβάθμια μετατράπηκε σε κοινωνική εργασία μερικών εκατοντάδων ωρών.

Πολίτες εξοργίζονται και ξεχύνονται στους δρόμους του Λος Άντζελες διψασμένοι για δικαιοσύνη. Για πολλή ώρα η αστυνομία διστάζει να επέμβει παρά τις αλλεπάλληλες κλήσεις των πολιτών που ζητούν βοήθεια. Το πλήθος σπάει καταστήματα και αμάξια. Λεηλατεί περιουσίες. Ξυλοκοπεί λευκούς, ασιάτες και Λατινοαμερικάνους.

Οι ταραχές διαρκούν από τις 29 Απριλίου -3 Μάϊου του 1992 αφήνοντας πίσω τους 63 νεκρούς, 2.383 τραυματίες, 12.111 συλληφθέντες και 1 δισεκατομμύριο δολάρια ζημιές, εκ των οποίων τα 300 εκατομμύρια γίνονται μόνο σε μια γειτονιά, την λεγόμενη Koreantown η οποία ισοπεδώνεται ολοσχερώς την δεύτερη μέρα των ταραχών. Από τότε μέχρι και σήμερα η κορεάτικη μειονότητα του Λος Άντζελες δεν έχει καταφέρει να ορθοποδήσει.

Μετά τις πρώτες ώρες όπου άνθρωποι ξυλοκοπούνται χωρίς να καταλαβαίνουν τι συμβαίνει στους κεντρικούς δρόμους της πόλης και περιουσίες παραδίδονται στις φλόγες, ο Δήμαρχος Μπράντλεϊ και ο κυβερνήτης της Καλιφόρνιας Γουίλσον, κηρύσσουν την πόλη σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης.

Το πλήθος πλέον πλιατσικολογεί ασύστολα στους δρόμους και κατευθύνεται οπλισμένο από γειτονιά σε γειτονιά έχοντας ως λάφυρα τα όπλα από τα οπλοπωλεία που βρίσκει στο δρόμο του. Αστυνομικοί και πυροσβέστες δέχονται πυρά καθώς προσπαθούν να σταματήσουν τις ταραχές.

Την δεύτερη μέρα, ο όχλος ισοπεδώνει την Koreantown. Οι κάτοικοι της μένουν αβοήθητοι προσπαθώντας να προστατέψουν οι ίδιοι τις ζωές και τις περιουσίες τους, καθότι οι αστυνομικές αρχές σχηματίζουν κλοιό στους γύρω δρόμους ώστε οι ταραχοποιοί να μην περάσουν στις σικάτες συνοικίες της πόλης όπως το Μπέβερλι Χιλς και το Δυτικό Χόλυγουντ.

Εκατοντάδες άνθρωποι λιντσάρονται, σκοτώνονται, βιάζονται και λεηλατούνται περιουσίες ενώ σε ένα παράλληλο δρόμο βρίσκονταν άπραγοι αστυνομικοί που περίμεναν να απωθήσουν το πλήθος να πλησιάσει τους πλούσιους του Λος Άντζελες.

Ο κυβερνήτης αποφασίζει να κατεβάσει μετά τα έκτροπα το τοπικό στρατό της Καλιφόρνιας ενώ παράλληλα ζητά βοήθεια από τον Πρόεδρο των ΗΠΑ, Τζορτζ Μπους, να επιτρέψει στον ομοσπονδιακό στρατό να επέμβει στην πόλη αν χρειαστεί. Ο Τζορτζ Μπους ανταποκρίνεται και το ίδιο βράδυ βγάζει διάγγελμα κατά της «αναρχίας» η οποία θα παταχθεί  με κάθε μέσο.

Μπαίνει άμεσα σε εφαρμογή το σχέδιο «Η συνομωσία του κήπου», το οποίο χρησιμοποιείται από το 1962, για να δηλώσει όλες εκείνες τις επιχειρήσεις που έχουν προβλεφθεί να συμβούν σε περίπτωση που ξεσπάσουν αναταραχές στο εσωτερικό της Αμερικής.Το σχέδιο αφορούσε κυρίως αν οι αναταραχές ξεκινούσαν από κομμουνιστές αλλά βόλεψε και για όλα τα άλλα.

Ο στρατός της κομητείας και ο ομοσπονδιακός στρατός  θα επάνδρωναν ένα νέο σώμα στρατού το οποίο θα εισέβαλλε στην πόλη όπως ακριβώς θα εισέβαλλε σε μια ξένη χώρα. Όλοι μας φανταζόμαστε, τι μακελειό θα συνέβαινε αν τελικά συνέβαινε αυτή η επέμβαση τα πρώτα δυο 24ωρα όπου σχεδόν όλοι οι Αφροαμερικανοί της πόλης ήταν στο δρόμο..

Ευτυχώς την τρίτη μέρα, η σφοδρότητα των ταραχών είχε κοπάσει. Το μεγαλύτερο μέρος του πλήθους ξαναμπήκε στα σπίτια του φοβούμενο τόσο την επέμβαση του στρατού αλλά και τα αντίποινα από τους λευκούς κατοίκους της πόλης, οι οποίοι δήλωναν πανέτοιμοι να οπλιστούν. Σύμφωνα με ένα νόμο της κομητείας της Καλιφόρνιας, αν οι ταραχές διαρκούσαν πάνω από 10 μέρες, χωρίς η πολιτεία να λάβει ουσιαστικά μέτρα οι πολίτες θα μπορούσαν να επανδρώσουν δικές τους αυτόνομες ομάδες πολιτοφυλακής – κυνηγοί κεφαλών και να αιματοκυλούσαν την πόλη σαν σε εμφύλιο.

Τα ξημερώματα της τρίτης μέρας σε μια προσπάθεια να σταματήσουν οι Αφροαμερικάνοι να βρίσκονται στους δρόμους ο Ρόντνεϊ Κινγκ βγήκε για να κάνει δηλώσεις :
«Πόσο ακόμα θα διαρκέσει αυτό;» αναρωτήθηκε και ζήτησε να αποσυρθούν στα σπίτια τους.

Το Σάββατο 2 Μάιου, την τέταρτη μέρα των ταραχών 5.500 στρατιώτες μπήκαν στην πόλη. Ήταν η πρώτη στρατιωτική κατοχή που επιβλήθηκε στο Λος Άντζελες από το 1894 από την απεργία των σιδηροδρομικών.

Την Κυριακή 3 Μαΐου όλα είχαν τελειώσει, ο στρατός είχε καταφέρει να σταματήσει τις μεγάλες αναταραχές στην πόλη.  Ο ομοσπονδιακός στρατός αποχώρησε στις 9 Μάϊου και από τις 14 Μαΐου η πόλη άρχισε να ξαναβρίσκει τους χαμένους της ρυθμούς.

Οι ταραχές στο Λος Άντζελες του 1992 μέχρι και σήμερα μνημονεύονται ως παράδειγμα προς αποφυγή. Οι οικονομικές ζημιές και οι ανθρώπινες απώλειες στοιχειώνουν ακόμα την μνήμη των κατοίκων της πόλης αλλά και ολόκληρης της Αμερικής.

Αυτή η μνήμη, δυστυχώς δεν έχει καταφέρει να εμποδίσει να συμβαίνουν συνεχώς νέα περιστατικά αστυνομικής βίας όπου στην πλειονότητα τους θύματα είναι Αφροαμερικάνοι. Ο θάνατος του Τζορτζ Φλόιντ και η προκλητική αρχική στάση των αστυνομικών και δικαστικών αρχών οδήγησε σε ένα νέο σφοδρό κύκλο βίας που σάρωσε όλη την Αμερική.

Δεν πρέπει να είμαστε ωστόσο αφοριστικοί. Η Αμερική έχει διανύσει χιλιάδες χιλιόμετρα από το 1992 μέχρι σήμερα σε ό,τι αφορά τις φυλετικές διακρίσεις. Η νοοτροπία αλλάζει έστω και με αργούς ρυθμούς.