Λαμπηδόνα ζωής

Ανοίγοντας την πόρτα του κατειλημμένου χώρου της Λαμπηδόνας, αμέσως αντιλαμβάνεται κανείς ότι πρόκειται για ένα εγχείρημα που σφύζει από ζωή. Το Hot Doc συνάντησε τους ανθρώπους της συλλογικότητας, ενώ λίγη ώρα μετά η αίθουσα γέμισε παιδιά που έκαναν μάθημα και μιλούσαν για την αξία και την ομορφιά της διαφορετικότητας.

Ο χώρος της Λαμπηδόνας είναι κατειλημμένος από τον Οκτώβριο του 2011. «Εκείνο το διάστημα είχαν προηγηθεί αρκετές δημόσιες ανοιχτές συνελεύσεις που συζητούσαν με φόντο τη δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου και την αύξουσα πολιτικοποίηση της νεολαίας. Στην πορεία ξεκίνησε η κρίση και δημιουργήθηκε έντονη ανάγκη έκφρασης της δημιουργικότητας, της δυσαρέσκειας και της αλληλεγγύης» αναφέρει ο Αλέξανδρος, δραστήριο μέλος της συλλογικότητας.

Σε αυτό το πλαίσιο αποφασίστηκε να καταληφθεί μια παλιά δημοτική καφετέρια που διαχειριζόταν ο Δήμος Βύρωνα. «Οδήγησαν τον χώρο στη χρεοκοπία. Στην αρχή η δημοτική αρχή του Νίκου Χαρδαλιά (πρώην δήμαρχος Βύρωνα και νυν γενικός γραμματέας Πολιτικής Προστασίας) ήθελε να ιδιωτικοποιήσει τον χώρο. Εμείς εμποδίσαμε τη διεξαγωγή διαγωνισμού. Ο δήμος έκοψε το ρεύμα, εμείς οργανώσαμε κινητοποιήσεις και από τότε δεν έχουμε δεχτεί οχλήσεις. Το 2014 άλλαξε η δημοτική αρχή και έκτοτε επικρατεί ένα καθεστώς ανοχής».

ΧΙΠ ΧΟΠ, ΠΑΙΔΙΚΑ ΠΑΡΤΙ ΚΑΙ ΛΑΪΚΗ ΟΡΧΗΣΤΡΑ

Οι δραστηριότητες στη Λαμπηδόνα πραγματοποιούνται χωρίς χρηματικό αντίτιμο και έχουν αντιεμπορευματικό χαρακτήρα. Επιπλέον υπάρχει αντίθεση στην επιβολή της πολιτικής εξουσίας μέσω της καταστολής. «Ολα αυτά συνοδεύονται με αλληλεγγύη, ισότητα, ελευθερία και σεβασμό στη διαφορετικότητα. Από την αρχή φιλοξενήσαμε ομάδες που ενδιαφέρονταν να κάνουν πράγματα: κινηματογραφικές προβολές, δημιουργική απασχόληση για πιτσιρίκια, ακροβατικά, τανγκό, κρουστά, λαϊκή ορχήστρα, παραδοσιακούς χορούς. Ολες οι πολιτιστικές δράσεις πραγματοποιούνται αυτοοργανωμένα χωρίς επιχορηγήσεις. Στο τέλος της πρώτης χρονιάς έγινε ένα τριήμερο φεστιβάλ το οποίο πλέον είναι θεσμός για τον Βύρωνα.

Στην αρχή δεν διαθέταμε την απαραίτητη τεχνογνωσία, αλλά με τα χρόνια έχουμε αποκτήσει όλο τον εξοπλισμό και μπορούμε να υποστηρίξουμε κάθε εκδήλωση». Οι δράσεις που έχουν φιλοξενηθεί στη Λαμπηδόνα είναι αμέτρητες. «Κάθε Τετάρτη οργανώναμε μαθήματα φιλοσοφίας, ιστορίας και επιστήμης με την αφρόκρεμα της πανεπιστημιακής κοινότητας. Εχουν διοργανωθεί παρουσιάσεις βιβλίων, συναυλίες και θεατρικά έργα. Η κουζίνα μας λειτουργεί τρεις φορές την εβδομάδα (Δευτέρα, Τετάρτη και Σάββατο) για τον κόσμο που ζορίζεται». Η Λαμπηδόνα έχει στραμμένο το βλέμμα της στην κοινωνία.

«Εχουμε μαζέψει τρόφιμα για τον Πειραιά, τη Λέσβο, τη Σάμο και δομές που φιλοξενούν πρόσφυγες, αλλά και για την κατάληψη της Νοταρά μέχρι να στήσει την κουζίνα της. Σταθήκαμε δίπλα στην ΕΡΤ και στους απεργούς χαλυβουργούς. Εχουμε κάνει δεκάδες εκδηλώσεις για οικονομική ενίσχυση ανθρώπων με προβλήματα υγείας, οδοιπορικά στον Υμηττό για τις φωτιές, περίπατο για τη δράση του ΕΛΑΣ στην περιοχή με αφηγήσεις ανταρτών. Το καλοκαίρι διοργανώνονται παιδικά πάρτι για τους γονείς που δεν έχουν χρήματα για παιδότοπους. Με πέντε αναψυκτικά και πέντε πίτσες κάνουν μια όμορφη γιορτή». Στα φεστιβάλ της Λαμπηδόνας έχουν δώσει συναυλίες και πολλοί γνωστοί καλλιτέχνες, όπως ο Θάνος Μικρούτσικος. «Επιμένουμε όμως στον αντιεμπορευματικό χαρακτήρα των εκδηλώσεων. Δεν υπάρχει εισιτήριο ούτε πληρώνονται οι μουσικοί».

Οι άνθρωποι της Λαμπηδόνας πιστεύουν ότι υπάρχουν πολλοί λόγοι να συνεχίσει τη δράση του το εγχείρημα παρά τις αντικειμενικές δυσκολίες. «Μας εγκαταλείπουν οι δυνάμεις μας γιατί οι περισσότεροι δεν είμαστε πια νέοι. Μας προβληματίζει ότι ο χώρος δεν ανοίγει στις νέες γενιές. Εμείς κάνουμε διάκριση μεταξύ αλληλεγγύης και φιλανθρωπίας. Πρακτικά όμως δεν καταφέραμε να ενσωματώσουμε τον κόσμο για να συμμετέχει ουσιαστικά και να μπορεί να διαχειριστεί κάποιες καταστάσεις της καθημερινότητάς του. Πολλοί προσέρχονται ως καταναλωτές. Αυτό είναι ένα στοιχείο αυτοκριτικής. Παρ’ όλα αυτά είναι σημαντικό να προσφέρουμε μια διέξοδο στην καθημερινότητα, το ζητούμενο δεν είναι μόνο ένα πιάτο φαΐ». Οι οικονομικές απαιτήσεις είναι αρκετές για ένα εγχείρημα που είναι εντελώς αυτοχρηματοδοτούμενο. «Η κουζίνα και ο εξοπλισμός της είναι ένα μόνιμο έξοδο, όπως και η συντήρηση του χώρου που έχει προβλήματα. Χρειαζόμαστε γκάζι, απορρυπαντικά, καθαριστικά, γάντια, μαχαιροπίρουνα. Ολα αυτά καλύπτονται από το κοινωνικό καφενείο».

«ΝΟΜΟΣ ΚΑΙ ΤΑΞΗ ΣΗΜΑΙΝΟΥΝ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ»

Το τελευταίο διάστημα οι κατειλημμένοι χώροι έχουν μπει στο επίκεντρο της δημόσιας συζήτησης. «Το 2011 ακούγαμε ότι η Λαμπηδόνα είναι άντρο ναρκωτικών και παιδεραστίας. Ολα αυτά κατέπεσαν. Οι γονείς έρχονται με τα παιδιά τους για μαθήματα και πάρτι. Το αφήγημα “νόμος και τάξη” είναι η βάση για να επιβληθεί η ασυδοσία της ελεύθερης αγοράς και να εμπορευματοποιηθούν όλοι οι δημόσιοι χώροι. Ολα αυτά προφανώς συνδέονται και με την έξαρση του Αirbnb. Περιμένω να δω τις αντιδράσεις των στρωμάτων που θα πληγούν άμεσα από αυτές τις πολιτικές. Το ποσοστά της Δεξιάς, οι δικαστικές αποφάσεις, η νομιμοποίηση του ακροδεξιού λόγου από τα ΜΜΕ είναι εξαιρετικά ανησυχητικά φαινόμενα».

Ολα αυτά τα χρόνια οι άνθρωποι της Λαμπηδόνας έχουν ζήσει πολύ συγκινητικές στιγμές μέσα στον χώρο. «Κάποια στιγμή μας προσέγγισαν δύο παιδιά που δούλευαν ως διανομείς και είχαν χάσει τα πόδια τους. Αποφάσισαν να κάνουν ένα λάιβ για να αγοράσουν τεχνητά μέλη τα οποία είναι πανάκριβα. Εγινε μια συναυλία με χιπ χοπ συγκροτήματα από όλη την Ελλάδα και μαζεύτηκε ένα γενναίο χρηματικό ποσό. Κάποια στιγμή εμφανίστηκε και ένας άνθρωπος με ψυχολογικά προβλήματα που κοιμόταν έξω από τον χώρο. Τον στεγάσαμε για ένα διάστημα και κάναμε πολύ μεγάλο αγώνα για να του βρούμε ψυχιατρικό ξενώνα. Οταν ένα ολόκληρο σύστημα υγείας δεν μπορεί να περιθάλψει έναν άνθρωπο που έχει ανάγκη και τρέχουν γι’ αυτόν κάτι απίθανοι τύποι σαν εμάς, τότε τα πράγματα είναι εξαιρετικά σοβαρά». 

* Περιοδικό Hot Doc #199, «Όλοι για όλους: Δράσεις ανθρωπιάς και αλληλεγγύης», 23/2/2020