Το κακό το Μάτι μας

Αυτό το κείμενο είναι μια συνέχεια στο κείμενο του Κώστα του Βαξεβάνη με τίτλο «Όταν το βαθύ κράτος κλείνει το Μάτι».

Οι παρακάτω αράδες δεν είναι άλλο ένα ακαδημαϊκό ευφυολόγημα αλλά βασισμένες στην πρακτική εμπειρία που ζήσαμε μια μικρή ομάδα ανθρώπων από το 2007 ως το 2015 που τα βάλαμε με το βαθύ κράτος σε θέματα Περιβάλλοντος και Δημόσιας Υγείας.
Δύο μόνο πράγματα λείπουν από τους Υπουργούς, Υφυπουργούς, Γενικούς Γραμματείς, Διευθυντές Υπουργείων και λοιπά υψηλόβαθμα στελέχη της Δημόσιας Διοίκησης:
1. Εκπαίδευση σε Διαχείριση κρίσεων  
2. Ικανότητα στοχοθέτησης και αξιολόγησης

Πάμε να τα δούμε με την σειρά:

Διαχείριση Κρίσεων: το Μάτι ήταν μια τραγική επανάληψη των πυρκαγιών του 2007 και 2009 που σκότωσαν μεγάλο αριθμό συνανθρώπων μας και κατέστρεψαν δασικό πλούτο και περιουσίες. Το Μάτι ήταν μια πιο βίαιη ίσως πυρκαγιά που κατέδειξε για άλλη μια φορά ότι οι τραγωδίες του 07 και 09 δεν δίδαξαν τίποτα στην Πολιτεία και στο Κράτος. Για να πετύχει η διαχείριση μιας κρίσης (όπως είναι η πυρκαγιά) θα πρέπει να υπάρχει προ-καθορισμένο διαχειριστικό πλάνο όπου ο καθένας θα πρέπει να ξέρει πού να είναι κάθε στιγμή, σε ποιον θα πρέπει να μιλήσει, τι θα πρέπει να κάνει και πώς να σημάνει συναγερμό όταν η κατάσταση δεν είναι πλέον διαχειρίσιμη. Φαναστείτε ένα πλοίο ή ένα αεροπλάνο που ο καπετάνιος ή ο πιλότος να μην ξέρει απέξω τις κινήσεις εκκένωσης του σκάφους. Αυτό ήταν το Μάτι, ένα αεροπλάνο στις φλόγες χωρίς ο πιλότος να ξέρει πώς να κάνει εκκένωση… Φταίνε οι Πυροσβέστες; Άγνωστο. Είναι βέβαιο όμως ότι η πολιτική τους ηγεσία φταίει. Και φταίει διότι δεν είχε καταστρώσει σχέδιο διαχείρισης κρίσεων «εν καιρώ ειρήνης» (μη κρίσης). Παρά τις τραγωδίες του 07 και 09. 

Ικανότητα στοχοθέτησης: αυτό είναι κάτι που το έμαθα από τα χρόνια που επιθεωρούσα επιχειρήσεις τροφίμων σε θέματα ασφάλειας τροφίμων και ποιότητας. Τα πρότυπα ISO (με τα οποία δουλεύει όλος ο κόσμος εκτός από τις κυβερνήσεις!) είναι σαφή: ο κάθε οργανισμός θα πρέπει να θέτει ετήσιους στόχους που να είναι σαφείς και μετρήσιμοι.
Στην αρχή της εκάστοτε διακυβέρνησης, θα πρέπει ο Πρωθυπουργός να ζητά από τους Υπουργούς του και εκείνοι από τα στελέχη του κάθε Υπουργείου ετήσιους μετρήσιμους στόχους. ΄Ωστε, στο τέλος κάθε χρόνου, να μπορεί να γίνει άμεσα και αμερόληπτα μια αποτίμηση του έργου ή του μη έργου κάθε ομάδας. Αυτό το έχει κάνει κανείς στο «βαθύ κράτος»; Σε θέματα ρύπανσης, εκπαίδευσης, κοινωνικών παροχών, εξωτερικής πολιτικής, οικονομικών;
Αν τα στελέχη δεν είναι ικανά στην επίτευξη στόχων, θα πρέπει να καταργηθεί η διευθυντική μονιμότητα (γιατί να είναι κάποιος διευθυντικό στέλεχος σε ένα Υπουργείο δια βίου; Χωρίς καμιά ουσιαστική αξιολόγηση; ) και να ανατίθεται σε άλλο στέλεχος η διεύθυνση της εκάστοτε υπηρεσίας. Η εσαεί διευθυντική μονιμότητα χωρίς αξιολόγηση επίτευξης στόχων είναι μια μεγάλη γάγγραινα του «βαθέος κράτους» την οποία όμως παραβλέπει (επίτηδες; από άγνοια; ) η πολιτική ηγεσία. 

Για να πετύχουν τα δύο παραπάνω όμως χρειάζεται και κάτι ακόμα: Εκπαίδευση. 
Εκπαίδευση στη διαχείριση κρίσεων, στη στοχοθέτηση, στην αξιολόγηση.
Αν το Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης δεν μπορεί να το κάνει αυτό, ας το βοηθήσουμε να εκσυχρονίσει τα προγράμματα σπουδών ή να ζητήσουμε την αρωγή από τα κορυφαία Πανεπιστήμια της χώρας. Σίγουρα υπάρχουν εκεί άξιοι Πανεπιστημιακοί Δάσκαλοι. Έχοντας υπηρετήσει για πολλά χρόνια στο ΕΚΠΑ, το γράφω μετά λόγου γνώσεως.

Όλα τα υπόλοιπα περί βαθέως κράτους και προσωπικών διαφορών τα ακούω και απλά λυπάμαι για τις οικογένειες των θυμάτων. Είναι ύβρις νεκρών αυτή η ρηχή και ανούσια συζήτηση. Αν θέλουμε να τιμήσουμε την μνήμη τους, ας δικάσουμε τους υπαίτιους γρήγορα και άμεσα. Αλλά τι λέω, ο αφελής. Γοργή απόδοση δικαιοσύνης στην Ελλάδα… 

* Ο Γιάννης Ζαμπετάκης είναι Πρόεδρος του Τμήματος Βιολογικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Λίμερικ της Ιρλανδίας

Τα άρθρα που δημοσιεύονται στην κατηγορία «Απόψεις» εκφράζουν τον/την συντάκτη/τριά τους και οι θέσεις δεν συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του koutipandoras.gr