Και τώρα Brexit: Τα επόμενα (γρήγορα) βήματα για το οριστικό τέλος Βρετανίας – ΕΕ

Οι χθεσινές εκλογές μάλλον θα μείνουν στην ιστορία της Βρετανίας ως μια από τις σημαντικότερες βρετανικές εκλογικές αναμετρήσεις του τελευταίου αιώνα.

Η σαρωτική νίκη του Συντηρητικού κόμματος και του αμφιλεγόμενου ηγέτη του, Μπόρις Τζόνσον απέδειξε ότι η επιθυμία αποχώρησης της Βρετανίας από την ΕΕ δεν ήταν απλά μια λαϊκή «παρόρμηση» της στιγμής, αλλά σχεδόν υπαρξιακό ζήτημα για τους Βρετανούς. Η πρόθεση του Τζόνσον να πραγματοποιηθεί άμεσα το Brexit, σε συνδυασμό με την ξενοφοβική του ρητορική που έχει δυστυχώς «πέραση» σε όλη την Ευρώπη, έδωσαν στους Tories μια από τις μεγαλύτερες νίκες της ιστορίας τους.

Παράλληλα, η διφορούμενη στάση των Εργατικών για το Brexit, δεν υπερκεράστηκε από το ριζοσπαστικό πρόγραμμα του Τζέρεμι Κόρμπιν, ενώ οι εσωτερικές έριδες που τα τελευταία χρόνια ταλάνισαν το Εργατικό κόμμα φαίνεται πως οδήγησαν τελικά στην πλήρη αποσυσπείρωση των ψηφοφόρων του και σε μια ολοκληρωτική ήττα που μπορεί να συγκριθεί μόνο με εκείνη του μακρινού… 1931.

Πλέον λοιπόν, με τον εκκεντρικό Μπόρις Τζόνσον στο τιμόνι της χώρας και κοινοβουλευτικά παντοδύναμο, το Brexit μπαίνει σε νέα τροχιά «ταχείας κυκλοφορίας» και οι πρώτες εξελίξεις αναμένονται πριν ακόμη από το τέλος του 2019.

Ρεβεγιόν με Brexit?

H ημερομηνία του Brexit, δηλαδή της αποχώρησης της Βρετανίας από την ΕΕ, ύστερα από πολλές παλινωδίες και παρατάσεις, είναι προγραμματισμένη για τις 31 Ιανουαρίου 2020. Ο πρωθυπουργός Τζόνσον είχε καταλήξει σε συμφωνία με την ΕΕ πριν τις εκλογές ωστόσο δεν κατάφερε να πείσει την προηγούμενη βουλή να την υπερψηφίσει. Συνεπώς η συμφωνία πρέπει ακόμη να επικυρωθεί από το κοινοβούλιο.

Αν η συμφωνία δεν περάσει, τότε επιστρέφουμε στη λύση της αποχώρησης της Βρετανίας χωρίς συμφωνία.

Ωστόσο, με τη μεγάλη αυτοδυναμία που κατοχύρωσε στις χθεσινές εκλογές ο Τζόνσον, η υπερψήφιση της συμφωνίας του από τη Βουλή των Κοινοτήτων θεωρείται σχετικά δεδομένη.

Όπως αναφέρει το BBC και ο Peter Barnes σε σχετική του ανάλυση, εκτιμάται ότι η νέα κυβέρνηση Τζόνσον θα επανεισάγει άμεσα στο Κοινοβούλιο τη νομοθεσία συμφωνίας για την αποχώρηση εντός της επόμενης εβδομάδας. Πρόκειται για τον νόμο που θέτει τις βάσεις για την πραγματοποίηση του Brexit.

Σε αυτή την περίπτωση, αν όλα πάνε «κάλα» για τον Μπόρις Τζόνσον, το Brexit θα πραγματοποιηθεί κυριολεκτικά στην εκπνοή του 2019, δηλαδή στις 31 Δεκεμβρίου του τρέχοντος έτους.

Τι θα γίνει μετά το Brexit

Μπορεί αυτό να ακούγεται (σχετικά) απλό, όμως στην πραγματικότητα, το Brexit της 31 Ιανουαρίου θα είναι μόνο το πρώτο βήμα μιας πολύ περίπλοκης διαδικασίας που θα ακολουθήσει.

Από τις πρώτες μέρες του 2020, η προτεραιότητα της κυβέρνησης Τζόνσον θα είναι να διαπραγματευτεί με την ΕΕ μια εμπορική συμφωνία. Η Βρετανία επιθυμεί όσο το δυνατόν μεγαλύτερη πρόσβαση στην ΕΕ ώστε να μπορεί να προωθήσει τα προϊόντα και τις υπηρεσίες της στην ευρωπαϊκή αγορά.

Όμως ταυτόχρονα, οι Συντηρητικοί έχουν ξεκαθαρίσει ότι η Βρετανία θα πρέπει να αποχωρήσει από την τελωνειακή ένωση και την ενιαία αγορά και να τερματίσει συνολικά την δικαιοδοσία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου.

Αν και χρόνος λοιπόν πιέζει, η ΕΕ ίσως χρειαστεί πολλές εβδομάδες ή και μήνες για να αποφασίσει να προχωρήσει σε αυτές τις διαπραγματεύσεις με τη Βρετανία αφού θα πρέπει να συμφωνήσουν και τα 27 εναπομείναντα μέλη της Ένωσης. Αυτό σημαίνει ότι οι επίσημες συνομιλίες εκτιμάται πως θα ξεκινήσουν περίπου τον Μάρτιο του 2020.

Αυτές οι διαπραγματεύσεις θα πρέπει να καταλήξουν σε μια τελική συμφωνία τρεις μήνες αργότερα, στα τέλη του Ιούνη του 2020. Είναι τότε που η Βρετανία θα πρέπει να αποφασίσει αν θα παρατείνει τη μεταβατική της περίοδο. Η παράταση αυτή μπορεί να είναι μονοετής ή διετής. Μόνο που ο Μπόρις Τζόνσον έχει τονίσει ότι απορρίπτει κάθε συζήτηση περί παράτασης της μεταβατικής αυτής περιόδου.

Αν μέχρι τότε λοιπόν δεν η Βρετανία και η ΕΕ δεν έχουν καταλήξει σε κάποια συμφωνία μέχρι το τέλος Ιουνίου (και επιμείνει στη μη παράταση ο Τζόνσον), τότε η Βρετανία θα βρεθεί αντιμέτωπη με το ενδεχόμενο μιας οριστικής και πλήρους αποχώρησης χωρίς συμφωνία σε έναν ακριβώς χρόνο από τώρα, στα τέλη Δεκεμβρίου του 2020.

Αν από την άλλη έχει επιτευχθεί συμφωνία, αυτή θα πρέπει να επικυρωθεί από όλα τα κοινοβούλια των κρατών-μελών πριν από την εφαρμογή της, αφού αυτό μπορεί να διαρκέσει αρκετούς μήνες. 

Η… άλυτη εξίσωση

Ποτέ μέχρι σήμερα δεν έχει επιτευχθεί μια συμφωνία τέτοιου μεγέθους και περιπλοκότητας ανάμεσα στην ΕΕ και κάποια τρίτη χώρα σε τόσο σύντομο χρονικό περιθώριο, όπως αυτό που φαίνεται να επιβάλλουν οι πολιτικές εξελίξεις στη Βρετανία

Ο Μπόρις Τζόνσον έχει υποστηρίξει ότι εφόσον η Βρετανία είναι σε αυτή τη φάση πλήρως εναρμονισμένη με τους κανονισμούς της ΕΕ, η διαπραγμάτευση θα πρέπει να είναι σύντομη. Όμως αρκετοί επικριτές του υποστηρίζουν ότι το θεμέλιο του επιχειρήματος υπέρ του Brexit είναι ότι η Βρετανία διεκδικεί την ελευθερία της να διαφοροποιηθεί από αυτούς τους κανόνες ώστε να μπορεί να προχωρά σε εμπορικές συμφωνίες με άλλες χώρες. Συνεπώς αυτό ακριβώς το στοιχείο ενδέχεται να δυσκολέψει πολύ τις διαπραγματεύσεις.

Άλλωστε, δεν είναι μόνο η εμπορική συμφωνία μεταξύ ΕΕ και Βρετανίας που πρέπει να διευθετηθεί. Η Βρετανία πρέπει να αποφασίσει για το πώς θα συνεργάζεται με την ΕΕ σε θέματα ασφάλειας και επιβολής του νόμου.

Για παράδειγμα, η Βρετανία επιθυμεί να αποχωρήσει από τη συμφωνία για το Ευρωπαϊκό Ένταλμα Σύλληψης και θα πρέπει να συμφωνήσει με την ΕΕ για το πώς θα αντικατασταθεί.

Αντίστοιχα ζητήματα ανακύπτουν σε πάρα πολλά θέματα στα οποία θα χρειαστεί να υπάρχει συνεργασία μεταξύ των χωρών της ΕΕ και της Βρετανίας.