Ιστορίες δημοσκοπικής τρέλας: Από τον Μάιο του ’12 στον Μάιο του ’19

Για μια ακόμη προεκλογική περίοδο τα αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων βρίσκονται στο επίκεντρο της πολιτικής συζήτησης.

Τα τελευταία χρόνια η εγκυρότητά τους έχει αμφισβητηθεί έντονα, καθώς δεν είναι λίγα τα παραδείγματα όπου οι δημοσκοπήσεις έπεσαν έξω στις προβλέψεις τους, ενισχύοντας έτσι τις φωνές που υποστηρίζουν ότι είτε η μέθοδός τους είναι αναποτελεσματική, είτε ότι οι έρευνες είναι κατευθυνόμενες.

Ο πολιτικός χρόνος των τελευταίων ετών ήταν εξαιρετικά πυκνός. Οι διπλές κάλπες του 2012 προκάλεσαν σημαντικές αποκλίσεις μεταξύ των ερευνών, ενώ το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος του 2015 απείχε πολύ από τις εκτιμήσεις των εταιρειών.

Ας δούμε όμως πιο αναλυτικά μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα από τις πιο πρόσφατες εκλογικές αναμετρήσεις.

Στις εκλογές του Μαΐου του 2012, οι δημοσκοπικές εταιρείες δυσκολεύτηκαν ακόμη και στον καθορισμό της κατάταξης των κομμάτων.

Αν και ο ΣΥΡΙΖΑ τερμάτισε δεύτερος με ποσοστό 16,7, ο μέσος όρος των δημοσκοπήσεων εκείνης της περιόδου τον έδειχναν 3ο με ποσοστό 10,8, και μάλιστα με απόσταση περίπου 6 ποσοστιαίων μονάδων από το ΠΑΣΟΚ, το οποίο εμφάνιζαν στη δεύτερη θέση.

Μάλιστα, μία δημοσκόπηση της περιόδου εμφάνιζε τον ΣΥΡΙΖΑ στην 5η θέση.

Παρόλα αυτά τα τελικά αποτελέσματα εκείνης της αναμέτρησης είχαν ως εξής: ΝΔ 18.8, ΣΥΡΙΖΑ 16.7, ΠΑΣΟΚ 13.18, ΑΝΕΛ 10.61, ΚΚΕ 8.4, ΧΑ 6.9.

Πολύ πιο έγκυρες ήταν οι δημοσκοπήσεις της επόμενης αναμέτρησης έναν μήνα αργότερα, καθώς οι εκτιμήσεις του ήταν αρκετά κοντά στα τελικά αποτελέσματα. Η τελική διαφορά μεταξύ της ΝΔ και του ΣΥΡΙΖΑ ήταν στο 2,7%, ενώ η διαφορά που εντόπιζαν οι δημοσκοπήσεις κυμαινόταν από 1,5 έως 3%

Σημαντική απόκλιση μεταξύ των δημοσκοπήσεων και των τελικών εκλογικών αποτελεσμάτων, όμως, σημειώθηκε τον Ιανουάριο του 2015. Αν και ο ΣΥΡΙΖΑ νίκησε με ποσοστό 36,3% αφήνοντας τη ΝΔ πίσω κατά 8,5 μονάδες δεν ήταν λίγες οι δημοσκοπήσεις που υποβάθμισαν σημαντικά αυτή τη διαφορά. Μάλιστα, σε μια δημοσκόπηση η διαφορά εντοπίστηκε μόλις στις 2,9 μονάδες.

Στο δημοψήφισμα που ακολούθησε τον Ιούλιο του 2015, αν και τελικά το ΟΧΙ επικράτησε του ΝΑΙ με διαφορά 22,7 μονάδων, η πλειοψηφία των δημοσκοπήσεων εντόπιζε απόσταση μικρότερη της μονάδας, ενώ υπήρξαν και δημοσκοπήσεις που έδειχναν το ΝΑΙ να προπορεύεται. Τις τελευταίες ώρες πριν το δημοψήφισμα οι περισσότερες εταιρείες έδιναν μια διαφορά της τάξης μόλις του 3%. Το τελικό αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος ήταν σαρωτικό υπέρ του ΟΧΙ με ποσοστό 61,3%, ενώ το ΝΑΙ απέσπασε μόλις το 38,6% των ψήφων, προκαλώντας, όπως όλοι θυμόμαστε ραγδαίες πολιτικές εξελίξεις.

Λίγους μήνες αργότερα, οι εκλογές του Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους ανέδειξαν νικητή τον ΣΥΡΙΖΑ με ποσοστό 35,4, ενώ η ΝΔ απέσπασε το 28% των ψήφων, δηλαδή είχαν διαφορά 7,3%.

Αν και οι δημοσκοπήσεις εκείνης της περιόδου εντόπιζαν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ προηγείται, εκτιμούσαν ότι το προβάδισμά του βρίσκεται στα όρια του στατιστικού λάθους, καθώς οι διαφορές που εντόπιζαν κινούνταν και πάλι κάτω από τη μονάδα. Μάλιστα σε δημοσκόπηση της GPO το προβάδισμα του ΣΥΡΙΖΑ ήταν μόλις 0,2%.

Το ζήτημα των δημοσκοπήσεων κυριαρχεί και στην προεκλογική περίοδο που τελειώνει σε δύο ημέρες. Οι εκτιμήσεις μεταξύ των εταιρειών δημοσκοπήσεων απείχαν πολύ μεταξύ τους, ωστόσο τις τελευταίες ημέρες υπάρχει μια στοιχειώδης σύγκλιση ως προς το κλείσιμο της ψαλίδας μεταξύ των δύο πρωταγωνιστών της αναμέτρησης,  Ωστόσο, οι αποκλίσεις παραμένουν σημαντικές, αν και οι περισσότερες προεξοφλούν νίκη της ΝΔ.

Υπομονή λίγες ώρες λοιπόν…