«Ιστορία μου αμαρτία μου, λάθος μου μεγάλο» για τους υπουργούς του ΠΑΣΟΚ

Στη δεκαετία του 80, όπου με το σύνθημα “αλλαγή” το ΠΑΣΟΚ, κυβέρνησε τη χώρα αρχικά για δύο τετραετίες και συνέχισε…. όταν οι  συνεργάτες του Ανδρέα Παπανδρέου, (υπουργοί και διάδοχοι του),έχασαν το νόημα του συνθήματος που είχαν σαν σημαία στο κόμμα και  εμπέδωσαν ένα άλλο, εκείνο που μεσουρανούσε την εποχή εκείνη. Το “Ιστορία μου αμαρτία μου, λάθος μου μεγάλο”, από την μεγάλη τραγουδίστρια, Ρίτα Σακκελαρίου, που ήταν και η αγαπημένη του Ανδρέα. 

Μπορεί για τους περισσότερους Έλληνες το «σκάνδαλο Κοσκωτά» να είναι αυτό που έφερε για πρώτη φορά πρώην υπουργούς ενώπιον της Δικαιοσύνης και να οδήγησε σε φυλακίσεις ή προφυλακίσεις κάποιων από αυτούς, όμως η αλήθεια είναι πως ένα άλλο σκάνδαλο, λιγότερο γνωστό πλέον στους νεότερους, ήταν αυτό που κόστισε την προσωπική ελευθερία σε μέλος μεταπολιτευτικής κυβέρνησης.

Το αποκαλούμενο «σκάνδαλο του καλαμποκιού» ήταν η πρώτη υπόθεση, από την αποκατάσταση της Δημοκρατίας και μετά, που οδήγησε σε φυλάκιση υπουργού

Το σκάνδαλο του καλαμποκιού

Ένα από τα πρώτα σκάνδαλα των κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ ήταν αυτό που έμεινε στην ιστορία γνωστό ως σκάνδαλο του Καλαμποκιού. Αφορά την λαθραία εισαγωγή χιλιάδων τόνων γιουγκοσλαβικού καλαμποκιού από κρατική εταιρεία και την εξαγωγή του στη συνέχεια σε χώρες της Ευρώπης ως ελληνικό. Τα κέρδη από την «κομπίνα» υπερέβησαν τα 1,5 εκατομμύρια δολάρια ενώ στα παραστατικά εμφανίστηκαν μόνο 1 εκατομμύριο δρχ.!

Ο Νίκος Αθανασόπουλος, υφυπουργός Οικονομικών της κυβέρνησης του Ανδρέα Παπανδρέου, παραπέμφθηκε το 1989 για υπόθεση εισαγωγής μεγάλης ποσότητας γιουγκοσλαβικού καλαμποκιού από κρατική εταιρία, το οποίο εμφανιζόμενο ως ελληνικό εξήχθη σε ευρωπαϊκές χώρες. Ο Ν. Αθανασόπουλος,  δικάστηκε το 1990 (ηθική αυτουργία σε έκδοση ψευδών βεβαιώσεων, χρήση πλαστού εγγράφου, απλή συνέργεια σε νόθευση βιβλίων απόπλου-κατάπλου λιμεναρχείου Καβάλας), καταδικάστηκε σε ποινή φυλάκισης τριών ετών και έξι μηνών και οδηγήθηκε στον Κορυδαλλό (τελικά έμεινε στη φυλακή για 19 μήνες).

Ο Αθανασόπουλος ήταν το μόνο κυβερνητικό στέλεχος του ΠΑΣΟΚ της περιόδου 1981-1989 που καταδικάστηκε και πήγε φυλακή (ο Μένιος Κουτσόγιωργας είχε προφυλακιστεί αλλά πέθανε από εγκεφαλικό πριν βγει απόφαση, ενώ οι Δημήτρης Τσοβόλας και Γιώργος Πέτσος εξαγόρασαν τις δικές τους ποινές).

Η υπόθεση ήταν επίσης από τις πρώτες που είχαν «φέρει» κλιμάκια των ευρωπαϊκών αρχών στην Ελλάδα, ενώ και επίσημα έχει  ξεκινήσει η πλέον πολωτική περίοδος της Μεταπολίτευσης, που τώρα πια επικράτησε να λέγεται «το βρόμικο ΄89», με τους οπαδούς  του ΠΑΣΟΚ να το θεωρούν  σκευωρία, από μεριάς της ΝΔ.

Ενώ το «σκάνδαλο του καλαμποκιού» βρισκόταν σε δικαστική εκκρεμότητα άρχισε να δομείται με καταγγελίες και δημοσιεύματα το υλικό που τελικά αποτέλεσε τη δικογραφία για το «σκάνδαλο Κοσκωτά» το οποίο κατέληξε στη «δίκη του Αιώνα».

Ο έλεγχος των Μ.Μ.Ε. και των τραπεζών από τον Κόσκωτά

Το Σκάνδαλο Κοσκωτά αφορούσε ένα μεγάλο πολιτικό και οικονομικό σκάνδαλο το οποίο κυριάρχησε στην ελληνική πολιτική σκηνή κατά τα τέλη της δεκαετίας του 1980 και στο ξεκίνημα της δεκαετίας του 1990. Παράλληλα σηματοδότησε, κυρίως, τον αγώνα για τον έλεγχο των Μ.Μ.Ε. και των τραπεζών. Κεντρικό πρόσωπο του σκανδάλου υπήρξε ο τραπεζίτης Γιώργος Κοσκωτάς, πλην όμως ενεπλάκησαν σ΄ αυτό και κορυφαία κυβερνητικά στελέχη της τότε κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ.

Το 1979, όταν ακόμη ήταν Πρωθυπουργός ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, ο τότε μόλις 25 ετών Γιώργος Κοσκωτάς αναλάμβανε διευθυντής συναλλάγματος στην Τράπεζα Κρήτης. Επρόκειτο για μια πρωτοφανή επαγγελματική επιτυχία του μετανάστη που επέστρεψε από την Αμερική και ενδεικτική της πορείας του ως το 1984, οπότε είχε φθάσει να κατέχει το 56% της τράπεζας, καθώς και τον εκδοτικό οργανισμό Γραμμή ΑΕ, που εξέδιδε τέσσερις εφημερίδες και έξι περιοδικά. Ως το 1987, είχε φθάσει στα χέρια του η ΠΑΕ Ολυμπιακός και στην Τράπεζα Κρήτης είχαν συγκεντρωθεί καταθέσεις ύψους περίπου 13 δισ. δρχ., προερχόμενες από ελληνικές ΔΕΚΟ.

Οι πρώτες αποκαλύψεις περί του περίεργου βίου του Γιώργου Κοσκωτά –πλαστογραφίες, φορολογικά αδικήματα, παράνομη εξαγωγή συναλλάγματος – άρχισαν ήδη από τον Οκτώβριο του 1987 και έγιναν ασφαλώς από τα ΜΜΕ που δεν του ανήκαν. Ως τον Ιούλιο του 1988 ο εισαγγελέας είχε διατάξει έλεγχο στην Τράπεζα Κρήτης. Και έπειτα ήρθε η φωτογραφική τροπολογία-«Κουτσονόμος», που άφηνε προνομιακά περιθώρια στον επιχειρηματία. Ο νόμος εγκρίθηκε από τον τότε υπουργό Δικαιοσύνης Μένιο Κουτσόγιωργα.

Από τα ευρήματα του επιτρόπου αποδείχθηκε ότι ο Κοσκωτάς είχε κάνει υπεξαίρεση 33,5 δισ. δρχ. από την Τράπεζα Κρήτης. Ο επιχειρηματίας διέφυγε στη Βραζιλία και αργότερα στις ΗΠΑ, απ’ όπου εκδόθηκε στην Ελλάδα δύο χρόνια αργότερα.

Το 1989 το Κοινοβούλιο αποφάσισε την παραπομπή του τέως πρωθυπουργού Ανδρέα Παπανδρέου, καθώς και του Κουτσόγιωργα, του τέως υπουργού Οικονομικών Δημήτρη Τσοβόλα, του τέως υφυπουργού Βιομηχανίας Γιώργου Πέτσου και του τέως υπουργού Εθνικής Οικονομίας Παναγιώτη Ρουμελιώτη, ο οποίος τελικά δεν παραπέμφθηκε, γιατί ήταν ήδη ευρωβουλευτής και το ευρωκοινοβούλιο απέρριψε την πρόταση άρσης της ασυλίας του.

Η δίκη του Ειδικού Δικαστηρίου για το «σκάνδαλο Κοσκωτά» ξεκίνησε στις 11 Μαρτίου 1991 και ο  Ανδρέας Παπανδρέου και υπουργοί του με τον αντιπρόεδρο και υπουργό Δικαιοσύνης βρίσκονται  στο μάτι του κυκλώνα. Ο Κουτσόγιωργας καταγγέλλεται για χρηματισμό του, έναντι του περίφημου «κουτσονόμου» που ευνοούσε τον Κοσκωτά ως προς τον έλεγχο των οικονομικών πεπραγμένων της τράπεζας.

Ο Μένιος Κουτσόγιωργας είναι το δεύτερο μέλος μεταπολιτευτικής κυβέρνησης που πέρασε το κατώφλι της φυλακής όπου και παρέμεινε για τρεις μήνες. Ο άλλοτε ισχυρός υπουργός της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ σημάδεψε τη «δίκη του Αιώνα» με το δραματικό τέλος του μέσα στην αίθουσα του Ειδικού Δικαστηρίου. Ήταν η φράση του «δεν δύναμαι κύριε πρόεδρε» που ακούστηκε μέσα στο δικαστήριο, στις 11 Απριλίου 1991 λίγα δευτερόλεπτα πριν ο Μένιος Κουτσόγιωργας καταρρεύσει από εγκεφαλικό επεισόδιο. Η εικόνα του καταγράφεται από τις τηλεοπτικές κάμερες και τους φωτορεπόρτερ και το κλίμα φορτίζεται περισσότερο καθώς οι σκηνές μεταδίδονται ζωντανά. Επτά ημέρες μετά , ο Κουτσόγιωργας άφησε την τελευταία του πνοή στο νοσοκομείο.

Στις 16 Ιανουαρίου του 1992 το Ειδικό Δικαστήριο αθωώνει με οριακή πλειοψηφία τον Ανδρέα Παπανδρέου και καταδικάζει τον Δημήτρη Τσοβόλα και τον Γιώργο Πέτσο σε φυλάκιση 2,5 ετών και δέκα μηνών αντίστοιχα.

Το «σκάνδαλο Κοσκωτά» και οι πτυχές του ωστόσο εξακολούθησαν να απασχολούν την Δικαιοσύνη με βασική υπόθεση την δίκη και την καταδίκη του πρωταγωνιστή, που από «μεγαλομέτοχος» αποκαλείται πλέον «μεγαλοαπατεώνας», σε κάθειρξη 25 ετών.

Ο Κοσκωτάς εξέτισε 12 χρόνια και αποφυλακίστηκε το 2001. Άλλη μία από τις μεγάλες δίκες σε άμεση σχέση με το σκάνδαλο ήταν αυτή των οκτώ διοικητών ΔΕΚΟ που δικάστηκαν για απιστία και αθωώθηκαν και στους δύο βαθμούς. Η κατηγορία αφορούσε τη μεταφορά ποσών των οργανισμών από άλλες τράπεζες, στην Τράπεζα Κρήτης .

Τσοχατζόπουλος από ”υπαρχηγός” στη φυλακή

Είκοσι και πλέον χρόνια μετά από τις φυλακίσεις των Νίκου Αθανασόπουλου και Μένιου Κουτσόγιωργα ένας τρίτος υπουργός, από τα πλέον κορυφαία στελέχη κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ, ο Άκης Τσοχατζόπουλος μπαίνει στην φυλακή στις 16 Απριλίου 2012.

Ο άλλοτε  ”υπαρχηγός” του Ανδρέα Παπανδρέου, που απέτυχε να εκλεγεί διάδοχος του στο ΠΑΣΟΚ το 1996, καθώς έχασε τις εσωκομματικές εκλογές από τον Κώστα Σημίτη (διετέλεσε υπουργός Αμύνης στην κυβέρνηση του), δέχθηκε κριτική από μερίδα του τύπου και του πολιτικού κόσμου για τον γάμο του στο Παρίσι και τη δεξίωση που ακολούθησε σε πολυτελές ξενοδοχείο, καθώς και για την περιουσία του σε ακίνητα και τις επαφές του με τον επιχειρηματικό κόσμο

Κομβικό χρονικό σημείο για την αντίστροφη πορεία του, θεωρείται το έτος 2006 οπότε και ξεκίνησε η έρευνα της Δικαιοσύνης για την υπόθεση της Siemens. Η υπόθεση αυτή αποδείχθηκε «μητέρα» για τον σχηματισμό στη συνέχεια δεκάδων δικογραφιών που αυτονομήθηκαν από την υπόθεση της γερμανικής εταιρίας και αφορούσαν «μίζες» για εξοπλιστικά προγράμματα. Σιγά- σιγά άρχισαν να αποκαλύπτονται συστήματα απόκρυψης και νομιμοποίησης χρημάτων αλλά και να ελέγχονται συστηματικά πλέον από την Δικαιοσύνη πολλές συμβάσεις του Δημοσίου με ξένες εταιρίες. Είναι η χρονική στιγμή που αρχίζει να σχηματοποιείται και να προσωποποιείται το «σκάνδαλο των εξοπλιστικών».

Στις 31 Μαρτίου 2011 η επιτροπή θεσμών και διαφάνειας της Βουλής αποφάσισε τον έλεγχο του πόθεν έσχες του πρώην υπουργού καθώς θεωρήθηκε ερευνητέο το ποσό των καταθέσεών του ύψους 178 εκατομμυρίων ευρώ. Στις 11 Απριλίου του 2011, ο πρώην υπουργός διαγράφεται οριστικά από το ΠΑΣΟΚ, ενώ στις 26 Μαΐου 2011 δημοσιεύτηκαν τα πρώτα στοιχεία που αφορούσαν την έρευνα του ΣΔΟΕ για το πόθεν έσχες του Άκη Τσοχατζόπουλου.

Στις 8 Ιουλίου 2011, ανακοινώθηκε από την ελληνική κυβέρνηση η άσκηση ποινικής δίωξης κατά του πρώην υπουργού,  επειδή βρέθηκαν σημαντικά ποσά σε καταθέσεις υφισταμένων του κατά την υπουργία στο Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, ενώ στις  11 Απριλίου 2012 συνελήφθη  έξω από αυτό το ακίνητο της «σπίτι της Διονυσίου Αρεοπαγίτου», και ήταν η αρχή μίας πορείας που κατέληξε στην καταδίκη του σε πρώτο και δεύτερο βαθμό για νομιμοποίηση εσόδων από παράνομη δραστηριότητα για δύο συμβάσεις. Αυτήν για την αγορά των TORM1 και των υποβρυχίων.

Ο Άκης Τσοχατζόπουλος παρέμεινε στη φυλακή από το 2012 έως τον Μάιο του 2017 οπότε αποφυλακίστηκε για λίγους μήνες. Τον Οκτώβριο του ίδιου έτους με την έκδοση τής απόφασης του δευτεροβάθμιου δικαστηρίου, που μείωσε την πρωτόδικη ποινή του στα 19 χρόνια κάθειρξης από 20 που είχε επιβάλει το πρώτο δικαστήριο, ο πρώην υπουργός επέστρεψε στη φυλακή. Αποφυλακίστηκε για λόγους υγείας τον Ιούλιο του 2018.

Η προμήθεια τον TORM 1 όμως είχε δυσμενές αποτέλεσμα, με στέρηση της ελευθερίας του, όχι μόνο για τον Άκη Τσοχατζόπουλο αλλά και για έναν ακόμη υπουργό , αυτήν την φορά όμως ξένης κυβέρνησης. Ο άλλοτε υπουργός Εσωτερικών της Κύπρου Ντίνος Μιχαηλίδης πέρασε το κατώφλι των ελληνικών φυλακών το 2013 και αποφυλακίστηκε στα τέλη του 2015. Ο Κύπριος πρώην υπουργός έχει καταδικαστεί σε πρώτο βαθμό σε ποινή κάθειρξης 15 ετών για υπόθεση νομιμοποίησης των παράνομων αμοιβών του Άκη Τσοχατζόπουλου.

Πριν λίγες ημέρες , ο Γιάννος Παπαντωνίου ήταν ο τέταρτος Έλληνας πρώην υπουργός που μπήκε στη φυλακή για παράνομες αμοιβές που του καταλογίζεται ότι έλαβε προκειμένου να προωθήσει τη σύμβαση για εκσυγχρονισμό έξι φρεγατών.

Η αρχή της εμπλοκής του κ. Παπαντωνίου με τη δικαιοσύνη ήταν η «λίστα Λαγκάρντ» ενώ στο στόχαστρο των ερευνών, όπως και στην περίπτωση του προκατόχου του στο υπουργείο Άμυνας , τέθηκε ένα ακίνητο στη Σύρο η αγορά του οποίου το 2002 φαίνεται να ξεδιπλώνει κάποιες πτυχές της υπόθεσης «νομιμοποίηση παράνομων αμοιβών».