Ισπανία 1986: Προειδοποιητικές βολές

H παγκόσμια περιπέτεια της «επίσημης αγαπημένης» ξεκίνησε από ένα χωριό της Νορμανδίας, εκατοντάδες χιλιόμετρα από τον τόπο όπου θα άναβαν οι προβολείς του Παγκόσμιου Πρωταθλήματος του 1986.

Η ελληνική ομάδα χρειαζόταν οπωσδήποτε νίκη επί των «τρικολόρ» για να κερδίσει το εισιτήριο της πρόκρισης στα τελικά και το κατέκτησε in extremis, σε συνθήκες γκραν γκινιόλ. Το ιστορικό 130-126 επί των Γάλλων στο Εκεντρεβίλ, έπειτα από τρεις παρατάσεις, στις 21 Νοεμβρίου 1985, έβαλε το ελληνικό μπάσκετ στον χάρτη, τον ίδιο χάρτη που αποφάσισε να καταπιεί τη μικρή κωμόπολη τρεις δεκαετίες αργότερα, έπειτα από κάποιον «Καποδίστρια» της γαλλικής πολιτείας.

Η εθνική Ελλάδας μπάσκετ άντεξε να ζήσει περισσότερα χρόνια από την οιονεί γενέτειρά της… Η πρόκριση στα τελικά Μουντομπάσκετ ήταν σπουδαίο κατόρθωμα για την εποχή, αφού η εθνική μας δεν είχε συμμετάσχει καν στο Ευρωμπάσκετ της προηγούμενης χρονιάς στη Γερμανία. Ουδείς φανταζόταν, βεβαίως, ότι η Ελλάδα έστρωνε το γαλάζιο χαλί για να κατακτήσει το ευρωπαϊκό σκήπτρο μόλις έναν χρόνο αργότερα στο Φάληρο.

Ουδείς εκτός από εκείνους που μελέτησαν με ανοιχτό στόμα τα κατορθώματα του Νίκου Γκάλη στην Ισπανία και υπολόγιζαν πόσο θα βελτίωνε τη δυναμική αυτής της φορτσάτης ομάδας ένας αξιόλογος ψηλός. Τον χειμώνα του 1985-86 ο Παναγιώτης Φασούλας τον σπατάλησε στο NCAA με το Νορθ Καρολάινα Στέιτ, το δε καλοκαίρι τον βρήκε σε αναμονή του ντραφτ του ΝΒΑ στην απέναντι ακτή του Ατλαντικού. Ο Δημήτρης Κοκολάκης, από τους ήρωες του Εκεντρεβίλ, ήταν πλέον απόμαχος. Στην πρεμιέρα του Μουντομπάσκετ, απέναντι στον Παναμά του ξακουστού σκόρερ Ρολάντο Φρέιζερ, στήθηκε στο τζάμπολ ο Αργύρης Καμπούρης (o οποίος δεν εκτέλεσε ούτε μία ελεύθερη βολή στη διοργάνωση…), με ρεζέρβα τον Παναγιώτη Καρατζά. Τρίτος σέντερ δεν υπήρχε στη διάθεση του Κώστα Πολίτη, ενώ τη θέση 4 τη μοιράζονταν ο Φιλίππου, οι άγουροι Χρ. Χριστοδούλου – Δημακόπουλος και όποιος από τους Ανδρίτσο – Φ. Χριστοδούλου αισθανόταν πιο δυνατός.

Ο σώζων εαυτόν σωθήτω. Στο παρκέ του «Πρίνθιπε Φελίπε» της Σαραγόσα στήθηκε εκείνο το βράδυ ένας αλησμόνητος χορός. Οι 53 πόντοι του Νίκου Γκάλη παρέμειναν προσωπικό ρεκόρ μέχρι το φινάλε της καριέρας του στην εθνική, τα ακροβατικά του έγιναν πόστερ και αυτοκόλλητα, ενώ το τελικό 110-81 ξάφνιασε όσους θεωρούσαν την Ελλάδα αδύναμο κομπάρσο. Το επόμενο βράδυ οι Γάλλοι ξανάζησαν το στραπάτσο του Εκεντρεβίλ χωρίς να χρειαστεί παράταση αυτήν τη φορά (87-84 με 34 του «γκάνγκστερ» και 17 του Φιλίππου), ενώ ένα αψυχολόγητο άστοχο σουτ του Παναγιώτη Γιαννάκη (20 π.) έκανε τη διαφορά ανάμεσα στην ήττα και τη νίκη απέναντι στους αμφιτρύωνες Ισπανούς: 86-87. Το αερόστατο προσγειώθηκε ανώμαλα όταν βρέθηκε αντιμέτωπο με τη Βραζιλία του Οσκαρ Σμιτ, ο οποίος πέτυχε 40 πόντους με 8/10 τρίποντα. Ο Γιαννάκης απάντησε με 32, ο Γκάλης με 25, αλλά η μάχη ήταν άνιση: 95-115. Ωστόσο η πρόκριση στην επόμενη φάση είχε εξασφαλιστεί και σφραγίστηκε με το εύκολο 98-80 επί των παλαβιάρηδων Κορεατών (Γκάλης 43, Φάνης 19).

Το ρεζερβουάρ, όπως ήταν αναμενόμενο, άδειασε γρήγορα. «Οι βιορυθμοί της ομάδας είναι σε χαμηλά επίπεδα και ιδίως του Γκάλη» επέμενε στο ξενοδοχείο της αποστολής ο γυμναστής Νίκος Σισμανίδης, ειδικευμένος στις… νέες τεχνολογίες. Αποδείχτηκε ότι είχε δίκιο. Η αμαξοστοιχία-εξπρές της Σαραγόσα θύμιζε «μουντζούρη» στη Βαρκελώνη, μολονότι είχε μεσολαβήσει μόλις ένα τριήμερο.Η ήττα με μόλις 12 πόντους από τη μετέπειτα φιναλίστ Σοβιετική Ενωση θεωρήθηκε τίτλος τιμής (93- 105, Γκάλης 32), αλλά το απρόσμενο 0-2 απέναντι σε Κούβα (66-74) και Ισραήλ (79-82) χάλασε τις εντυπώσεις και έκοψε τα φτερά. Οι αντίπαλοι προπονητές κατόρθωσαν κουτσά στραβά να περιορίσουν τον Ελληνα αρχισκόρερ στους 18+20 πόντους και ο β΄ γύρος άφησε την εθνική μας με αδειανά χέρια. Οι αποχαιρετιστήριοι αγώνες κατάταξης στη Μαδρίτη έφεραν δύο κατοστάρες, αλλά μόνο μία νίκη: 102-88 επί της Αργεντινής, 111-112 από την Κίνα.

Η ελληνική ομάδα τερμάτισε στην τιμητική δέκατη θέση στο παρθενικό της Παγκόσμιο Πρωτάθλημα και έβαλε στις αποσκευές της ένα θαυμάσιο σουβενίρ, την πρωτιά του Νίκου Γκάλη στον πίνακα των σκόρερ χάρη στους 40+49 πόντους του στα τελευταία δύο παιχνίδια, όταν είχε και τη –συγχωρεμένη– σύζυγό του Τζένη στο πλευρό του. O μέσος όρος του Ελληνα γητευτή των καλαθιών στην καριέρα του σε Μουντομπάσκετ (33,7 πόντοι σε δέκα αγώνες) παραμένει μέχρι σήμερα αξεπέραστος.

Δυστυχώς, αυτό ήταν το μοναδικό της καριέρας του. Ο Γιαννάκης έπαιξε σε άλλα δύο (1990, 1994), ενώ μέτρησε και δύο λαμπερές παρουσίες ως προπονητής (1998, 2006). Το χρυσό μετάλλιο κατέληξε διά πυρός και σιδήρου στην πολύ καλή κολεγιακή ομάδα των ΗΠΑ, η οποία είχε πρωτοπαλίκαρο τον «ναύαρχο» της ρακέτας Ντέιβιντ Ρόμπινσον, ατραξιόν τον κοντοπίθαρο αλλά χαλκέντερο Μάγκσι Μπογκς του 1,60 μ. και προπονητή τον Λιουτ Ολσον. Στην ομάδα βρισκόταν και ο… παραλίγο Ελληνας Ρόνι Σεϊκέλι. Οι Σοβιετικοί πέτυχαν το θαύμα των θαυμάτων στον ημιτελικό με τη Γιουγκοσλαβία του Ντράζεν (λεπτομέρειες θα βρείτε σε ξεχωριστό δισέλιδο), αλλά δεν μπόρεσαν να ανατρέψουν το 60-78 του «ψυχροπολεμικού» τελικού και παραδόθηκαν στα τελευταία δευτερόλεπτα: 87-85, με άνθρωπο της τελευταίας στιγμής τον Κένι Σμιθ στα 15΄΄, μπροστά στο κυκλώπειο κορμί του Σαμπόνις. Είχαν περάσει 32 χρόνια από τον προηγούμενο θρίαμβο των Αμερικανών.

Ο «Σάμπας» και οι συνοδοιπόροι του πήραν γλυκιά ρεβάνς δύο χρόνια αργότερα στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Σεούλ, αλλά ενδιάμεσα είχε προσγειωθεί στον πλανήτη μπάσκετ ο «γαλάζιος μετεωρίτης» της Ελλάδας. Ο «γκάνγκστερ», ο «δράκος», ο «μπέμπης», η «αράχνη», ο «τίμιος γίγαντας» και η υπόλοιπη παλιοπαρέα είχαν έρθει για να μείνουν. 

* Περιοδικό Hot Doc #186, H ιστορία του Μουντομπάσκετ 1950-2019, 25/08/2019