Η τουρκική επίθεση στη Συρία μέσα από τέσσερις χάρτες

Λίγα μόλις 24ωρα μετά την αποχώρηση των αμερικανικών δυνάμεων από τα σύνορα μεταξύ Τουρκίας και Συρίας, η Τουρκία εξαπέλυσε μια εκτεταμένη στρατιωτική επιχείρηση εναντίον των κουρδικών δυνάμεων στην βορειοανατολική Συρία.

Το BBC, μέσα από τέσσερις χάρτες περιγράφει την κατάσταση που επικρατεί τώρα σε αυτή την περιοχή, σε μια προσπάθεια να γίνουν περισσότερο κατανοητά τα όσα διακυβεύονται.

1. Ποιοι είναι οι Κούρδοι;

Ο κουρδικός πληθυσμός είναι απλωμένος σε τέσσερις χώρες: Το Ιράν, το Ιράκ, την Τουρκία και τη Συρία.

Οι Κούρδοι αποτελούν το 7-10% του συριακού πληθυσμού.

Όταν η τζιχαντιστική εξέγερση εναντίον του Άσαντ μετατράπηκε σε εμφύλιο πόλεμο, οι Κούρδοι της Συρίας δεν μπήκαν σε κάποιο από τα δύο στρατόπεδα. Το 2012 οι συριακές δυνάμεις αποχώρησαν από τις κουρδικές περιοχές καθώς ο πόλεμος μαίνονταν στην υπόλοιπη χώρα, με αποτέλεσμα οι κουρδικές δυνάμεις να πάρουν την κυριαρχία.

Το 2014 οι τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους επιτέθηκαν στο κουρδικό Κομπάνι. Η αμερικανική συμμαχία τότε συνέδραμε με ισχυρές δυνάμεις τους Κούρδους, με αποτέλεσμα αυτοί να μετατραπούν σε έναν από τους σημαντικότερους συμμάχους των ΗΠΑ στην περιοχή.

Η μεγαλύτερη κουρδική πολιτοφυλακή, το YPG, συμμάχησε με τις τοπικές αραβικές αντικαθεστωτικές δυνάμεις (SDF) που μάχονταν την κυβέρνηση του Άσαντ. 

Κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών είχαν δημιουργήσει μια «αυτόνομη κυβέρνηση», η οποία διοικούσε άτυπα την περιοχή.

2. Γιατί η Τουρκία επιδιώκει τη στρατιωτική δράση;

Η Τουρκία απειλούσε να εξαπολύσει στρατιωτική επιχείρηση με σκοπό να δημιουργήσει μια «Aσφαλή Zώνη» μήκους 480 χλμ. και πλάτους 32 χλμ. στα σύνορα με τη Συρία.

Ο σκοπός της είναι να αναχαιτίσει τα μέλη του YPG, το οποία θεωρεί προέκταση του κουρδικού PKK που δρα στην Τουρκία και που η ίδια θεωρεί τρομοκρατική οργάνωση.

Σκοπός της Τουρκίας είναι επίσης να επανεγκαταστήσει εντός της ασφαλούς ζώνης περίπου 1 εκατομμύριο από τα 3,6 εκατομμύρια Σύρους πρόσφυγες που φιλοξενεί στο έδαφός της.

Εκτιμάται ότι η τουρκική επιχείρηση θα επικεντρωθεί σε πρώτη φάση στην δημιουργία της ασφαλούς ζώνης σε μια περιοχή μήκους μόνο 100 χιλιομέτρων, μεταξύ των πόλεων Tal Abyad και Ras al-Ain. Η συγκεκριμένη περιοχή είναι πολύ αραιοκατοικημένη, κυρίως από Άραβες.

3. Ποια θα είναι η επίδραση;

Η περιοχή που έχει επιλέξει η Τουρκία για να δημιουργήσει την Ασφαλή Ζώνη είναι μια εύφορη πεδιάδα που παλιότερα λειτουργούσε ως «τροφοδότης» όλης της Συρίας. Στον παραπάνω χάρτη οι κόκκινες κουκίδες απεικονίζουν τα εκατοντάδες χωριά και πόλεις που υπάρχουν στην περιοχή, σε αντίθεση με τις πιο νότιες άνυδρες περιοχές της χώρας. 

Σε ολόκληρη την περιοχή εκτιμάται ότι ζουν περίπου 2 εκατομμύρια πολίτες οι οποίοι έχουν καταφέρει μέχρι τώρα να μην την εγκαταλείψουν παρά τις βίαιες συγκρούσεις και τους εκτοπισμούς που πραγματοποιήθηκαν.

«Μια στρατιωτική επέμβαση θα μπορούσε να εκτοπίσει άμεσα τουλάχιστον 300.000 πολίτες», αναφέρει η Διεθνής Επιτροπή Διάσωσης για το θέμα.

Από την πλευρά του, ο Πάνος Μουμτζής, Επίκουρος Γενικός Γραμματέας ΟΗΕ, δήλωσε ότι ο ΟΗΕ κάνει σχέδια για να βοηθήσει άμαχους που θα αναγκαστούν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους λόγω της επίθεσης.

«Ελπίζουμε για το καλύτερο, αλλά προετοιμαζόμαστε για το χειρότερο», δήλωσε στο BBC, ενώ συμπλήρωσε ότι ο ΟΗΕ έχει «πικρή ιστορία» με το θέμα των ασφαλών ζωνών και ποτέ δεν υποστήριξε τη δημιουργία τους, κάνοντας αναφορά στη Σρεμπρένιτσα το 1995.

4. Κινδυνεύουν οι πληθυσμοί που ζουν σε καταυλισμούς;

Χιλιάδες εκτοπισμένοι Σύροι ζουν σε προσωρινούς προσφυγικούς καταυλισμούς, πολλοί από τους οποίους βρίσκονται νότια των τουρκικών συνόρων. Σε τρία από αυτά μάλιστα, κρατούνται οι οικογένειες υπόπτων για συμμετοχή στην οργάνωση Ισλαμικό Κράτος.

Οι προσφυγικοί καταυλισμοί Roj και Ain Issa, οι οποίοι φιλοξενούν 1.700 και 12.900 πρόσφυγες αντίστοιχα, πρόκειται να βρεθούν εντός της τουρκικής Ασφαλούς Ζώνης.

Ο καταυλισμός Al-Hol, ο οποίος είναι ο μεγαλύτερος με πληθυσμό 68.000 κατοίκων, βρίσκεται σε απόσταση 60 χλμ. από την Τουρκία, συνεπώς, θεωρητικά τουλάχιστον, θα βρίσκεται εκτός της Ζώνης. 

Με πληροφορίες και χάρτες από το BBC