Η σκρόφα, ο γόης και οι Αγύρτες της Κυβέλης

Από την αρχή της διακυβέρνησης του Σύριζα ξεκίνησε από την αντιπολίτευση και τα διαπλεκόμενα ΜΜΕ, που την στήριζαν, μια προσπάθεια, να διαμορφωθεί και να επιβληθεί στην κοινή γνώμη, η εικόνα ενός αμόρφωτου Τσίπρα, ενός ακαλλιέργητου και αγροίκου Πολάκη, ενός Φίλη που έγινε Υπουργός Παιδείας χωρίς να έχει αποκτήσει πανεπιστημιακό πτυχίο, και πολλών άλλων στελεχών του Σύριζα, που λίγο ως πολύ τους χαρακτήριζαν παρακατιανούς, χασισοπότες, αναρχικούς και φρικιά.

Όμως, για να ευοδωθεί και να τελεσφορήσει ένα τέτοιο αφήγημα, έπρεπε να αντιπαραβληθεί με τους αντίστοιχους της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ. Εκεί τα στελέχη του επικοινωνιακού επιτελείου της φαυλότητας τα βρήκαν σκούρα. Δεν πτοήθηκαν όμως και άρχισαν να επαινούν κυρίως τον Κυριάκο Μητσοτάκη για τα πτυχία του από το Harvard και τα μεταπτυχιακά του από το Stanford. Οι αλλεπάλληλες γκάφες του όμως έγιναν αφορμή όχι μόνο για αρνητικά σχόλια, αλλά κυρίως για μια άνευ προηγουμένου χλεύη, που κατέκλυσε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και φάνηκε, ότι ο πρόεδρος αντικειμενικά δεν έμαθε και πολλά πράγματα στα πανεπιστήμια που φοίτησε. Έτσι άρχισαν να καλλιεργούν μια πιο υποκειμενική εικόνα για τον Μητσοτάκη, αυτή του ωραίου και μοιραίου πολιτικού, του γητευτή του πλήθους και της κουμπάρας του Κωστή Χατζηδάκη, του Έλληνα Alain Delon, του γόη που τρελαίνει τα κορίτσια.

Είναι «γόης» λοιπόν ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ακόμη πιο «γόητες» είναι όσοι τώρα τον πλαισιώνουν και διαμορφώνουν την πολιτική της νέας κυβέρνησης. Τι είδους γόης όμως είναι ο Μητσοτάκης; Τι είδους γόητες είναι οι αυλοκόλακες βουλευτές του; Τι είδους γόητες είναι άραγε οι δουλοπρεπείς δημοσιογράφοι, που τον κανακεύουν, αλλά και οι κρατικοδίαιτοι «άριστοι» επιχειρηματίες, που τον προώθησαν με τόσα εκατομμύρια, για να τον κάνουν πρόεδρο της ΝΔ και για να τον δουν πρωθυπουργό; Προσπαθώντας να βρω μια καθολική έννοια, που να χαρακτηρίζει την ποιότητα της σημερινής νεοφιλελεύθερης ΝΔ, μιας έννοιας που να ενσωματώνει όλα εκείνα τα στοιχεία, τα οποία ενσαρκώνονται στον βίο και την πολιτεία του πολιτικού άνδρα, Κυριάκου Μητσοτάκη, αλλά και των συν αυτώ παρατρεχάμενων… κατέληξα και εγώ σε αυτήν… του γόη και… των γοήτων.

Η έννοια της «γοητείας» (και η γητεία) ήδη από την αρχαιότητα ήταν συνυφασμένη με τον μυστικισμό και την μαγεία. Η γοητεία ήταν ο θρήνος των νεκρών και ο γόης ένας νεκρομάντης. Οι μυστικιστικές προσευχές και οι επικλήσεις στα πνεύματα παρουσιάζουν στην ομηρική εποχή όχι μόνο τις επιμέρους λατρευτικές πρακτικές, αλλά το γενικότερο θεολογικό σύστημα, το οποίο προερχόμενο από την Ανατολή και την Περσία υιοθετήθηκε από τους αρχαίους Έλληνες, επηρεάζοντας μάλιστα και σπουδαίους φιλοσόφους όπως τον Πυθαγόρα, τον Δημόκριτο, τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη. Από τον 4ο αιώνα π.Χ. κυριάρχησε η λατρεία των δαιμόνων και της μαγείας και μάλιστα ο Πλάτωνας ανέπτυξε και τη γνωστή θεωρία του περί των δαιμόνων (Πλάτων, Κρατύλος). Η δράση των δαιμόνων επικεντρώνεται στο να μεταφέρουν τη θέληση των θεών στους ανθρώπους και να μεταβιβάζουν τις προσευχές των πιστών στους θεούς. Με τη βοήθεια λοιπόν των δαιμόνων εκπληρώνονταν οι λατρευτικές λειτουργίες της θρησκείας. Η θρησκεία είχε ως σκοπό την επικοινωνία των θνητών με τους θεούς και αυτό επιτυγχάνονταν μέσω του δαιμονικού στοιχείου. Οι μάντεις λειτουργούσαν κυρίως ως όργανα των θεών, με σκοπό να αποκαλυφθεί η θέλησή τους στους θνητούς, και οι ιερείς ήταν όργανα των ίδιων των θνητών. Αυτές οι δυο κατηγορίες δεν ασχολούνταν μόνο με τις θυσίες, τις τελετές, τις θεραπευτικές επωδούς… αλλά και με τη μαγεία και τη γοητεία. Η μαγεία ήταν τα μυστηριακά εκείνα μέσα, τα οποία είχαν καλή επίδραση, ενώ η γοητεία γενικότερα είχε κακή επίδραση. Επομένως, η γοητεία εντάσσονταν μέσα σε μια συμβατική λατρευτική διαδικασία, που διακρίνονταν από την κακία των προθέσεων και τη ζοφερότητα των μέσων που χρησιμοποιούνταν.

Πέρα όμως από τις λατρευτικές πρακτικές οι γόητες άρχισαν να παραπλανούν και να εξαπατούν τον κόσμο με προβλέψεις για προσωπικά και επαγγελματικά ζητήματα, πουλούσαν γιατροσόφια, ερωτικά φίλτρα, ελιξίρια νιότης και μαντζούνια δια πάσαν νόσον και πάσαν μαλακίαν. Οι ορθολογιστές μάλιστα της εποχής αντιμετώπιζαν τη μαγεία με αρνητικό τρόπο και τους γόητες ως απατεώνες και τσαρλατάνους. Ο ίδιος ο Ιπποκράτης εξέφραζε την απέχθειά του για τους μάγους και τους γόητες, καθώς παρέσυραν τον κόσμο στο σκοταδισμό και τη δεισιδαιμονία. Ο μεγάλος ιατρός της αρχαιότητας τους θεωρούσε «ἀγύρται» και «ἀλαζόνες» (Ιπποκράτης, Περί ιερής νόσου, 2). Οι ιερείς, λοιπόν, οι μάντεις, οι εξαγνιστές και οι απατεώνες λειτουργούσαν ως αγύρτες… δηλαδή ως ζητιάνοι. Έτσι οι γόητες ήταν στην ουσία αγύρτες, που άλλοτε μάζευαν χρήματα για δήθεν λατρευτικούς σκοπούς και άλλοτε επωφελούμενοι είτε την αφέλεια είτε το φόβο είτε την αδυναμία των ανθρώπων, πρόσφεραν έναντι φυσικά αμοιβής ιατρικές συμβουλές, προφητείες και πολλές φορές εκτελούσαν ακόμη και «θαύματα». Οι πιο διάσημοι γόητες/αγύρτες της αρχαιότητας ήταν οι Αγύρτες της Κυβέλης, οι οποίοι καλούσαν τους πιστούς σε λατρευτικές συγκεντρώσεις, όπου γίνονταν έρανοι στο όνομα της θεάς, χωρίς να γίνεται γνωστό, πού κατέληγαν τα χρήματα και τα αγαθά. Σε γενικές γραμμές η έννοια γόης (και γοητεία) συναντάται πολύ συχνά στην αρχαία ελληνική γραμματεία, στον Αισχύνη (Κατά Κτησιφώντος 3.137), στις Βάκχες (234) και στον Ιππόλυτο (1038) του Ευριπίδη, στο Συμπόσιο (203d) και την Πολιτεία (383a) του Πλάτωνα, στους Νεκρικούς Διαλόγους (20.8), στους Δραπέτες (17, 27), στους Αναβιούντες ή Αλιεύς (15, 25, 29, 44), στον Τίμωνα (55) του Λουκιανού, και σημαίνει ο παλιάνθρωπος, ο αγύρτης, ο απατεώνας κ.τ.ό.

Φυσικά, οι γόητες και οι αγύρτες διαχέοντας και ενσταλάζοντας τη «γοητεία» και την «αγυρτεία» σε όλα τα κοινωνικά στρώματα συνέχισαν το παρασιτικό τους έργο και κατά το Μεσαίωνα και την Αναγέννηση, παρόλο που η αγυρτεία τιμωρούνταν αυστηρά. Αυτό βέβαια δεν γινόταν από γενναιότητα ή αδιαφορία αλλά από αναίδεια και αναισχυντία. Στην Γαλλία μάλιστα η αγυρτεία απέκτησε και οργανωμένη δομή, καθώς οι γόητες χωρίζονταν σε εξειδικευμένες ομάδες, οι οποίες ήταν πιο αποτελεσματικές στην εξαπάτηση των θυμάτων και συνεπώς πιο ασφαλής η αγυρτεία τους. Η αγυρτεία και η απάτη των «γοήτων» αποτέλεσαν από τα «στοιχειώδη προαπαιτούμενα αριστείας», για να καταλήξει κανείς στην κόλαση, όπως τα παρουσιάζει στη Θεία Κωμωδία ο σπουδαίος Φλωρεντίνος ποιητής Δάντης Αλιγκέρι (1265 – 1321). Στο πρώτο μέρος στης Θείας Κωμωδίας, δηλαδή στην Κόλαση, και συγκεκριμένα στον όγδοο κύκλο, βρίσκονται και κολάζονται οι αγύρτες και οι απατεώνες μέσα σε δέκα διαφορετικά βάραθρα (ή βόθρους, ή τάφρους, ή λαγούμια, ή Malebolge).

Ο Δάντης, λοιπόν, βρίσκεται στον όγδοο κύκλο, ο οποίος είναι ένα μεγάλο χωνί με τα δέκα ομόκεντρα βάραθρα, όπου τιμωρούνται οι δόλιοι και κακόβουλοι απατεώνες. Στο πρώτο βάραθρο βρίσκονται οι διαφθορείς και αποπλανητές, οι οποίοι εκμεταλλευόμενοι τα πάθη των άλλων εξυπηρετούσαν τα συμφέροντά τους. Στο δεύτερο βάραθρο είναι οι κόλακες, οι οποίοι χρησιμοποιώντας ωραία αλλά ψεύτικα λόγια εκμεταλλεύονται τις επιθυμίες και τους φόβους των άλλων. Στο τρίτο βρίσκονται οι Σιμωνιακοί, οι οποίοι εξαγοράζουν εκκλησιαστικά αξιώματα και πλουτίζουν στο όνομα του Θεού. Στο τέταρτο βρίσκονται κομπογιαννίτες μάγοι, οι οποίοι υποδύονται τους μελλοντολόγους, τους ραβδοσκόπους, και τους ψευδοπροφήτες πάντα με γνώμονα το κέρδος. Στον πέμπτο οι διεφθαρμένοι πολιτικοί, οι κερδοσκόποι, οι εκβιαστές, οι αδίστακτοι επιχειρηματίες και όλοι όσοι χρησιμοποιούν τις θέσεις τους, για να αποκτήσουν πλούτο και εξουσία σε βάρος των υπολοίπων. Στο έκτο βάραθρο κολάζονται οι υποκριτές και στο έβδομο οι κλέφτες. Στο όγδοο βάραθρο βρίσκονται οι ψυχές των συμβουλατόρων κάθε απάτης και κάθε αγυρτείας, οι οποίοι είναι άνθρωποι, που χρησιμοποίησαν τη θέση τους, για να συμβουλέψουν άλλους, να εμπλακούν στην απάτη. Στο ένατο βρίσκονται όσοι σπέρνουν τη διχόνοια. Εδώ βρίσκονται όσοι διχάζουν τον κόσμο για θρησκευτικούς, πολιτικούς και οικογενειακούς λόγους. Τέλος, στο δέκατο βάραθρο βρίσκονται οι κιβδηλοποιοί και οι πλαστογράφοι. Όλοι αυτοί, όταν ήταν στη ζωή, ήταν γόητες.

Τέτοιοι γόητες σταβλίζονταν στη ΝΔ πριν την κυβέρνηση του Σύριζα και τέτοιοι γόητες τώρα επιβδάλλουν τη χώρα και το μόχθο του λαό. Η ΝΔ σήμερα έχει και αγύρτες, οι οποίοι κραδαίνοντας αγορασμένα πτυχία παριστάνουν ως αληθινά ψευδή πράγματα, που η κοινή λογική εύκολα μπορεί να αποδείξει, ότι όντως είναι ψευδή, αλλά έχει και απατεώνες, που στα ψεύδη τους δεν είναι εύκολος ή δυνατός ο έλεγχος και η απόδειξη της αλήθειας. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν είναι όμως τέτοιος γόης. Ο Μητσοτάκης είναι «ζητιάνος» μέσα στους Αγύρτες της σύγχρονης Κυβέλης. «Ζητιανεύει» λίγη αναγνώριση, «επαιτεί» λίγη αποδοχή και «εκλιπαρεί» για λίγη προσοχή.

Η πολιτική ζωή της χώρας, με ένα μικρό διάλειμμα τεσσεράμισι χρόνων, επέστρεψε στην «κανονικότητα» της φαυλότητας και της αγυρτείας, της απάτης και της αναισχυντίας. Στην «κανονικότητα» των οικονομικών σκανδάλων και της διασπάθισης δημοσίου χρήματος. Στην «κανονικότητα» των αμόρφωτων και των ακαλλιέργητων «αρίστων», της μετριότητας και της αλαζονείας. Δηλαδή… η «γοητεία» σε όλο της το μεγαλείο. Παραφράζοντας την παροιμία του Αγίου Πέτρου, εύκολα κανείς αντιλαμβάνεται, ότι όπως η «γοητεία» επέστρεψε στο ίδιο της το ἐξέραμα, έτσι και η ξεπλυμένη σκρόφα πολιτική ξανακύλησε στο βούρκο της.

Τα άρθρα που δημοσιεύονται στην κατηγορία «Απόψεις» εκφράζουν τον/την συντάκτη/τριά τους και οι θέσεις δεν συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του koutipandoras.gr