Η πλήρης ισοπέδωση μιας ήδη σάπιας εκπαιδευτικής πραγματικότητας

Έχεις διαβάσει ποτέ Κατερίνα Γώγου; Κατάλαβες, την “καταραμένη αναρχική ποιήτρια των Εξαρχείων” που ήταν πολλά παραπάνω από αυτό και που γνώρισαν όλοι πρώτα ως ηθοποιό. Εκείνη που μέσα από ελληνικές ταινίες και ρόλους οι οποίοι καμία σχέση δεν είχαν με την ανταριασμένη της ψυχή σε έκανε να γελάς όσο η ίδια έκλαιγε μέσα της. Εκείνη που πλέον όλοι “ξέρουμε” μα λίγοι αισθανόμαστε στο πετσί μας σαν εσωτερική ανάγκη να ωρύεται πάντα χαρακώνοντας το είναι μας με λέξεις. Και, ξέρεις, δε χρειάστηκε ποτέ να φτάσει η Κατερίνα στο σημείο να ωρύεται κυριολεκτικά. Το έκανε απλώς η ίδια η ύπαρξή της που είχε γεννηθεί θαρρείς για να στέκει πάντα ενάντια σε ό,τι πιο πολύ ακόμη μας λαβώνει.

Γιατί τα λέω τώρα όλα αυτά, θα αναρωτηθεί κανείς. Ας προσπαθήσω, λοιπόν, να τα πάρω από την αρχή και να τα βάλω σε μια κάποια σειρά αφού τη δεδομένη στιγμή παραδέχομαι πως βρίσκομαι σε κατάσταση τρικυμίας εν κρανίω. Το θέμα της έκθεσης φέτος στις πανελλήνιες ήταν, λέει, η ανάγνωση βιβλίων κι η διαχείριση του προσωπικού χρόνου. Ή κάτι τέτοιο. Θα μπορούσε κανείς να σκεφτεί ότι κάποιος θέλησε να τρολάρει -διότι ελληνική λέξη πιο εύστοχη δε θα μπορούσα επί του παρόντος να σκεφτώ- τα παιδιά κι ίσως να ήταν κάπως αστείο τελικά αν δεν ήταν πρωτίστως τραγικό. Δε θα μπω στη διαδικασία να αναλύσω σε βάθος τις εγκληματικές αδυναμίες του υπάρχοντος εκπαιδευτικού συστήματος στο συγκεκριμένο άρθρο κι αυτό γιατί δυστυχώς μπορεί κανείς να εκθέσει μόνο ένα φλέγον ζήτημα τη φορά αν θέλει να του αποδοθεί η βαρύτητα που του αρμόζει χωρίς να διασπαστεί το νόημα σε πολλά επί μέρους ζητήματα. Παρ’ όλα αυτά κι εφόσον το εκπαιδευτικό σύστημα εν γένει είναι όντως το ίδιο το πρόβλημα θα ήταν καλό να αφιερωθούν κάποιες λίγες σκέψεις στην παρουσίασή του.

Επιστρέφοντας στον αρχικό λόγο σύνταξης του σημερινού μου κειμένου, ωστόσο, που δεν είναι άλλος από την πλήρη ισοπέδωση μιας ήδη σάπιας εκπαιδευτικής πραγματικότητας, έρχομαι να ξαναρωτήσω: έχεις διαβάσει ποτέ Κατερίνα Γώγου; Άσιμο; Κάποιον ή κάποια τέλος πάντων καταραμένο/η της γενιάς του τον οποίο ή την οποία ποτέ κανείς δε θα σου διδάξει στα εργοστάσια πανομοιότυπων τετράγωνων εγκεφάλων που ονομάζουν οι πολλοί “σχολεία”. Στον ελεύθερο χρόνο που δεν έχεις τι διαβάζεις; Έχω κι άλλες πολλές ερωτήσεις να σου  κάνω, παρεμφερείς ωστόσο: στον πολύτιμο ελεύθερό σου χρόνο που δεν έχεις πια ούτε ως παιδί, ούτε ως έφηβος, ούτε ως ενήλικας μπορείς ακόμη να χωρέσεις την ουσία της τέχνης; Μήπως κατάφεραν να σε πείσουν έστω κι έμμεσα πως δεν υπάρχει τίποτε πιο άχρηστο από αυτή κι ας είναι τόσο έντονα παντού γύρω σου που μπορεί ακόμη και να την αναπνέεις; 

Γνωρίζεις ότι βάσει ερευνών καταλήγουμε πια στην ύπαρξη πολλών διαφορετικών ειδών νοημοσύνης; Σε πόσες από αυτές θεωρείς πως δίνουμε ευκαιρίες εξέλιξης κι ανάπτυξης μέσα από το υπάρχον εκπαιδευτικό σύστημα; Γνωρίζεις ότι το παιδί σου θα μπορούσε να είναι άφταστο σε κάποιον από τους τομείς που το εκπαιδευτικό μας σύστημα επιμένει να απαξιώνει κι ας έχει χαμηλές επιδόσεις σε άλλους διαδεδομένους ως “σημαντικούς” τομείς χωρίς αυτό να σημαίνει πως υστερεί σε σύγκριση με τα υπόλοιπα; Έχεις συνειδητοποιήσει πως στα σχολεία της Ελλάδας οι κλίσεις, η κριτική σκέψη, η διαφορετικότητα, οι νοημοσύνες, η αντίληψη, η ατομικότητα, οι επιθυμίες, η δημιουργικότητα, η φαντασία, η ενσυναίσθηση κι άλλες πολλές αφηρημένες και μη έννοιες ικανές να δημιουργήσουν ένα καλύτερο αύριο σε κάθε επίπεδο μέσα από την προσωπική εξέλιξη-προσφορά του καθενός μας έχουν προ πολλού σταλεί στον αγύριστο όσο εσύ επιπλήττεις το παιδί σου επειδή πήρε 12 στα μαθηματικά; Εμπνευσμένοι, φιλότιμοι, ονειροπόλοι ρομαντικοί εκπαιδευτικοί που παλεύουν καθημερινά με Σκύλλες και Χάρυβδες ώστε να βγάλουν από τη μύγα ξύγκι και να σώσουν τα άσωστα θα μπορούσαν να σε κατατοπίσουν. Οι υπόλοιποι είτε έχουν παραδώσει τα όπλα είτε δεν τα κράτησαν ποτέ εφόσον μάλλον υπήρξαν παιδιά που κατέληξαν να γίνουν δάσκαλοι και καθηγητές προκειμένου να πραγματοποιήσουν ξένα όνειρα.

Δε θα αναλύσεις, λοιπόν, σε αυτά τα σχολεία Κατερίνα Γώγου γιατί η Κατερίνα Γώγου πολεμούσε αυτά τα σχολεία. Και δε θα έχεις ελεύθερο χρόνο, ίσως ούτε και διάθεση πια να την αναλύσεις αφού οι κεκτημένες σου ταχύτητες θα σε τρέχουν πάντα σε αγώνες δρόμου επιβίωσης ενός κόσμου που σε θέλει ίδιο με όλους τους υπόλοιπους. Και κοιμισμένο. Υπάκουο. Αποδοτικό σαν μηχανή. Ρυθμισμένο σαν ρολόι. Καθώς πρέπει σαν κυρ-Παντελή που δε θα έχει ο κόσμος ποτέ τίποτε να πει γι’ αυτόν ή την εξίσου καθώς πρέπει οικογένειά του.

Δε θα σου πω σήμερα τι σημαίνει καλλιέργεια, ψυχολογική/κοινωνική/πνευματική παιδεία, κριτική σκέψη, ενσυναίσθηση. Θα σου πω μόνο ότι η Ελλάδα τουλάχιστον δε θα σου τα προσφέρει ποτέ τούτα τα “πολυτελή” μα αναφαίρετα δικαιώματά σου. Ούτε στο παιδί σου, αφού κι εσύ ο ίδιος έχεις πειστεί πως όλα βαίνουν μάλλον καλώς ή στα πλαίσια του ρεαλισμού για να διεκδικήσεις πια το οτιδήποτε. Ακόμη ίσως κι εσύ που εξεγείρεσαι μέσω των social media για κάθε αδικία που συμβαίνει στη χώρα σου και στον κόσμο προσπαθώντας να βγάλεις από μέσα σου το σαράκι της σαπίλας που σε περιβάλλει.

Καλά κάνεις αν με ρωτάς. Δεν είμαι από αυτούς που θα σε πούνε επαναστάτη του πληκτρολογίου επειδή εκφράζεσαι (και) με αυτούς τους τρόπους. Είναι πολύτιμο να μη σωπαίνει κανείς χρησιμοποιώντας ό,τι μέσο του προσφέρει η εκάστοτε εποχή. Δεν ξέρω πλέον αν είναι αρκετό όμως. Και με ταρακουνάει το ότι μπροστά σε αυτόν τον κατήφορο του εξευτελισμού το μυαλό παίρνει ανάποδες στροφές κάθε φορά που σκέφτεται πως η αντίδραση πλέον επιβάλλεται να τους τρομάξει. Να τρομάξει τους βολεμένους. Να τρομάξει τους εξουσιολάγνους. Να τρομάξει τους πλασματικούς εξουσιαστές. Να τρομάξει τους πουλημένους. Να τρομάξει τους μισαλλόδοξους. Να τρομάξει τους επαναπαυμένους εαυτούς μας. Να τους τρομάξει. 

Χαίρομαι, λοιπόν, που θορυβήθηκαν -πολλοί και το εξέφρασαν γραπτώς- με τα σκάνδαλα της κυβέρνησης, με τις γενικότερες μεταρρυθμίσεις στην “παιδεία”, με τα καλλιτεχνικά και τον πολιτισμό συγκεκριμένα που πλέον μοιάζουν να αποτελούν κακό χιλιοειπωμένο ανέκδοτο, με τη γενικότερη εν ολίγοις κατάφωρη κοροϊδία που υφιστάμεθα ό,τι χρώμα κι αν έχει η κορυφή του κοινοβουλευτικού μας παγόβουνου. Κάποτε, όμως, έρχεται η ώρα για δράση πέρα από τις λέξεις. Μαζί με αυτές αλλά συμπληρώνοντάς τες. Κάποτε έρχεται η ώρα των μαζικών δραστικών κινητοποιήσεων χωρίς τον φόβο των επιπτώσεων, των κυρώσεων, της τιμωρίας, της χασούρας. Κάποτε έρχεται η ώρα της μετωπικής σύγκρουσης γιατί -να το πω κι απλοϊκά- χωρίς να σπάσεις αβγά δε φτιάχνεις ομελέτα. 

Κάπως έτσι δεν μπορείς να χτίσεις έναν κόσμο σε τελείως άλλη βάση αν δε “σπάσεις” πρώτα αυτόν εδώ. Αν δε σταθείς αποφασισμένος ακόμη και να χάσεις κομμάτι του παρόντος σου για να κατακτήσεις το μακροπρόθεσμο. Δεν υπάρχει αγώνας χωρίς απώλειες. Κάποτε όμως έρχεται η ώρα που καλείσαι να αποφασίσεις αν θα δεχτείς να ζεις μια ζωή που θυμίζει η ίδια απώλεια ή αν θα χάσεις κάτι τώρα για να κερδίσεις την ίδια τη ζωή.

Πρέπει να τρομάξουν, λοιπόν. Και μπορούμε να τους τρομάξουμε. Ξέρεις τι έχουν κάνει καλά όμως; Έχουν καταφέρει να μας τρομάξουν εκείνοι πρώτα. Κι αυτό δε μας το συγχωρώ. 

Έχεις διαβάσει ποτέ Κατερίνα Γώγου;

Θα ‘ρθεί καιρός που θ’ αλλάξουν τα πράματα. 
(…)
– μη βλέπεις εμένα – μην κλαις. Εσύ είσ’ η ελπίδα
άκου θα ‘ρθει καιρός
που τα παιδιά θα διαλέγουνε γονιούς
δε θα βγαίνουν στην τύχη
Δε θα υπάρχουν πόρτες κλειστές
με γερμένους απέξω
Και τη δουλειά
θα τη διαλέγουμε
δε θά `μαστε άλογα να μας κοιτάνε στα δόντια.
Οι άνθρωποι – σκέψου! – θα μιλάνε με χρώματα
κι άλλοι με νότες
Να φυλάξεις μοναχά
σε μια μεγάλη φιάλη με νερό
λέξεις κι έννοιες σαν κι αυτές
απροσάρμοστοι, καταπίεση, μοναξιά, τιμή, κέρδος, εξευτελισμός
για το μάθημα της ιστορίας.
(…)

Ναι, θα έρθει καιρός που θα αλλάξουν τα πράγματα. Όχι όμως από μόνα τους. Εμείς είμαστε η ελπίδα κι αν η ελπίδα απελπιστεί τότε χάνεις και το σημαντικότερο όλων. Το “να παραμένεις άνθρωπος”. 
 

Τα άρθρα που δημοσιεύονται στην κατηγορία «Απόψεις» εκφράζουν τον/την συντάκτη/τριά τους και οι θέσεις δεν συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του koutipandoras.gr