Η παρουσίαση του βιβλίου της Άννας Βοργία για τον Νίκο Κούνδουρο εξελίχτηκε σε μία μεγάλη οικογενειακή γιορτή

Η Βοργία, που είχε την τύχη να βρίσκεται, ως επιστήθια φίλη του, στο πλευρό του Κούνδουρου, κατέθεσε μία πολύ ιδιαίτερη εργασία. Έτσι, όπως είπε ο σκηνοθέτης – εκδότης Γιάννης Σολδάτος, το συγκεκριμένο βιβλίο δεν είναι βιογραφία, δεν είναι ούτε μελέτη του κουνδουρικού έργου και της φιλμογραφίας του. Περισσότερο είναι το απόσταγμα των λόγων του, όπως η Βοργία το κατέγραφε για χρόνια από τη δική της βιωματική και άκρως ευαίσθητη πλευρά.

Την εκδήλωση άνοιξε ο πολυσχιδής Βασίλης Χατζηιακώβου εκ μέρους του εκδοτικού οίκου. Με τον συντονισμό του Αντώνη Μποσκοΐτη στο πάνελ, δημιουργού του ντοκιμαντέρ «Οδύσσειες σωμάτων – Μπαλάντα για τον Νίκο Κούνδουρο» (2010), πρώτη πήρε το λόγο η ερμηνεύτρια – τραγουδοποιός Νένα Βενετσάνου, η οποία αναφέρθηκε εκτενώς στη συγγραφική δουλειά της Βοργία. Ακολούθησε ο Σολδάτος, που ναι μεν μίλησε για την προσωπική του σχέση με τον Κούνδουρο (μοιραία δεν γίνεται να αφήσεις εκτός την όποια επαφή είχες με μια τέτοια σαρωτική προσωπικότητα, σαν του Κούνδουρου), εξήρε όμως και το πόνημα της Βοργία, σαν κάτι μοναδικό μέσα στην κουνδουρική βιβλιογραφία. Ομοίως, ο συνθέτης Βαγγέλης Μπόντας, στενός φίλος του μεγάλου σκηνοθέτη, διάβασε ένα εξαιρετικό ποιητικό κείμενο του, το οποίο παραχώρησε αποκλειστικά στο koutipandoras.gr και δημοσιεύεται αυτούσιο στο review από την εκδήλωση.

Έπειτα το λόγο πήραν κάποιοι σημαντικοί καλλιτέχνες που βρίσκονταν στο χώρο και που είχαν πράγματα ενδιαφέροντα να μοιραστούν: Η ερμηνεύτρια – τραγουδοποιός Μαρίζα Κωχ, η «αδερφή που ποτέ δεν είχα» όπως συνήθιζε να λέει ο Κούνδουρος, αναφέρθηκε στη γνωριμία τους στα γυρίσματα του θρυλικού ντοκιμαντέρ «Τραγούδια της Φωτιάς» την περίοδο της Μεταπολίτευσης. Ο κινηματογραφιστής Νίκος Καβουκίδης, διευθυντής φωτογραφίας πολλών ταινιών του Κούνδουρου, μίλησε για τη σχέση ζωής που είχαν ως φίλοι και συνεργάτες, ενώ διάβασε αποσπάσματα που εκείνος ξεχώρισε από το βιβλίο της Άννας Βοργία. Ο σκηνοθέτης Λάκης Παπαστάθης, στη συνέχεια, αναφέρθηκε στην περίοδο από το 2006 και μετά, απ’ όταν δηλαδή ξεκίνησε να κάνει παρέα με τον Κούνδουρο. Κι αυτό, διότι τον Μάιο του 2006 έφυγε από τη ζωή ο μέντορας του, Αλέξης Δαμιανός και ίσαμε τότε, όποτε τον έβλεπε ο Κούνδουρος, του έλεγε με χιούμορ: «Εσύ δεν είσαι δικός μου, είσαι του Δαμιανού»! Τελικά η φιλία Κούνδουρου – Παπαστάθη επισφραγίστηκε με τη δημιουργία δύο ντοκιμαντέρ που αφορούσαν τη «Μαγική πόλις» (1954) και τον «Δράκο» (1956), τις δύο πρώτες ταινίες του Κούνδουρου. Παρέμβαση έκανε όμως και ο πρώην υπουργός του ΠΑΣΟΚ, Νίκος Σηφουνάκης, που θυμήθηκε την πρώτη γνωριμία τους με τον Κούνδουρο στη Ρώμη του 1970 και τη μεγάλη φιλία τους που κράτησε ως το θάνατο του σκηνοθέτη. 

Αποσπάσματα από το βιβλίο «Νίκος Κούνδουρος…με αυτά πορεύτηκα» διάβασαν οι ηθοποιοί Κατερίνα Γκατζόγια και Τιμόθεος Θάνος. Η μεν Γκατζόγια διάβασε κείμενα της συγγραφέως, ο δε Θάνος λόγια του ίδιου του Κούνδουρου. Την εκδήλωση τίμησαν ακόμη ο γλύπτης Χαράλαμπος Γκούμας, ο δημοσιογράφος – εικαστικός Θανάσης Λάλας, οι τραγουδιστές Νάντια Καραγιάννη, Γιώργης Χριστοδούλου, οι ηθοποιοί Δέσποινα Μοίρου, Έφη Βενιανάκη, Χάρις Συμεωνίδου κ.α. Το θέμα είναι, ωστόσο, πως φύγαμε από τη εκδήλωση λίγο μετά τις 9 το βράδυ με την αίσθηση της συμμετοχής όχι σε ένα μνημόσυνο, αλλά σε μία γιορτή που ισορρόπησε μεταξύ χιούμορ και βαθιάς συγκίνησης. 

Ακολουθεί το κείμενο του συνθέτη Βαγγέλη Μπόντα:

Το τηλέφωνο του σπιτιού της οδού Δικαιάρχου 1 ήχησε…

και ο οικοδεσπότης σήκωσε απότομα το ακουστικό

πριν προλάβει να ολοκληρωθεί το πρώτο κουδούνισμα.

 

Η απάντηση φάνταζε αυστηρή και κεραυνοβόλα

μόνον για όσους δεν τον γνώριζαν.

«Τι συμβαίνει…;»

«Tι κάνεις Νίκο μου;

…ακούστηκε από την άλλη άκρη του σύρματος

μια ζεστή γυναικεία φωνή…

και o οικοδεσπότης όπως συνήθιζε

με την ίδια γνωριμη σιγουριά αποκρίθηκε…

«Σε περιμένω…»

 

Το τηλεφώνημα έλαβε τέλος και…

ένα αγνώστου ταυτότητας ιπτάμενο αντικείμενο,

πέταξε χαμηλά… και σε μη μετρήσιμο χρόνο

έφτασε διασχίζοντας τους Αττικούς Δρόμους,

μεταφέροντας τη θαλασσινή αύρα

στο σπίτι της οδού Δικαιάρχου 1.

 

Ας μη γελιόμαστε…

Δεν είναι οι ίπποι των κινητήρων αυτών των οχημάτων

με τις μη μετρήσιμες ταχύτητες, που τα κινούν.

 

Η αγάπη για τους ανθρώπους είναι… και το πάθος για τη ζωή.

 

Τύχη αγαθή για όσους τα οδηγούν.

Τα υπόλοιπα… γίνονται σχεδόν μόνα τους.

 

Και πως να μην κοσμούν τη ζωή οι πράξεις και τα έργα

των οδηγών αυτών των οχημάτων,

είτε κι αν καταπιάνονται με μαγειρικές μαστοριές,

είτε με πέντε αράδες λέξεων επάνω στα χαρτιά,

είτε με ένα δροσερό νερό στον άγνωστο διψασμένο.

 

Η συγγραφέας μας πέτυχε να δώσει και να ανταποδώσει

το δώρο που της είχε δοθεί, να τηρήσει την υπόσχεση

και να τολμήσει να πάρει στα χέρια της την κάμερα

που έμεινε πεσμένη στο πάτωμα του σπιτιού

της οδού Δικαιάρχου 1,

-με αποτυπωμένο το τελευταίο καρρέ στο Viseur-
 

εκείνη τη μέρα, στις 22 Φεβρουαρίου 2017…

και να τιμήσει τον εκλιπόντα σκηνοθέτη

έτσι όπως εκείνος θα ήθελε.

 

Γιατί ποια μεγαλύτερη τιμή, από το να εργάζεσαι,

μπαίνοντας στο βλέμμα, στο μυαλό, στον ψυχισμό,

του απέναντι αγαπημένου προσώπου

και να του προσφέρεις έτσι όπως εκείνος θα ήθελε,

ακόμα και όταν εκείνος δεν είναι εδώ.

 

Η συγγραφέας μας δωρίζει αυτό το έργο,

μεταφέροντας στο γραπτό την οπτική των φακών

από δύο αντικριστές κάμερες.

Τα μάτια του σκηνοθέτη απ’τη μια

και τα μάτια τον απέναντι σχετιζόμενων

ή των ενίοτε απέναντι θεατών.

 

Τα φώτα στην κινηματογραφική αίθουσα έσβησαν,

και το ταξίδι της επιστροφής για την «Μαγική πόλη» ξεκίνησε

με την συγγραφέα να υποδέχεται

στη σκάλα «Του πλοίου για την Παλαιστίνη»,

σαν γνήσια Ελληνίδα οικοδέσποινα

όλους τους πρώην πρωταγωνιστές μιας πορείας ζωής

και νυν επίτιμους προσκεκλημένους…

εκπροσωπόντας άξια και με βαθειά συγκίνησιακή φόρτιση

τον εκπλιπόντα, τηρώντας με ευλάβεια

όλες τις λεπτομέρειες που εκείνος θα ήθελε…

 

Καλώς ήρθες «Μπάυρον», και εσείς «Φωτογράφοι»

Καλώς ήρθατε «Μικρές Αφροδίτες» και εσύ «Δράκο»…

Καλώς ήρθες γιέ μου Ιωσήφ, Καλώς ήρθες Μπριτ…

Καλώς ήρθες Διαλεχτή, Σωτηρία…

Καλώς ήρθες Μίκη, Μάνο, Θανάση της Μακρονήσου,

Αδερφή μου Μαρίζα, Μανώλη Γλέζο.

Καλώς ήρθες φωτογράφε της καρδιάς μου,

Καλώς ήρθες μπακάλισα κρητικοπούλα…

Καλως ήρθες Τίτο, Βαρδή, Γιώργο…                        

Καλώς ήρθατε Κατερίνα, Άγγελε, Βέρα…

 

Καλώς ήρθες θεατή μου, Καλώς ήρθες άγνωστε ταξιδιώτη…

 

“Καλώς ήρθες Ελλάδα που αντιστέκεσαι…,

…Ελλάδα που επιμένεις… “

Και τώρα…

καθισμένος εκείνος στην άκρη ενός βράχου του Άη Νικόλα,

έχοντας τα δύο χέρια ακουμπισμένα στην λαξευτή χειροποίητη Κρητική μαγκούρα του,

ατενίζει περιμένοντας να φανεί

η καπνοδόχος του πλοίου που πλησιάζει,

ελπίζοντας πάντα για τις

“πρώτες στον ορίζοντα λαμπερές φωτοβολίδες…”,

καμαρώνει όσους μπορούν να συνεχίζουν τους αγώνες

και στέλνει τη δύναμη του στους αδύναμους όπως πάντα έκανε.

 

Ευχαριστούμε Άννα Βοργία για όσα έκανες,

για το έργο που μας έδωσες.

 

Ευχαριστούμε Αννούλα μας, που τίμησες το φίλο μας,

κυρίως όσο ήταν εδώ αλλά και τώρα που μας λείπει

από την «Μαγική του πόλη» που έχτισε, έζησε και μας παρέδωσε.

 

Χαλάλι οι αγωνίες σου… να προσφέρεις πάντα για «το καλύτερο, ως εχθρό του καλού…»

όπως συνήθιζε να λέει ο ίδιος.

 

* Το βιβλίο «Νίκος Κούνδουρος…με αυτά πορεύτηκα» της Άννας Βοργία κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αρμός