Η μαύρη τρύπα της ασφαλιστικής αγοράς

Μια δεκαετία μετά το σκάσιμο του μεγαλύτερου κανονιού στον ελληνικό ασφαλιστικό κλάδο, με οικονομικές και πολιτικές προεκτάσεις, οι πληγές της Ασπίς και της Commercial Value παραμένουν ανοιχτές, αποτελώντας χαρακτηριστικό παράδειγμα των αγκυλώσεων και των εξαιρετικά αργών διαδικασιών εκκαθάρισης, περιλαμβανομένων και των δικαστικών. Εκατοντάδες χιλιάδες ασφαλισμένοι βρέθηκαν σε μια νύχτα στο κενό, μετά το σκάσιμο μιας από τις μεγαλύτερες φούσκες της μεταπολίτευσης που μετέτρεψε σε κουρελόχαρτα περίπου 300.000 ασφαλιστήρια συμβόλαια ζωής ύψους τουλάχιστον 250 εκατ. ευρώ, οδηγώντας σε απόγνωση τους δικαιούχους που δέκα χρόνια τώρα έχουν γίνει μπαλάκι μεταξύ κυβερνήσεων και Δικαιοσύνης.

Ερωτήσεις για το σημερινό ύψος των οικονομικών απαιτήσεων των πρώην ασφαλισμένων της Ασπίς και της Commercial Value, πόσο αποτιμάται η ακίνητη περιουσία των εταιρειών που έκλεισαν και τι ποσοστό των απαιτήσεων μπορεί να καλύψει η ρευστοποίησή της αλλά και ποιο είναι το χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης της εκκαθάρισης παραμένουν αναπάντητες. Με ερωτήσεις τους στη Βουλή πριν από τις εκλογές ο Αδωνης Γεωργιάδης και ο Νότης Μηταράκης ζητούσαν να ενεργοποιηθεί το εγγυητικό κεφάλαιο ζωής πριν από την ολοκλήρωση της εκκαθάρισης προκειμένου να επισπευσθούν οι διαδικασίες αποζημίωσης. Ισως τώρα που έγιναν υπουργοί να πραγματοποιήσουν το αίτημα των ζημιωθέντων.

ΑΠΟ ΤΑ ΤΑΜΠΟΥΡΙΑ ΣΤΟ ΚΕΦΑΛΑΡΙ

Οταν ο Παύλος Ψωμιάδης, γεννημένος στα Ταμπούρια το 1939, πλήρωνε την ετήσια συνδρομή του στην Αθηναϊκή Λέσχη όπου συναναστρεφόταν με 1.000 (τόσα είναι τα μέλη της) επιφανείς πολιτικούς, επιχειρηματίες και τραπεζίτες, κανείς δεν φανταζόταν (πόσο μάλλον ο ίδιος) ότι θα πέθαινε μόνος σε ένα κελί του Κορυδαλλού.

Η μεγάλη ικανότητά του στις πωλήσεις –μπορούσε να πείσει μέχρι και τους Βεδουίνους ότι χρειάζονταν άμμο– τον εκτόξευσε και μέσα σε 20 χρόνια κατάφερε ανενόχλητος να χτίσει μια αυτοκρατορία με τα λεφτά των ασφαλισμένων, τα οποία σε ελάχιστο χρόνο «περνούσε» στις εταιρείες του όταν κατά καιρούς αντιμετώπιζαν πρόβλημα κεφαλαιακής επάρκειας. Υπολογίζεται ότι οι εταιρείες που πέρασαν από τα χέρια του Π. Ψωμιάδη έφτασαν τις 50, καθώς πολυάριθμες συμμετοχές και εξαγορές χαρακτηρίζουν την επαγγελματική του πορεία.

Πρωταθλητής σφαιροβολίας στα νιάτα του και κάτοχος μαύρης ζώνης στο καράτε σότοκαν, σε ηλικία 14 ετών ξεκίνησε να δουλεύει ως κλητήρας σε γνωστό πολυκατάστημα για να βοηθήσει την οικογένειά του και συγχρόνως παρακολουθούσε μαθήματα σε νυχτερινό γυμνάσιο. Με πολύ κόπο κατάφερε να σπουδάσει πολιτικές επιστήμες στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Αθηνών (στο βιογραφικό του πάντως έλεγε ότι συνέχισε τις σπουδές του με μεταπτυχιακούς τίτλους από το Harvard Business School, προφανώς λόγω του συνδρόμου μεγαλείου που τον κυνηγούσε) και την πρώτη του επαφή με τα ασφαλιστικά θέματα την απέκτησε κατά τη διαμονή του στη Μεγάλη Βρετανία. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα ξεκινά τη επαγγελματική του διαδρομή από την Alico, το 1968, ως Agency και Unit Manager.

Η ΠΡΩΤΗ ΕΞΑΓΟΡΑ

Ως επίδοξος επιχειρηματίας εξαγοράζει το 1986 έναντι 140 εκατ. δρχ. το μετοχικό ποσοστό που διατηρούσε ο Αλέξανδρος Ταμπουράς στην εταιρεία Ασπίς Πρόνοια, μια εταιρεία, που σύμφωνα με δηλώσεις του ιδίου, είχε μόνο οφειλές. H ίδρυση της Ασπίς Πρόνοια πραγματοποιήθηκε το μακρινό 1944. Το 1945 ξεκίνησε η λειτουργία της εταιρείας, η οποία εκδίδει το πρώτο ομαδικό ασφαλιστήριο ζωής στην Ελλάδα. Το 1971 οι Ασπίς και Insurance Company of North America ιδρύουν από κοινού την Interamerican Ζωής, ενώ το 1973 η Ασπίς αποχωρεί από το μετοχικό σχήμα της Interamerican Ζωής μεταβιβάζοντας το μερίδιό της στην INA.

Γίνεται περισσότερο γνωστός στην επενδυτική κοινότητα όταν εξαγοράζει την εισηγμένη ασφαλιστική Ηλιος,το 1994, η οποία απορροφά την Ασπίς, με αποτέλεσμα οι μετοχές του ομίλου να αρχίσουν να διακινούνται στο χρηματιστήριο. Το 1998 η Aspis Bank μπαίνει στο χρηματιστήριο, ενώ την ίδια χρονιά αρχίζει η δραστηριότητά της στη Σουηδία. Το 1999 γίνεται μπαράζ εξαγορών, Γκοταέρ Ελλάς, Nordstern Colonia Hellas, Nordstern Colonia Hellas Life, Commercial Union Life και ακολουθεί το ελληνικό παράρτημα της Scoplife την επόμενη χρονιά. Το 2001 εξαγοράζονται οι ασφαλιστικές εταιρείες Δ. Αθηναίος και United. Το 2002 η Aspis Bank εξαγοράζει το δίκτυο λιανικής της ABN AMRO. Το 2003 ιδρύονται η Aspis Credit και η Aspis Real Estate. Εξαγοράζεται, παράλληλα, το δίκτυο λιανικής τραπεζικής στην Ελλάδα της Grindlays Bank. Το 2004 Ασπίς ΑΕΔΑΚ και ABN Amro ΑΕΔΑΚ συγχωνεύονται υπό την επωνυμία Aspis International ΑΕΔΑΚ.

Η Ασπίς Πρόνοια γιορτάζει τα 60 χρόνια συνεχούς λειτουργίας της και γίνεται από τις μακροβιότερες ασφαλιστικές εταιρείες στην Ελλάδα. Ενώ κάποιοι ψιθύριζαν στο παρασκήνιο ότι ο βασικός μέτοχος υπερτιμούσε τα ακίνητα που αγόραζε σε φτηνές τιμές για να καλύψει τα αναγκαία αποθέματα και ενώ οι αξίες των μετοχών που διέθετε αποτελούσαν στοιχεία για την κάλυψη του περιθωρίου φερεγγυότητας των ασφαλιστικών του εταιρειών σε τιμές που καμία σχέση δεν είχαν με την πραγματικότητα, στο προσκήνιο δεν έβγαινε τίποτε. Σιγή ασυρμάτου όμως και από την πλευρά των ελεγκτικών μηχανισμών.

Αντίθετα, η πανίσχυρη οικογένεια Ψωμιάδη φιλοξενούνταν στις κοσμικές στήλες για τα πάρτι της με καλεσμένους τους Κ. Καραμανλή και Γ. Παπαθανασίου στη βίλα στο Κεφαλάρι, για το νοικιασμένο λίαρ τζετ προκειμένου να επισκεφθούν την έπαυλή τους στη Μύκονο και για τη συλλογή τους με πανάκριβους πίνακες. Είναι χαρακτηριστικό ότι στις εποχές της χρηματιστηριακής του δόξας χρυσά ρολόγια Rolex κοσμούσαν τους καρπούς διάφορων φίλων, γνωστών και κάθε είδους παρατρεχάμενων, ως «δώρα του Παύλου». Μάλιστα ορισμένοι που ξέρουν περισσότερα ισχυρίζονται ότι «αυτά ήταν το λιγότερο».

Οταν κατέρρευσε η Ασπίς το φθινόπωρο του 2009 ήταν η δεύτερη μεγαλύτερη ασφαλιστική εταιρεία της χώρας. Συνολικά είχε 255.000 συμβόλαια, σύμφωνα με τα στοιχεία της εκκαθαρίστριας (με κάθε ασφαλισμένο να έχει 1,3 συμβόλαια), με ένα ποσό που έπρεπε να δοθεί σε αποζημιώσεις γύρω στα 250 εκατομμύρια ευρώ. 

* Περιοδικό Hot Doc #187, «Τα 10 μαύρα κουτιά του ελληνικού επιχειρείν», 8/9/2019