Η Λίβερπουλ ύψωσε ανάστημα απέναντι στη σύγχρονη δουλεία

«Από τη στιγμή που τίποτα δεν αλλάζει πρέπει να πιέσουμε όλοι για την αλλαγή. Είπαν ότι θα σταματήσουν το νόμο καφάλα, αλλά το μόνο που έκαναν ήταν να του αλλάξουν όνομα. Αν θέλεις να φύγεις από τη χώρα πρέπει να πάρεις έγκριση. Δεν μπορείς να πάρεις το διαβατήριο σου, χρειάζεσαι τη συγκατάθεσή τους. Επί της ουσίας τίποτα δεν άλλαξε, ο κόσμος ακόμα πεθαίνει. Πρέπει η FIFA επιτέλους, να παρέμβει, δεν μπορεί να γίνει το Μουντιάλ σε αυτή τη χώρα, δεν ταιριάζει με τις αξίες του ποδοσφαίρου και του αθλητισμού.

Υπάρχει κόσμος στο Κατάρ που θέλει την αλλαγή, αλλά η συντηρητική πλευρά είναι πολύ ισχυρή. Οι εργάτες ζουν σε άσχημες συνθήκες. Προσπαθούν κάποιοι να κάνουν τα πράγματα καλύτερα ως προς αυτό, αλλά παραμένουν άσχημα. Το σημαντικό είναι όμως ότι οι άνθρωποι δεν είναι ελεύθεροι. Δεν μπορούμε να δώσουμε το Παγκόσμιο Κύπελλο σε μία χώρα που δεν σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα. Το Κατάρ πρέπει να εγκαταλείψει εντελώς την καφάλα. Και οι παίκτες; Θα δεχθούν να παίξουν σε μια χώρα που υποστηρίζει ακόμα τη δουλειά; Πρέπει να μιλήσουν οι ίδιοι οι ποδοσφαιριστές γι’ αυτό. Θέλουμε να ακούσουμε τον Μέσι και τον Ρονάλντο. Θέλω να ρωτήσω τον Μέσι, αν θα πανηγυρίζει τα γκολ του σε μια χώρα που ο κόσμος πεθαίνει…»

Από τον Ουαντού στη Λίβερπουλ

Τα παραπάνω λόγια ανήκουν στον πρώην παίκτη του Ολυμπιακού, Αμπντεσλάμ Ουαντού, ο οποίος αποφάσισε να αγωνιστεί στον Κατάρ λίγο πριν κλείσει την καριέρα του. Είχε μιλήσει στο Documento το καλοκαίρι του 2017 για το σύστημα στη χώρα που θα διοργανώσει το Μουντιάλ του 2022, έχοντας βιώσει κι ο ίδιος την κόλαση της σύγχρονης δουλείας. Ο Ουαντού έγινε… αναγκαστική μεταγραφή από την Λεκουίγια στην Κατάρ FC και αρνήθηκε να φύγει από τη δεύτερη χωρίς να του δοθεί αποζημίωση. Η απάντηση του συλλόγου στο δίκαιο αίτημά του ήταν να τον αφήσει χωρίς ηλεκτρικό και με απλήρωτο ενοίκιο, ενώ τον ανάγκαζαν να κάνει προπονήσεις μόνος του το μεσημέρι, κάτω από τον καυτό ήλιο και με θερμοκρασία 50 βαθμών Κελσίου. Η διεθνής καριέρα του και η κατακραυγή που δημιουργήθηκε τον βοήθησαν να ξεμπλέξει. Κι αν ο Ρονάλντο και ο Μέσι δεν απάντησαν ποτέ στο αν θα πανηγυρίζουν τα γκολ σε μια χώρα που ο κόσμος πεθαίνει, το έκανε η Λίβερπουλ.

Η κίνησή της να απορρίψει τη διαμονή της στο Κατάρ σε πεντάστερο ξενοδοχείο για το Παγκόσμιο Κύπελλο συλλόγων τον Δεκέμβριο, θύμισε σε όλους πως οι εγκαταστάσεις που θα φιλοξενήσουν την διοργάνωση, αλλά και το Μουντιάλ το 2022, είναι βαμμένες με αίμα και έφερε ξανά το χειροκρότημα για την ομάδα του Κλοπ, αυτή τη φορά για εξωαγωνιστικούς λόγους.  Η διαμονή στο εν λόγω ξενοδοχείο είχε κλειστεί από την FIFA. Τόσο η Παγκόσμια Ομοσπονδία, όσο και η UEFA, συνηθίζουν να κάνουν κρατήσεις σε ξενοδοχεία στην πόλη που διεξάγονται τα τουρνουά τους και στη συνέχεια τα διαθέτουν στις ομάδες που προκρίνονται. Οι «Κόκκινοι» όμως έψαξαν πριν αποδεχτούν την πρόταση και την απέρριψαν για ηθικούς λόγους. Έρευνα του Guardian το 2018 είχε αποκαλύψει ότι το πεντάστερο «παλάτι» που τους προσφέρθηκε είχε χτιστεί  και λειτουργούσε παραβιάζοντας τους εργατικούς νόμους, από εργάτες μετανάστες που αμείβονταν χαμηλότερα από τον κατώτατο μισθό. Συγκεκριμένα, οι καταγγελίες ανέφεραν ότι για τη λειτουργία του ξενοδοχείου οι υπάλληλοι δούλευαν 12 ώρες σε θερμοκρασία 45 βαθμούς Κελσίου, με αμοιβή οκτώ λίρες την ημέρα. 

Το συγκεκριμένο ξενοδοχείο, όπως και πολλά άλλα, ελέγχονται από κρατικό οργανισμό και η πράξη της Λίβερπουλ έστρεψε ξανά τα φώτα της δημοσιότητας στο «αμαρτωλό» Μουντιάλ του Κατάρ, το οποίο έχει προκαλέσει πάρα πολλές αντιδράσεις σε παγκόσμιους οργανισμούς και συνδικάτα για την «σύγχρονη δουλεία» που ήταν σε πλήρη εφαρμογή κατά τη διάρκεια του χτισίματος των γηπέδων και γενικά των εγκαταστάσεων.

Η ξεκάθαρη δήλωση 

«Ο Σοσιαλισμός στον οποίο πιστεύω είναι όλοι να δουλεύουν για τον ίδιο στόχο και όλοι να έχουν μερίδιο στην ανταμοιβή. Έτσι βλέπω το ποδόσφαιρο, έτσι βλέπω τη ζωή», έλεγε ο θρυλικός προπονητής Μπιλ Σάνκλι, ο οποίος άλλαξε την μοίρα της Λίβερπουλ. Ο ίδιος ο σύλλογος του Μέρσισαϊντ έχει ξεκάθαρη λειτουργία, η οποία περιστρέφεται γύρω από τον σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα και η διακήρυξη βρίσκεται αναρτημένη στην ιστοσελίδα της, για να χαράσσει πορεία.

«Ο ποδοσφαιρικός σύλλογος της Λίβερπουλ αναγνωρίζει ότι ο σεβασμός για τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι αναπόσπαστο μέρος της κοινωνικής ευθύνης του ως ένας υπεύθυνος σύλλογος της Premier League. H Λίβερπουλ ενθάρρυνε και συνεχίζει να καλλιεργεί μια κουλτούρα οργάνωσης, η οποία σέβεται την αξιοπρέπεια και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Πιστεύουμε ότι το επιχειρείν με υψηλά ηθικά στάνταρ είναι θεμελιώδες γι’ αυτή την κουλτούρα. Η Λίβερπουλ υπόκειται επίσης στις απαιτήσεις του Νόμου για τη Σύγχρονη Δουλεία του 2015 και δεσμευόμαστε να διασφαλίσουμε ότι στον οργανισμό μας δεν υπάρχει κάτι τέτοιο. Επίσης, θέλουμε να αποτρέψουμε την υποβολή εργαζομένων στη σύγχρονη δουλειά στις αλυσίδες εφοδιασμού μας, καθώς και στις επιχειρήσεις των εταίρων μας». Διαβάζοντας την παραπάνω διαχρονική θέση, ήταν ξεκάθαρο πως οι «Ρεντς» θα αντιδρούσαν για μια δομή φιλοξενίας, για την οποία το τοπίο είναι θολό. 

Από την πλευρά της, η FIFA σχολίασε μέσω επίσημου αξιωματούχου τους πως «ο οργανισμός έχει δεσμευτεί να προστατεύει τα δικαιώματα των εργατών», που συνέβαλαν στην προετοιμασία της φιλοξενίας του Παγκοσμίου Κυπέλλου από το Κατάρ. «Η FIFA και και υπόλοιποι διοργανωτές είναι μέρος μιας πρωτοβουλίας με πολλά ενδιαφερόμενα μέρη για την προώθηση των δικαιωμάτων των εργαζομένων στον τομέα της φιλοξενίας του Κατάρ. Γίνονται βήματα για να δουλέψουμε διμερώς με ξενοδοχεία που συνδέονται άμεσα με τα τουρνουά που θα γίνουν στη χώρα, για να ενισχύσουμε τις δικές τους ευθύνες για τα ανθρώπινα δικαιώματα, σύμφωνα με την Πολιτική Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της FIFA και τα καθιερωμένα πρότυπα του Παγκοσμίου Κυπέλλου».

Το καθεστώς της σύγχρονης δουλειάς 

Το Μουντιάλ του Κατάρ αρχικά βρέθηκε στο μάτι του κυκλώνα για το σκάνδαλο διαφθοράς και στη συνέχεια για τις συνεχείς καταγγελίες παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τους θανάτους όσων δούλευαν στα έργα. Τον Μάρτιο του 2016, η έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας έκανε λόγο για «συνθήκες σύγχρονης δουλείας» για να περιγράψει τις τραγικές συνθήκες διαβίωσης και εργασίας των μεταναστών εργατών στις υποδομές για την μεγαλεπήβολη διοργάνωση του 2022.  Οι εργαζόμενοι, κυρίως από το Νεπάλ, την Ινδία και το Μπαγκλαντές που αναζήτησαν στο Κατάρ μια νέα προοπτική, βρέθηκαν να ζουν σε άθλιες συνθήκες, υποσιτισμένοι και χωρίς να έχουν ουσιαστικά το δικαίωμα να φύγουν αν δεν το θέλει ο εργοδότης τους. Όσοι επέμεναν, τιμωρούνταν με φυλακίσεις και απελάσεις.

 

Το εργασιακό σύστημα «καφάλα» καθιστά τα αφεντικά των εργατών υπεύθυνα για τη βίζα και το νομικό καθεστώς τους. Ο «σπόνσορας»-εργοδότης ελέγχει ουσιαστικά το που θα δουλέψουν και την παραμονή τους στη χώρα. Οι εξαγγελίες για αλλαγή του καθεστώτος ήταν συχνές και λίγο πριν μπει το 2017, με επίσημη ανακοίνωση, η κυβέρνηση της χώρας έκανε λόγο για «νέες νομοθετικές ρυθμίσεις, οι οποίες θα εξασφαλίσουν τα δικαιώματα σε όλο το εργασιακό φάσμα», υποστηρίζοντας ότι εγκατέλειψε την «καφάλα». Ελάχιστοι, τότε, πίστεψαν τις ανακοινώσεις. Έναν περίπου χρόνο αργότερα, το Κατάρ ξεκαθάρισε ότι οι μετανάστες εργαζόμενοι δεν χρειάζονταν πια άδεια εξόδου για να φύγουν. Η ζημιά όμως είχε γίνει. Τα έργα βάδιζαν προς την ολοκλήρωση, εκατοντάδες εργάτες είχαν χάσει τη ζωή τους, ενώ χιλιάδες είχαν μείνει εγκλωβισμένοι περιμένοντας να πληρωθούν. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Γενικής Συνομοσπονδίας Συνδικάτων μέχρι την πρώτη σέντρα του Μουντιάλ οι νεκροί εργάτες μπορούν να έχουν φτάσει τις 7.000.

Τον Αύγουστο του 2019, χιλιάδες εργατών βγήκαν στους δρόμους, διαμαρτυρόμενοι για τους μισθούς και τις συνθήκες. Κάποιοι από αυτούς, με δηλώσεις τους στο δίκτυο Al Jazeera, δήλωσαν ότι πέρα από τις αφόρητες συνθήκες της καθημερινότητάς τους ήταν απλήρωτοι για μήνες. Παράλληλα, οι εργοδότες τους δεν είχαν ανανεώσει τις συμβάσεις τους, καθιστώντας ουσιαστικά την παραμονή τους στη χώρα παράνομη, ενώ δεν τους έδιναν την έγκριση για να αλλάξουν εργοδότη ή να φύγουν από τη χώρα! Ένα μήνα μετά η Διεθνής Αμνηστία κατακεραύνωσε ξανά το Κατάρ, σημειώνοντας συν τοις άλλοις ότι χιλιάδες εργάτες δεν άντεχαν να περιμένουν την δικαστική δικαίωση και έφυγαν από τη χώρα απλήρωτοι. Τον Οκτώβριο, ο πρωθυπουργός του εμιράτου Αμπντουλάχ μπιν Νασίρ μπιν Καλιφά αλ Τανί επιβεβαίωσε «την εφαρμογή της μεταρρύθμισης των πολιτικών και της νομοθεσίας για τη βελτίωση της διαβίωσης των εργαζομένων», τονίζοντας την «πλήρη δέσμευση της χώρας στα θεμελιώδη δικαιώματα που σχετίζονται με την εργασία». Το υπουργείο Εργασίας ανακοίνωσε την εφαρμογή νέας νομοθεσίας, στην οποία προβλέπεται κατώτατος μισθός. Η ολοκλήρωση των εργασιών για τα στάδια αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του 2020, οπότε γίνεται κατανοητό πως οι μεταρρυθμίσεις έγιναν κατόπιν εορτής…