«Η Κυρία Επιθεώρηση» στο θέατρο Βέμπο είναι μία τίμια παράσταση, που βασίζεται στο χθες για να καυτηριάσει το σήμερα!

Χθες, στην απογευματινή παράσταση της Κυριακής, το θέατρο Βέμπο ήταν γεμάτο και ο κόσμος σχημάτιζε ουρές για τα εισιτήρια στην είσοδο. Ευχάριστη συνθήκη για κάθε θεατράνθρωπο, που η πανδημία του κορονοϊού διέκοψε την επαφή του με το κοινό και με την ίδια την τέχνη του. Αυτό, βέβαια, ίσως να οφείλεται στο ότι η «Κυρία Επιθεώρηση» με τα κείμενα των Μάκη Δελαπόρτα – Στέλιου Παπαδόπουλου έχει ήδη αποσπάσει θετικές κριτικές δίχως να χαϊδεύει τα πιο ταπεινά ένστικτα των θεατών, όπως δυστυχώς έχουμε δει να συμβαίνει τα τελευταία χρόνια στις επιθεωρήσεις με τους δήθεν εκπροσώπους τους. Αυτό είναι πολύ σοβαρό θέμα και θεωρώ σωστό να ξεκινήσω έτσι την ακόλουθη κριτική: Ο Μάκης Δελαπόρτας πρώτα απ’ όλα, ο σκηνοθέτης της παράστασης, είναι ένας άνθρωπος που αγαπάει πολύ το συγκεκριμένο θεατρικό είδος, κάνει τα δικά του εδώ και πολλά χρόνια, ενώ ποτέ δεν έχει απασχολήσει την κοινή γνώμη με οτιδήποτε άλλο πέραν της δουλειάς του. Επιπλέον, πάντα βγάζει το μεράκι που έχει μέσα του για μιαν ολόκληρη εποχή που πέρασε ανεπιστρεπτί στήνοντας απολύτως επαγγελματικές παραστάσεις, οι οποίες απέχουν έτη φωτός από θλιβερές «λούμπεν» καταστάσεις (κι όταν λέμε «λούμπεν καταστάσεις» εννοούμε όλα αυτά τα σεξίστικα, ομοφοβικά και χονδροφοβικά αστεία, πάνω στα οποία πάτησε η νεοελληνική παθογένεια) – διόλου τυχαίο που η δική του ιστορία της «Κυρίας Επιθεώρησης» σταματά στη Μεταπολίτευση, κάνοντας μιαν αναφορά στο Ελεύθερο Θέατρο του ’70 και αφήνοντας εκτός την εποχή του «Δελφινάριου», όταν δηλαδή το πράγμα άρχισε να…χαλάει. Πόσο μάλλον όταν πετυχαίνει να γίνεται επίκαιρος και να καυτηριάζει πετυχημένα τα σύγχρονα κακώς κείμενα, ξεπερνώντας τον σκόπελο μιας στείρας ρετρό νοσταλγίας για το παρελθόν. 

Η «Κυρία Επιθεώρηση» είναι μια δαπανηρή παραγωγή – δεν τη λες «πλούσια» με τη λογική ενός «εορταστικού σόου του ΑΝΤ1» λόγου χάριν, σίγουρα όμως σέβεται τον θεατή και τα λεφτά του, προσφέροντας του όλα τα αυθεντικά συστατικά της παλιάς καλής επιθεώρησης: Ένα μπαλέτο με όμορφες χορογραφίες του Θοδωρή Πανά με τον ίδιο μεταξύ των χορευτών, τον Ηλία Μανιατόπουλο και τις Ανδριάνα Στεργιούλη, Ελένη Δήμου, Σαβίνα Σαμαρά και Ντιάνα Νταβίντοβα, τον απαραίτητο κομπέρ (ο Δελαπόρτας αυτοπροσώπως), μια ζωντανή ορχήστρα με τις ενορχηστρώσεις του Κωνσταντίνου Παγιάτη, τρεις εξαιρετικούς ερμηνευτές – ηθοποιούς – τραγουδιστές (οι λυρικοί Νίνα Λοτσάρη – Παναγιώτης Πετράκης και ο λαϊκός Κώστας Μακεδόνας), εντυπωσιακά καλόγουστα κοστούμια εποχής που επιμελήθηκε η Δήμητρα Σταυρίδου και, βασικά, έναν θίασο με μεγάλη χημεία μεταξύ των μελών του (Γιάννης Ζουγανέλης, Ελένη Καστάνη, Ζέτα Δούκα, Πηνελόπη Αναστασοπούλου, Μάκης Δελαπόρτας και οι τραγουδιστές Λοτσάρη, Πετράκης, Μακεδόνας).

Η παράσταση χρήζει ιστορικής, κοινωνιολογικής και μουσικολογικής προσοχής. Για το πρώτο, φρόντισαν τα κείμενα των Δελαπόρτα – Παπαδόπουλου, που μέσα σε ένα τρίωρο μας δίνουν στοιχεία για τη γέννηση της επιθεώρησης στην Ελλάδα, μένοντας παράλληλα λίγο παραπάνω σε εμβληματικές φιγούρες της, όπως στον Αττίκ, στη Σοφία Βέμπο (συγκλονιστική η Λοτσάρη στο «Της Ελλάδος παιδιά») ή στις αδερφές Άννα & Μαρία Καλουτά. Για το δεύτερο, φρόντισε η αναδρομή στο παρελθόν και σε καταστάσεις που αποδεικνύουν πως η ίδια η ιστορία επαναλαμβάνεται: Έτσι, από το σκετς της «Νέας Γυναίκας» θυμόμαστε τις περίφημες σουφραζέτες και τις πρώτες απόπειρες για τη δημιουργία ενός φεμινιστικού κινήματος, ενώ με την «Ισπανική γρίπη του 1918», το αμέσως επόμενο σκετς, βλέπουμε πως ο φόβος και η άγνοια των πολιτών απέναντι στα εμβόλια καλά κρατεί ακόμη, έναν αιώνα μετά…Τέλος, για το τρίτο, σίγουρα φρόντισε ο Δελαπόρτας με τις τραγουδιστικές του γνώσεις, αφού η περιπλάνηση στα τραγούδια της επιθεώρησης, ξεκινά με τα «Θέλω να χορεύω» και «Η Κική και η Κοκό» από τις δεκαετίες του 1920 και του ’30, συνεχίζεται στο ’40 με τα τραγούδια της Βέμπο και του Αττίκ, διαπερνά το ’50 με τα αρχοντορεμπέτικα του Γούναρη και του Σακελλάριου, φτάνει στο ’60 με τη «Μαγική πόλη» του Μίκη Θεοδωράκη και τερματίζεται στη Μεταπολίτευση με το «Φίλοι κι αδέρφια» των Ξαρχάκου – Καμπανέλλη από το «Μεγάλο μας τσίρκο». Η αλήθεια είναι πως λείπει λίγος Χατζιδάκις με την «Οδό Ονείρων» του, αλλά οι μόνοι που δεν ευθύνονται γι’ αυτό είναι οι συντελεστές της επιθεώρησης. 

Αξίζει να σταθούμε τώρα σε μερικά σκετς, σ’ αυτά συγκεκριμένα που οι ηθοποιοί κάνουν με τις ερμηνείες τους το κοινό να ξεκαρδίζεται: Στην «Ελληνοτουρκική φιλία του 1929», ας πούμε, με τον Πετράκη – Βενιζέλο και τον Δελαπόρτα – Ινονού, ο Ζουγανέλης ως μεταφραστής δίνει ρέστα! Μόνο αν δεις στο θέατρο τον Ζουγανέλη καταλαβαίνεις και πόσο σπουδαίος κωμικός είναι. Διαφορετικός από τις συχνές – πυκνές τηλεοπτικές εμφανίσεις του, αλλά και από τις μουσικές παραστάσεις του, τις συναυλίες του, όπου εκεί βλέπεις έναν άλλο καλλιτέχνη, ταγμένο στο τραγούδι και τον στίχο. Μην ξεχνάμε πως ο Ζουγανέλης κάποτε είχε μελοποιήσει το «Μονόγραμμα» του Ελύτη που ποτέ δεν είδε το φως της δημοσιότητας, ενώ – ως γνωστόν – προέρχεται και από την παρέα του «Αχ Μαρία» στα eighties. Κωμικός αυτοδίδακτος, παλαιάς κοπής, με μούτες, επιφωνήματα και γκριμάτσες, που καταφέρνει να κλέψει την παράσταση, ακόμη κι αν έχει ένα μικρό ρολάκι, όπως συνέβη στο σκετς «Το τραμ το τελευταίο».

Μεγάλο ατού η συμμετοχή της Ελένης Καστάνη στην παράσταση! Η προσωποποίηση του αυτοσαρκασμού κι αυτό δεν οφείλεται μόνο στα κείμενα, που κλήθηκε να ερμηνεύσει. Ξεκαρδιστική πραγματικά ως φωνακλού κυράτσα στο σκετς του «Τσακατσούκα», με έναν Μακεδόνα στο ρόλο του συζύγου της να αποκαλύπτει επίσης τις υποκριτικές του ικανότητες, το ίδιο ξεκαρδιστική και ως Γκόλφω στο σκετς «Η λογοκρισία της χούντας» με όλο τον θίασο επί σκηνής και τον Ζουγανέλη στο ρόλο του καραβανά λογοκριτή. Βλέποντας την να παίζει και να επιβάλλεται με την παρουσία της, αποσπώντας το θερμό χειροκρότημα του κοινού κάθε φορά, συνειδητοποίησα κι αυτό που μου’χε δηλώσει στην προ εβδομάδων συνέντευξη της για το koutipandoras.gr, ότι έχει τον…απέθαντο στη σκηνή!

Πολύ καλές και οι Ζέτα Δούκα – Πηνελόπη Αναστασοπούλου: Δύο ωραίες γυναικείες παρουσίες με υποκριτικό τάλαντο που το φανερώνουν καθ’ όλη τη διάρκεια της παράστασης, ειδικά στα σκετς «Ο Σύρτης» η πρώτη και «Το σύστημα το καουμπόικο» η δεύτερη. Για μένα, όμως, αποκάλυψη ήταν η Νίνα Λοτσάρη, όχι τόσο ως τραγουδίστρια, αφού αυτή της την ιδιότητα τη γνωρίζω και από τη δισκογραφία, όσο ως ηθοποιός και μάλιστα ως κωμίκα ηθοποιός, άλλοτε ως καλντεριμητζού στο σκετς «Το μονοπάτι» και άλλοτε ως ψωνισμένη στάρλετ στις «Θεατρομαμάδες». 

Ο Παναγιώτης Πετράκης είναι επίσης ένας καλός λυρικός τραγουδιστής και ηθοποιός, πιστός για χρόνια στο μουσικό θέατρο. Θα χαρακτήριζα μάλλον απαραίτητη τη συμμετοχή του σ’ ένα τέτοιο εγχείρημα με την κορυφαία στιγμή του να είναι σίγουρα η απόδοση του στην «Όμορφη πόλη» του Μίκη και του Γιάννη Θεοδωράκη.

Άφησα για το τέλος τον Κώστα Μακεδόνα, αφού εδώ η παράσταση ευτύχησε απ’ την άποψη του λαϊκού τραγουδιστή. Ιστορικά η συμμετοχή των τραγουδιστών στις επιθεωρήσεις είναι ένα στοιχείο πολύ χαρακτηριστικό τους, σαν τύχαιναν κιόλας να είναι κανονικοί ηθοποιοί ή απλά να μπορούσαν να πουν και δυο – τρεις ατάκες ή να στέκονται σωστά επί σκηνής. Ο Μακεδόνας ως ηθοποιός είναι επαρκέστατος και γι’ αυτό άλλωστε ο Δελαπόρτας του έδωσε κανονικό ρόλο σε αρκετά σκετς μες την παράσταση. Θέλω να πω ότι δεν τον πήρε απλά στο θίασο, επειδή είναι ένας καλός δημοφιλής τραγουδιστής και θα φέρει κόσμο, όπως δυστυχώς είδαμε να συμβαίνει στο πρόσφατο παρελθόν σε παρεμφερείς παραστάσεις με τον Γιάννη Πλούταρχο ή, ακόμη χειρότερα, με εκείνο το φιάσκο με τον Τόλη Βοσκόπουλο. Άσε που ο Μακεδόνας είναι ο μόνος τραγουδιστής απ’ τη γενιά του, που με τη ρεπερτοριακή του γκάμα και τη φωνητική ευελιξία του, μπορεί να τραγουδήσει από Αττίκ μέχρι Μίκη Θεοδωράκη.

Εν κατακλείδι, η «Κυρία Επιθεώρηση» είναι μία έντιμη, εντιμότατη θα έλεγα, παράσταση. Οι τρεις ώρες κυλάνε σαν νερό κι όταν βγαίνεις από το θέατρο, το μυαλό σου απασχολούν περισσότερο τα σκετς και τα τραγούδια που άκουσες παρά το φανταχτερό μπαλέτο – κοινώς, εν αρχή ην ο λόγος, πράγμα που σημαίνει πως εδώ οι δημιουργοί του έργου δεν παρέχουν μόνο ψυχαγωγία και διασκέδαση, αλλά καλό γούστο, πολλή πληροφορία και άλλο τόσο ήθος. Τι όμορφα που θα ήταν αυτό το ήθος να χαρακτήριζε και τις υπόλοιπες σύγχρονες επιθεωρήσεις που ανεβαίνουν κατά καιρούς…