Η Κεραμέως παίρνει ρεβάνς για τη Μαριέττα Γιαννάκου

Το 2006, ένα παραλυμένο φοιτητικό κίνημα, με τις αριστερές παρατάξεις ουσιαστικά εν υπνώσει, βρέθηκε μπροστά σε έναν οδοστρωτήρα αλλαγών: αναθεώρηση στο άρθρο 16 του συντάγματος που κατοχυρώνει τη δημόσια δωρεάν παιδεία για όλους υψώνοντας ανυπέρβλητο φραγμό στα ιδιωτικά πανεπιστήμια (ΝΠΔΔ, μη κερδοσκοπικά κ.λπ.), κατάργηση ασύλου (αξέχαστη νομοθετική διάταξη για τους νόμιμους ιδιοκτήτες της χώρας, που επιδιώκουν ηρεμία νεκροταφείου στους χώρους που σκέφτεται η νεολαία), εξίσωση ιδιωτικών κολεγίων με τα πανεπιστήμια, σχολές ανοιχτές στην αγορά με μάνατζερ, χορηγίες και δίδακτρα, βάση του 10 για εισαγωγή στην ανώτατη εκπαίδευση (επετεύχθη το 2006 και ύστερα από διαμαρτυρίες και πιέσεις αποτέλεσε παρελθόν τέσσερα χρόνια αργότερα), διαγραφή των φοιτητών που απορρίπτονται τρεις φορές σε ένα μάθημα, κατάργηση δωρεάν συγγραμμάτων (επιδίωξη που κρατάει από τον νόμο Κοντογιαννόπουλου το 1992), σπουδές αυστηρά σε χρονικό πλαίσιο ν+2 για την απόκτηση πτυχίου.

Σίγουρα σας θυμίζουν κάτι όλα αυτά. Είναι προτάγματα μιας ατζέντας στην παιδεία που έμειναν ανολοκλήρωτα εδώ και σχεδόν μια δεκαπενταετία. Ιδεοληπτικούς χαρακτηρίζουν οι περισσότεροι (νεο)φιλελεύθεροι κήνσορες τους αριστερούς επειδή, όπως λένε, εμμένουν σε θέσεις παρωχημένες και δεν βοηθούν την κοινωνία να πάει μπροστά. Αυτό που συμβαίνει στην παιδεία αυτό τον καιρό από τη Νέα Διακυβέρνηση με βραχίονα την υπουργό Νίκη Κεραμέως δεν έχει προηγούμενο. Καταντά εμμονικό και ιδεοληπτικό να ρίχνεις πάλι στο τραπέζι ως καινούργιες ιδέες όσα είχες προτείνει και είχες αποτύχει να περάσεις ως κυβέρνηση 14 χρόνια πριν.

Όσο και να το κάνουμε ο κόσμος τρέχει με αστρικές ταχύτητες, η τεχνολογία και η πληροφορική έχουν αλλάξει το πεδίο των επαγγελματικών απαιτήσεων και η ιδεολογία και η παραγωγή γνώσης έχουν διαμορφωθεί ανάλογα, αλλά ο νεοφιλελεύθερος λόγος έχει μείνει αγκυλωμένος στα δόγματα της δεκαετίας του ’80. Η ολική επαναφορά της νεοφιλελεύθερης ατζέντας δεν είναι τυχαία. Ουσιαστικά δεν πρόκειται για επαναφορά, καθώς εκτίθεται διαρκώς και αλλεπάλληλα. Διακαής πόθος τα ιδιωτικά πανεπιστήμια με παράλληλη επίθεση σε όσους αντιτίθενται επειδή δεν ακολουθούν την «πρόοδο».

Η ευκαιρία δόθηκε τώρα. Με κυβέρνηση Μητσοτάκη –η οικογένεια παραδοσιακά ασκούσε πιέσεις για το άνοιγμα των ιδιωτικών ΑΕΙ– βρέθηκε η ευκαιρία για να πάρουν τη ρεβάνς από την αποτυχημένη απόπειρα του νόμου Γιαννάκου. Αν προσέξει κανείς τι δεν πέρασε τότε, θα αντιληφθεί ότι η ατζέντα δεν έχει αλλάξει: ουσιαστικά άνοιξε με by pass τον δρόμο στα ιδιωτικά ΑΕΙ το προσφάτως ψηφισθέν (και ουδέποτε εκτεθειμένο στη δημόσια διαβούλευση και μάλιστα εν μέσω εξεταστικής στα πανεπιστήμια) άρθρο 50. 

Το καλοκαίρι, εν μέσω θερινών διακοπών, ψηφίστηκε η κατάργηση του ασύλου, ουσιαστικά ένα πρόσχημα για την πειθάρχηση της νεολαίας –είδαμε στην ΑΣΟΕΕ τους πολιορκημένους από τα ΜΑΤ φοιτητές– με το πρόσχημα της ανομίας. Επαγγέλλεται η επιστροφή της βάσης του 10 για την εισαγωγή στα ΑΕΙ με το πρόσχημα της αριστείας, ενώ δεν τίθεται κάποιο πλαφόν για την πελατεία των κολεγίων. Αν και έχει θεσπιστεί η αξιολόγησή τους με αντικειμενικά κριτήρια με τον νόμο Διαμαντοπούλου το 2011, η χρηματοδότηση των πανεπιστημίων μειώνεται και το 20% των κονδυλίων που δικαιούνται από τον προϋπολογισμό συνδέεται με την αξιολόγηση με πρόσθετα κριτήρια «ποιότητας» και επίδοσης(!), σαν να πρόκειται για μια επιχείρηση που πρέπει να πλασάρει καλύτερα το προϊόν και να αυξήσει τις πωλήσεις. 

Θεσμοθετήθηκε επίσης η επιβολή διδάκτρων σε ξενόγλωσσα τμήματα για την προσέλκυση αλλοδαπών – μια πιθανή προσφυγή στη δικαιοσύνη για την ισονομία των πολιτών ίσως ανοίξει άλλη μία κερκόπορτα στην πώληση και αγορά υπηρεσιών εκπαίδευσης. Ως επικεφαλής του οργανισμού που σχεδιάζει την εκπαιδευτική πολιτική για το υπουργείο Παιδείας έχει τεθεί ένας διαπρύσιος κήρυκας των προτύπων σχολείων όντας ο ίδιος εμπνευστής της επανίδρυσής τους το 2011 επί Διαμαντοπούλου, ο οποίος με πρόσχημα την αριστεία έχει θεοποιήσει τις εξετάσεις και έχει εκφράσει με ζέση το όραμα της ίδρυσης «πρότυπων» σχολείων, ένα σε κάθε νομό, διαμορφώνοντας στην πράξη τις δύο ταχύτητες, της πλέμπας και της ελίτ, σε μαθητές και καθηγητές.

Το κύμα των καταλήψεων

Γιατί τέτοιο μένος και επίδειξη ρεβανσισμού; Μια πρώτη πρόχειρη εκτίμηση είναι ότι δεν μπορεί να χωνευτεί το μπλοκάρισμα του εύκολου περιπάτου στον οποίο υπολόγιζαν το 2006. Ήταν μια νέα, φουριόζα για αλλαγές κυβέρνηση Καραμανλή (εργασιακά, ασφαλιστικό, ιδιωτικοποιήσεις). Το μέτωπο των αλλαγών ήταν ευρύ, η σύγκρουση κατέστη μετωπική αφού ορθώθηκε τεράστια αντίδραση με εκατοντάδες καταλήψεις σε πανεπιστήμια και σχολεία. 

Το άρθρο 16 έγινε η σημαία του κινήματος, καθώς η σχεδιαζόμενη κατάργησή του έφραζε τον δρόμο προς το όνειρο της επαγγελματικής αποκατάστασης σε χιλιάδες μαθητές. Πλημμυρισμένοι από το αίσθημα της αδικίας και του ζοφερού μέλλοντος της ανεργίας βγήκαν στους δρόμους αιφνιδιάζοντας κομματικά επιτελεία αριστερά και δεξιά. Η κυβέρνηση τον Φλεβάρη του 2007, υπό την οργή 40.000 νέων που είχαν κυκλώσει τη Βουλή, βρέθηκε χωρίς τις απαιτούμενους ψήφους για την αλλαγή του άρθρου – το ΠΑΣΟΚ υπαναχώρησε από την αρχική συμφωνία του και η προσπάθεια αναθεώρησης έπεσε στο κενό. Ήταν μια τεράστια ήττα και μια μεγαλειώδης νίκη – αναλόγως του πρίσματος υπό το οποίο παρατηρεί κανείς τα γεγονότα.

Μια εκκρεμότητα από το παρελθόν

Δεν ήταν όμως το πρώτο εγχείρημα. Η πρώτη προσπάθεια αλλαγής –ή προσαρμογής, κατά τους υπερασπιστές των αγοραίων υπηρεσιών στην παιδεία– εμφανίζεται με την κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη. Τότε είναι που μπαίνει για πρώτη φορά στον δημόσιο διάλογο το θέμα των ιδιωτικών πανεπιστημίων από ΝΠΔΔ. Ήταν η εποχή που επιχειρήθηκε πειθάρχηση των ατίθασων αμφισβητιών που εμφιλοχωρούσαν στα πανεπιστήμια (απ’ όπου έβγαιναν εκπαιδευτικοί οι οποίοι, κατά τη λογική των ταγών του συστήματος, μεταλαμπαδεύουν την κουλτούρα της αμφισβήτησης στους μαθητές) μέσω του περιβόητου νόμου Κοντογιαννόπουλου: μείωση αργιών, κατάργηση αδικαιολόγητων απουσιών και 15μελών, σύστημα πόντων για έλεγχο της συμπεριφοράς, ομοιόμορφη εμφάνιση, υποχρεωτικός εκκλησιασμός, κατάργηση εκδρομών, εισαγωγικές εξετάσεις για το λύκειο, κατάργηση δωρεάν συγγραμμάτων, ψαλίδισμα στη φοιτητική συνδιοίκηση των ΑΕΙ και κατάργηση του ασύλου. Σίγουρα θυμίζουν κάτι όλα αυτά τα μέτρα, τα οποία έμειναν στο χαρτί υπό την ορμή των δυναμικών καταλήψεων και του εν ψυχρώ φόνου του καθηγητή Τεμπονέρα από τον ΟΝΝΕΔίτη Καλαμπόκα στην Πάτρα.

Ακολούθησε μια προσπάθεια «εκσυγχρονισμού», όπως ονομάστηκε στα χρόνια του εκσυγχρονιστικού ΠΑΣΟΚ το 1998. Η ολική αλλαγή σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης (ενιαίο λύκειο και νέα μαθήματα στη μέση βαθμίδα, διαχρονικά επιχειρούμενη αναβάθμιση επαγγελματικής εκπαίδευσης, επιμόρφωση και αξιολόγηση εκπαιδευτικών, ενισχυτική διδασκαλία) συνέπεσε με την επίθεση στα επαγγελματικά δικαιώματα όπως είχαν διαμορφωθεί έως τότε και την κατάργηση της επετηρίδας για τους εκπαιδευτικούς. Κι εδώ η επιχείρηση συντονισμού με τα ευρωπαϊκά συστήματα έπεσε ουσιαστικά στο κενό και χρειάστηκε άλλη μία προσπάθεια, βαθύτερη και δραστικότερη, για να περάσει το νεοφιλελεύθερο πακέτο.

Μετά την αποτυχία της υπουργού Μαριέτας Γιαννάκου, η προσπάθεια της Άννας Διαμαντοπούλου να αλλάξει τον νόμο-πλαίσιο δεν βρήκε τόσο εκρηκτικό κλίμα στις αντιδράσεις, έτυχε διακομματικής συναίνεσης, αλλά δεν προχώρησε στην πράξη, καθώς βρήκε πολλά εμπόδια και αναθεωρήσεις από τους ίδιους τους συναινούντες πολιτικούς και τους φορείς στα ΑΕΙ.

Η εκκρεμότητα είχε μείνει. Η ΝΔ έθετε διαρκώς και διακαώς την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων, που ως «πανάκεια» θα απελευθέρωνε από τα δεσμά των δεινών τον χώρο των ΑΕΙ, και την τσέπη γονιών από τα έξοδα για σπουδές στο εξωτερικό, χρησιμοποιώντας ως επιχείρημα τόσο την «πρόοδο» και την «οπισθοδρόμηση». Όπως είπε σε μια συζήτηση ένας καθηγητής πανεπιστημίου με γνώσεις στην ιστορία της εκπαίδευσης, όποιος θέλει να στείλει το παιδί του στο εξωτερικό θα το κάνει είτε λειτουργούν εδώ ιδιωτικά είτε όχι, επειδή απλώς έχει χρήματα ή έχει βρει τον τρόπο να το κάνει. Το θέμα είναι να πέσει το ταμπού της δημόσιας παιδείας και να αρχίσουν οι μπίζνες της «ανάπτυξης» με άφθονο υλικό για τα θρανία της αγοραίας εκπαίδευσης.
 

Τα άρθρα που δημοσιεύονται στην κατηγορία «Απόψεις» εκφράζουν τον/την συντάκτη/τριά τους και οι θέσεις δεν συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του koutipandoras.gr