Η κατρακύλα του ελληνικού ποδοσφαίρου στην Ευρώπη

Οι περισσότεροι θα θυμούνται τις χρονιές που ο πρωταθλητής της ελληνικής λίγκας έπαιζε αυτόματα ομίλους Champions League. Χρονιές με δύο ομάδες στους ομίλους και αρκετές ακόμα να παίζουν στη δεύτερη τη τάξει διασυλλογική διοργάνωση, το Κύπελλο UEFA που αργότερα έγινε Champions League. Η μουσική, η ατμόσφαιρα, τα μεγάλα ονόματα κάθε χρόνο περνούσαν στους δέκτες, ενώ οι πιο τυχεροί είχαν την δυνατότητα να απολαύσουν μεγάλες ομάδες και σπουδαίους παίκτες στο γήπεδο. Όλα αυτά μοιάζουν να έχουν περάσει μόνιμα στο παρελθόν. Φέτος, ο πρωταθλητής ΠΑΟΚ χρειάστηκε να παίξει δύο προκριματικούς γύρους. Αποκλείστηκε στον τελευταίο, υποβιβάστηκε στα πλέι οφ του Europa League και αποκλείστηκε και από εκεί, αποχαιρετώντας πρόωρα την Ευρώπη. Και με τον τρόπο που αλλάζουν τα δεδομένα από τη σεζόν 2021/22, το μέλλον των ελληνικών ομάδων στην Ευρώπη προβλέπεται ακόμα περισσότερο δυσοίωνο.

Η θέση της Ελλάδας στη βαθμολογία της UEFA

Φέτος για πρώτη φορά η Ελλάδα θα έχει μόνο μια ομάδα στη φάση των ομίλων των δύο μεγάλων ευρωπαϊκών διοργανώσεων. Αυτή δεν είναι άλλη από τον Ολυμπιακό, ο οποίος κατάφερε να περάσει τρεις προκριματικούς γύρους και θα συναντήσει στην ποδοσφαιρική γιορτή την Μπάγερν Μονάχου, την Τότεναμ και τον Ερυθρό Αστέρα. Από την άλλη, η ΑΕΚ με τον ΠΑΟΚ που έφτασαν μέχρι τα πλέι οφ του Europa League, το τελευταίο δηλαδή εμπόδιο για την είσοδο στους ομίλους, αποκλείστηκαν εκκωφαντικά. Η Ένωση το πάλεψε στην Τουρκία με την Τραμπζονσπόρ, όμως το 1-3 στην έδρα της από τους Τούρκους ήταν μια πολύ «βαριά» ήττα. Από την άλλη, ο ΠΑΟΚ που «κατέβηκε» από το Champions League αποκλείστηκε από μια κατώτερη ομάδα, τη Σλόβαν Μπρατισλάβας, αδυνατώντας να διαχειριστεί την ήττα του (1-0) στο πρώτο ματς τη Σλοβακίας. Ο Ολυμπιακός λοιπόν αποτελεί την μοναδική ομάδα που μπορεί να προσθέσει πόντους για την Ελλάδα στην βαθμολογία της UEFA, η οποία κρίνει το πόσες ομάδες παίζουν Ευρώπη για κάθε χώρα, σε ποιες διοργανώσεις και σε ποιους γύρους.

Η ΑΕΚ και ο ΠΑΟΚ αποκλείστηκαν με νίκες και κατάφεραν, με τους βαθμούς που έδωσαν πριν το «αντίο», να δώσουν τους βαθμούς που χρειάζονταν για να περάσει η Ελλάδα την Κύπρο. Η χώρα μας πλέον βρίσκεται στην 15η θέση, μόλις 100 βαθμούς μπροστά από την Μεγαλόνησο. Αμφότερες οι δύο χώρες συνεχίζουν με δύο ομάδες, τον Ολυμπιακό και τον ΑΠΟΕΛ. Για τους Κύπριους όμως τα πράγματα είναι πιο εύκολα, καθώς παίζουν στο Europa League και οι αντίπαλοι τους είναι η Σεβίλλη, η Καραμπάχ και η Ντουντελάνζ. Θεωρητικά, το έργο του στη συλλογή βαθμών για την βαθμολογία της UEFA είναι ευκολότερο. Από την άλλη, ακολουθούν πίσω από την Ελλάδα η Κροατία και η Σερβία. Η πρώτη συνεχίζει μόνο με την Ντιναμό Ζάγκρεμπ στους ομίλους του Champions League, η δεύτερη με δύο. Τον Ερυθρό Αστέρα που είναι στον όμιλο του Ολυμπιακού στο Champions League και την Παρτιζάν στο Europa. Είναι λοιπόν δεδομένο ότι τα πράγματα δεν είναι εύκολα. Και βασίζονται αποκλειστικά στον Ολυμπιακό. Σε περίπτωση μάλιστα που καταφέρει να περάσει από τον όμιλο στους «16» του Champions League δίνει μπόνους στην Ελλάδα 5.000 βαθμών και «χτυπάει» ακόμα και την 13η θέση. Όμως σε περίπτωση που ο Ολυμπιακός τερματίσει τέταρτος, τότε είναι πολύ πιθανόν να χάσει και την 16η θέση.

Τι σημαίνει αυτό; Από τη σεζόν 2021/22, όπου αλλάζει το σύστημα και μπαίνει στη ζωή μας το Europa League 2 ως τρίτη ευρωπαϊκή διοργάνωση, το Champions League γίνεται ακόμα περισσότερο κλειστό κλαμπ. Αν η Ελλάδα καταφέρει να βρίσκεται στην 13η ή στην 14η θέση, ο πρωταθλητής της θα παίζει στον τρίτο προκριματικό του Champions League, θα θέλει δηλαδή μόνο έναν αγώνα για να μπει ομίλους. Ο δεύτερος της βαθμολογίας στον δεύτερο προκριματικό, ο τρίτος στον τρίτο προκριματικό του Europa League και ο τέταρτος και ο πέμπτος στον δεύτερο προκριματικό γύρο του Europa League 2. Aν η Ελλάδα βρεθεί στην 15η θέση της βαθμολογίας της UEFA, τότε και ο πρωταθλητής και ο δεύτερος θα ξεκινούν από τον δεύτερο προκριματικό γύρο του Champions League. Αν πάλι πέσει 16η ή 17η, μόνο ο πρωταθλητής θα μπαίνει στα προκριματικά για το Champions League και μάλιστα στον δεύτερο γύρο. Ο δεύτερος, ο τρίτος και ο τέταρτος θα παίζουν στον δεύτερο προκριματικό του Europa League 2, της τρίτης δηλαδή διοργάνωσης, ενώ πέμπτη ομάδα δεν θα παίζει στην Ευρώπη. Αν πάλι η χώρα μας πέσει κάτω από την 18η θέση, ο πρωταθλητής θα μπαίνει στη μάχη από τον πρώτο προκριματικό, δηλαδή θα πρέπει να περάσει τέσσερις ομάδες για να φτάσει στους ομίλους, ενώ πάλι οι επόμενοι τρεις θα μπαίνουν στον δεύτερο προκριματικό του Europa League 2. Εάν, λοιπόν, τώρα η συμμετοχή σε ομίλους μοιάζει πολύ δύσκολη, από την μεθεπόμενη χρονιά θα είναι σχεδόν ακατόρθωτη αν οι ελληνικές ομάδες συνεχίσουν με αντίστοιχες συγκομιδές. Και οι ίδιες, όμως, δεν βοηθούν τους εαυτούς τους.

Η «αυτοκτονία» του ΠΑΟΚ

Ας πάρουμε για παράδειγμα τον αήττητο πρωταθλητή και Κυπελλούχο ΠΑΟΚ, ο οποίος ήταν χωρίς αμφιβολία η δυνατότερη ομάδα στο περσινό πρωτάθλημα. Αποκλείστηκε άδοξα στα πλέι οφ του Europa League από τη Σλόβαν Λίμπερετς, όμως αυτή δεν ήταν η πρώτη φορά τα τελευταία χρόνια που συμβαίνει κάτι αντίστοιχο. Πέρυσι, ο δικέφαλος του βορρά έκανε μόλις μία νίκη στον όμιλο του Europa League και αποκλείστηκε. Πρόπερσι, αποκλείστηκε πάλι πριν τους ομίλους από την Έστερσουντ. Οι κληρώσεις των εκάστοτε ομάδων στα προκριματικά των ευρωπαϊκών διοργανώσεων και το αν θα βρεθούν στους ισχυρούς ή τους ανίσχυρους εξαρτώνται από το δικό τους ranking, το οποίο μετριέται σε πενταετίες. Με την τρίτη του λοιπόν σερί κακή χρονιά ο ΠΑΟΚ θα πέσει κάτω ακόμα και από την ΑΕΚ, η οποία λόγω του υποβιβασμού της δεν έχει συμπληρωμένη πενταετία στην Ευρώπη! Δηλαδή μια ομάδα με λιγότερες χρονιές, θα έχει καλύτερη βαθμολογία από τον πρωταθλητή. Έτσι, δεν μπορεί να προσδοκά σε καλές κληρώσεις και μοιραία μειώνει τις ευρωπαϊκές του προοπτικές.

Η ΑΕΚ, παρότι φέτος βελτίωσε το ranking της, και θα μπει στις κληρώσεις της επόμενης χρονιάς με καλύτερη βαθμολογία, δεν θα είναι στους ισχυρούς. Μια σεζόν πριν τις αλλαγές στο σύστημα της UEFA και εφόσον οι χρονιές τους πάνε καλά και πάρουν «καλά» εισιτήρια για την Ευρώπη, οι δύο «δικέφαλοι» θα έχουν δύσκολο έργο. Με δεδομένους τους χαλεπούς καιρούς που περνά ο Παναθηναϊκός, ο Ολυμπιακός δείχνει με βάση το ranking ως η ομάδα που θα έχει καλύτερη αφετηρία, εφόσον φυσικά δεν καταποντιστεί στο ελληνικό πρωτάθλημα, κάτι που δεν δείχνει πιθανό με βάση την εικόνα του. O ΠΑΟΚ είναι πολύ πιθανόν να αποδυναμωθεί λόγω του φετινού αποκλεισμού, ή τουλάχιστον να μην ενισχυθεί όπως υπολόγιζε. Κι αυτό γιατί δεν θα μπουν στα ταμεία της ομάδας τα εκατομμύρια από τους ομίλους του Europa League και η ομάδα, όπως όλες, οφείλει να πορευτεί εναρμονισμένη με τους κανόνες του Financial Fair Play, το πλαίσιο που δημιουργήθηκε από την UEFΑ για να εμποδίζει τις ομάδες να ξοδεύουν περισσότερα από όσα βγάζουν.

Φτωχός συγγενής…

Τα παραπάνω δεν σημαίνουν φυσικά ότι δεν υπήρχε διαφθορά ή άλλα προβλήματα στο ελληνικό ποδόσφαιρο τα χρόνια που οι ομάδες έπαιζαν στους ομίλους συχνότερα. Όμως πλέον τα πράγματα έχουν αλλάξει. Ο πήχης συνεχώς ανεβαίνει και οι ελληνικές ομάδες δεν μπορούν να ακολουθήσουν. Δεν είναι μόνο πως η απόσταση συνεχώς αυξάνεται, αλλά και η νοοτροπία που δεν αλλάζει, η απουσία οποιασδήποτε κίνησης ούτως ώστε να ωφεληθεί συνολικά το ποδόσφαιρο και όχι ο καθένας μόνος του. Το μπάχαλο που επικρατεί με τα τηλεοπτικά τα δύο τελευταία χρόνια είναι χαρακτηριστικό, όπως και το μπέρδεμα με τα χρήματα της ΕΡΤ.