Η Κατερίνα Στανίση θα τραγουδήσει Λένα Πλάτωνος σε στίχους Μυρτώς Κοντοβά

Ένα ηλεκτρονικό ζεϊμπέκικο που μιλάει για την ανθρωποφαγία των σύγχρονων κοινωνιών πρόκειται να ηχογραφηθεί σύντομα

106006171 3011145785672142 3733783402329685271 n

Το ταξί με περίμενε έξω από το «Παρκ» της λεωφόρου Αλεξάνδρας. Στο πίσω κάθισμα η Κατερίνα Στανίση με καπελάκι και τη μάσκα της για τον κορονοϊό. Σε είκοσι λεπτά έπρεπε να ήμασταν στο ραντεβού με τη Λένα Πλάτωνος στο σπίτι της στο Χολαργό. Εγώ στο κάθισμα του συνοδηγού κι εκείνη πίσω, πιάσαμε την κουβέντα γι’ αυτό που πάει να γίνει. «Όπου είπα ότι θα συνεργαστώ με τη Λένα, έμειναν με το στόμα ανοιχτό» μου λέει η Κατερίνα ευχαριστημένη. Ο ταξιτζής ακούει. Αναγνωρίζει την Κατερίνα και μάλλον χαίρεται που τη μεταφέρει με το όχημα του. Ξέρει, όμως, και τι εστί Πλάτωνος! «Τι λες, βρε Κατερίνα, θα συνεργαστείς με την Πλάτωνος;» τη ρωτάει…Πιάνουν οι δυο τους την κουβέντα και τους παρακολουθώ με μεγάλο ενδιαφέρον! «Εγώ την έκανα την καριέρα μου» του λέει αυτή, «και πλέον δεν με μοιάζουν τα σουξέ. Μια ζωή μεσ’ στα σουξέ ήμουν. Σημασία έχουν τα απρόβλεπτα πράγματα. Να λες ”τώρα θα κάνω αυτό” και να χαίρονται οι άλλοι, επειδή τολμάς»! Τα χίλια δίκια έχει. Περνάμε έξω από το παράρτημα της ΕΡΤ χαμηλά στη Μεσογείων. Την Κατερίνα την πιάνει νοσταλγική διάθεση. Μου λέει πως κάποτε ήταν εκεί τουλάχιστον δυο φορές τη βδομάδα. Θυμάται με αγάπη τον Γιώργο Παπαστεφάνου που την καλούσε τακτικά στις εκπομπές του, στηρίζοντας το λαϊκό τραγούδι. Δεν το γνώριζα και εκπλήσσομαι ευχάριστα.

Πραγματικά σε λιγότερο από είκοσι λεπτά φτάνουμε έξω απ’ την πολυκατοικία της Πλάτωνος. Η Κατερίνα λυπάται που δεν πήραμε το κατιτίς μας, ένα κουτί γλυκά. «Πω, πω, ντροπή, πάμε πρώτη φορά στο σπίτι της γυναίκας χωρίς να της πάμε κάτι» μου λέει όλο ενοχές, αλλά της εξηγώ πως η Λένα δεν έχει τέτοια κολλήματα και ηρεμεί. Άλλωστε είμαστε ενθουσιασμένοι που θ’ ακούσουμε για πρώτη φορά όλοι μαζί το καινούργιο τραγούδι τους. Μας ανοίγει ο Stergios T., ο βοηθός – ακοίμητος φρουρός της Λένας. Η Λένα μας υποδέχεται χαμογελαστή, ευδιάθετη, με ένα πράσινο ριχτό φόρεμα. Αγκαλιάζονται σφιχτά με την Κατερίνα σαν να γνωρίζονται χρόνια, παρόλο που πρώτη φορά συναντά τετ α τετ η μία την άλλη! 

Ο Stergios T. κάθεται στο πιάνο, έτοιμος να παίξει το κομμάτι όταν έρθει η στιγμή. Η Λένα με την Κατερίνα κάθονται κοντά σε δύο πολυθρόνες και εγώ στον καναπέ απέναντι τους. «Πόσα πολλά φώτα έχει το σπίτι» σχολιάζει η Κατερίνα και με το βλέμμα της περιεργάζεται τα γκαλέ λαμπάκια και τα βιτρό φωτιστικά του σαλονιού. Έπειτα δηλώνει την επιθυμία της να δει το δωμάτιο της Λένας και μάλλον εντυπωσιάζεται από τα κολάζ με τα νεανικά πορτραίτα της συνθέτριας και την τεράστια αφίσα από την πρώτη παρουσίαση του βιβλίου με όλους τους στίχους της.

Για κάποιους που γνωρίζουν, τελικά δεν είναι και τόσο απρόβλεπτη αυτή η επικείμενη συνεργασία. Από το 1986 η Λένα Πλάτωνος ονειρευόταν να γράψει τραγούδια για τη φωνή της Κατερίνας Στανίση! Μάλιστα! Σε εποχές που η μία έκανε τομή στο ελληνικό τραγούδι ως «φευγάτη» songwriter με τις «Μάσκες Ηλίου», το «Γκάλοπ» και τα «Λεπιδόπτερα» της, η άλλη μεσουρανούσε στις πίστες με θρυλικά πλέον καψουροτράγουδα του Μουσαφίρη, του Πολυκανδριώτη και του Καλδάρα. «Όταν ήμουν κι εγώ μεσ’ στους έρωτες και τους χωρισμούς, μόνο μια φωνή σαν της Στανίση μπορούσε να εκφράσει απόλυτα το συναισθηματικό μου κόσμο» θυμάμαι τη Λένα που μου είχε εκμυστηρευθεί κάποια στιγμή. Βέβαια, το ’86 και το ’87 δεν θα ήταν εύκολη μια τέτοια συνεργασία. Ενδεχομένως μόνο ο Μάνος Χατζιδάκις – που του άρεσαν τέτοια παιχνίδια – να επέτρεπε στη Λένα να πλησιάσει την Κατερίνα. Οι άλλοι, όχι και τόσο…Ανατρέχω τώρα στη συνέντευξη που μου είχε δώσει το 2013 η ερμηνεύτρια Έλλη Πασπαλά, η οποία συνεργαζόταν στα 80s με την Πλάτωνος: «Είναι πολύ ιδιαίτερη δημιουργός. Κάναμε, μάλιστα, και κάποιες υπέροχες διασκευές σε λιντ του Σούμπερτ, όμως η Λένα τότε ήθελε να κάνει πράγματα με λαϊκή τραγουδίστρια. Ήθελε να γράψει για τη φωνή της Στανίση, αγαπούσε πολύ τη φωνή της. Εγώ πάλι είχα μια σχέση με τη Λένα και την άκουγα, όπως και με τον Χατζιδάκι. Τι να έλεγα; Θα ‘χει ενδιαφέρον, αν το κάνει. Την αντιμετώπιζα με το στυλ ”αγάπα τους φίλους σου με τα ελαττώματά τους”». Για του λόγου το αληθές, η επιθυμία της Πλάτωνος να συνεργαστεί με τη Στανίση, δεν είχε μείνει στα λόγια, κεκλεισμένων των θυρών που λένε. Το είχε εξομολογηθεί δημοσίως σε συνέντευξη της στην κρατική ραδιοφωνία, εξ ου και πολλά χρόνια μετά η Πασπαλά έκανε την παραπάνω δήλωση.

Στον αντίποδα, η Στανίση που δεν είχε ιδέα από τα λιντ του Σούμπερτ, μα ούτε και από την εργογραφία της Πλάτωνος, είχε από τότε ενημερωθεί για την επιθυμία της συνθέτριας. «Τότε δεν θα το έκανα, δεν υπήρχε περίπτωση και δεν θα με άφηναν κιόλας. Θυμάμαι, όμως, που με έπαιρναν τηλέφωνο και μου λέγανε ότι η Λένα Πλάτωνος θέλει να σου γράψει τραγούδια! Για φαντάσου!» την ακούμε να μας λέει και βάζουμε τα γέλια για τα καλά όλοι μαζί. Έπειτα θυμόμαστε κάποιες μετέπειτα συνεργασίες της Στανίση με σημαντικούς δημιουργούς της «αντίπαλης» όχθης: Τον Σταμάτη Κραουνάκη, τον Λαυρέντη Μαχαιρίτσα και τον Μάνο Ελευθερίου. Την πληροφορώ, αν και τελικά το γνώριζε, πως ο αείμνηστος Ελευθερίου ήταν πολύ χαρούμενος που τον τραγούδησε! «Αυτή είναι ατόφια λαϊκή τραγουδίστρια και ξέρει καλά τι βγαίνει απ’ τα χείλη της κάθε φορά» – σε μένα τό’χε πει ο Ελευθερίου μια φορά που τον είχα συναντήσει κάπου στο Γκάζι. 

Είναι όμως ώρα να ακούσουμε το κομμάτι! Η Λένα λέει του Stergios T. να δυναμώσει τα ηχεία του υπολογιστή. Είμαστε έτοιμοι ν’ ακούσουμε με θρησκευτική ευλάβεια και ανυπομονησία! Ένας ηλεκτρονικός κρότος σκάει και μας εισάγει σ’ ένα σχεδόν δυστοπικό ηχητικό τοπίο. Μα, το τραγούδι λέγεται «Ανθρωποφάγοι» και η γνωστή στιχουργός Μυρτώ Κοντοβά έφτασε, νομίζω, στο απόγειο του ταλέντου της: «Μια μέρα η πείνα των ανθρώπων/ Θα σβήσει τρώγοντας ανθρώπους/ Μια μέρα η γη θα υποχωρήσει/ Στους πάγους του άρχοντα του σκότους». Αυτοί είναι οι πρώτοι στίχοι που τους ακούμε επί της παρούσης με τη φωνή του Stergios T. Φανταζόμαστε, όμως, να τους λέει η Κατερίνα στον δικό της τόνο και με το δικό της τρόπο. Το κομμάτι είναι κλασικό λενοπλατωνικό, έχει δύο ρεφρέν και τραγουδένια κουπλέ. Η Κατερίνα τ’ ακούει με προσοχή, ζητάει το χαρτί με τα λόγια κι όταν συναντιούνται τα βλέμματα μας, μου κουνάει το χέρι σαν να μου λέει «Τι στίχους έγραψε η Κοντοβά»! Η Λένα, πάλι, παρατηρεί τις αντιδράσεις της Κατερίνας με τη σιγουριά του δημιουργού που ξέρει πως έφτιαξε κάτι καλό! Οι στίχοι λένε παρακάτω: «Μια μέρα κάτι σαν κοράλλι/ Με τη σκληρότητα της νιότης/ Θ’ ανθίσει πάνω στην καρδιά σου/ ό,τι ένιωθες, δε θα το νιώθεις/ και θα’ ναι τα γεράματά σου». Στο ρεφρέν ακούμε για πρώτη φορά ούτι. Για την ώρα βγαίνει κι αυτό από υπολογιστή, στην ηχογράφηση όμως θα επιστρατευθεί κάποιος δεξιοτέχνης του οργάνου. Ρίχνω το όνομα του Haig Yazdjian, χωρίς να έχω καν μιλήσει μαζί του. Η Λένα ενθουσιάζεται με την ιδέα! Να τι λέει το ρεφρέν της Κοντοβά: «Λες και θα ζούσαμε για πάντα» (τρεις φορές) κι αμέσως μετά: «Μια μέρα θα κοιτάζεις γύρω/ Θα λες πως κάτι σου θυμίζει/ Αυτή η παγωμένη στέπα/ Που ο αέρας τη θερίζει -Θα λες πως είναι η γειτονιά σου – Μια μέρα που θα κάνει κρύο/ Λίγο πριν βγεις για τη δουλειά σου/ Θα πεταχτεί απ’ το ψυγείο/ Κι απ’ τη θεόρατη κοιλιά σου/ Ό,τι έχεις πιει, ό,τι έχεις φάει/ Ό,τι αγόρασες με δόσεις/ Όλα όσα πήρες στις εκπτώσεις/ και πότισαν τα κύτταρά σου»«Σαν να βγήκαν απ’ το ”Σαμποτάζ” οι στίχοι αυτοί» σχολιάζω και η Λένα θυμάται τι της είχε πει η Μυρτώ όταν μίλησαν για πρώτη φορά στο τηλέφωνο: «Νιώθω σαν να με πήρε τηλέφωνο ο…Jim Morrison». Σκάμε στα γέλια! 

Η Κατερίνα σηκώνεται όρθια και πλησιάζει τον Stergios T. που πρόκειται να παίξει το κομμάτι στο πιάνο. Στην ουσία γίνεται η πρώτη πρόβα. Προσπαθούν να βρουν τον τόνο της κι εκείνη ζητάει τα πρεσβυωπικά γυαλιά της Λένας για να διαβάσει άνετα τους στίχους. Με μία – δύο φορές που το «πάνε» το κομμάτι, νιώθω έτοιμη για το στούντιο. «Είδες εμείς οι παλιές καραβάνες;» γυρνάει και μου σχολιάζει η Λένα που την παρακολουθούμε να το τραγουδάει. Το πρώτο και σημαντικότερο βήμα έγινε, το τραγούδι αρέσει της Κατερίνας! Ξαναπαίρνουμε τις θέσεις μας για να συζητήσουμε τι ακριβώς ήταν αυτό που έγινε πριν μερικά λεπτά, αλλά και πως θα κινηθούμε από δω και στο εξής.

«Θα το πάρεις μαζί σου το κομμάτι πριν φύγεις για να τ’ ακούσεις μόνη σου και να βρεις τον εαυτό σου μέσα σ’ αυτό» συστήνει η συνθέτρια στην τραγουδίστρια. Κι εκείνη θυμάται τον Στέλιο Καζαντζίδη όταν είχε πάει απ’ το στούντιο του Τάκη Σούκα και βρήκε εκεί τη Στανίση. «Κορίτσι μου, θες να κάνουμε μαζί το διάλογο στο τραγούδι μου;» την είχε ρωτήσει – «διάλογο» εννοούσε το «ντουέτο» ο μέγας Καζαντζίδης. Εκείνη τη μέρα η Στανίση δεν την ξεχνάει ποτέ στη ζωή της! Άσχετη ιστορία ή μάλλον όχι και τόσο άσχετη, αφού η Κατερίνα θέλει να εξηγήσει της Λένας πως η μελέτη έπαιξε μεγάλο ρόλο στην καριέρα της. Μας αφηγείται πως το’χε δουλέψει πολύ μόνη της εκείνο το ντουέτο με τον Καζαντζίδη πριν μπουν στο στούντιο. Σε κάποια στιγμή δηλώνει πως θα ήθελε το μαντολίνο που ακούγεται στο κομμάτι, να γίνει μπουζούκι. Η συνθέτρια δεν έχει πρόβλημα, άλλωστε ο ρυθμός είναι 10/8. «Για να’μαι πιο πολύ ”εγώ”» λέει η Κατερίνα, σχεδόν απολογητικά, μα και πάλι χίλια δίκια έχει. 

Δεν έχουμε άλλη ώρα στη διάθεση μας. Η Κατερίνα είναι ελαφρώς αγχωμένη, έχει να γυρίσει στην ηλικιωμένη μητέρα της. Άλλωστε ότι ήταν να γίνει έγινε και με το καλύτερο αποτέλεσμα! Αγκαλιάζει τη Λένα, βάζει ένα CD με το κομμάτι στην τσάντα της, χαιρετάει τον Stergios T., την παίρνω και φεύγουμε. Δεν θέλαμε να έρθει ταξί μέχρι την πόρτα, προτιμήσαμε μια μικρή βόλτα μέχρι τη Μεσογείων. Ώσπου να φτάσουμε και- ευτυχώς- να βρούμε αμέσως ταξί με τον ουρανό ηλεκτρισμένο και μολυβί πάνω απ’ τα κεφάλια μας, η Στανίση μοιάζει σαν να ίπταται απ’ τον ενθουσιασμό της. «Τι σου’λεγα όταν ερχόμασταν;» μου κάνει. «Σημασία έχουν οι συνεργασίες και το τραγούδι αυτό έχει απαιτήσεις, δεν θα’ναι εύκολο απ’ τη μεριά μου. Εμένα, όμως, με νοιάζει το ρεπερτόριο και ο ιστορικός του μέλλοντος που θα λέει πως η Λένα Πλάτωνος συνεργάστηκε και με την Κατερίνα Στανίση»

Υ.Γ. Η πρώτη επαφή μεταξύ της Πλάτωνος και της Στανίση είχε γίνει το 2017, όταν επρόκειτο να σκηνοθετήσω σε μορφή μονολόγου τον «Κατάδεσμο» του Θωμά Κοροβίνη. Ήθελα να έπαιζε η Στανίση και μάλιστα είχαμε κάνει και αρκετές πρόβες. Μία περιοδεία, όμως, στη Γερμανία, που θα της έφερνε «χαρτούρα», με έκανε να της πω από την πρώτη στιγμή ότι πιο σωστό θα ήταν να αφήσει τα θεατρικά και να κοιτάξει τη δουλίτσα της, που την κάνει τόσο καλά εδώ και σαράντα χρόνια. Ωστόσο, για εκείνη την παράσταση, που ποτέ δεν έγινε, τη μουσική και τα τραγούδια θα έγραφε η Λένα Πλάτωνος. Ένα ζεϊμπέκικο, μάλιστα, το κεντρικό του έργου, θα ήταν σε στίχους του Μάνου Ελευθερίου. Δεν προλάβαμε…Ο Ελευθερίου πέθανε, η Στανίση εγκατέλειψε το θέατρο πριν καν ασχοληθεί μαζί του και η Πλάτωνος άρχισε να δουλεύει πολύ με το εξωτερικό. Να που σήμερα οι δυο τους θα συνεργαστούν ανεξάρτητα, αυτόνομα, σε ένα απ’ τα πιο πολιτικοποιημένα σύγχρονα ελληνικά τραγούδια σε στίχους της Μυρτώς Κοντοβά