Η Καρδίτσα που πνίγηκε δύο φορές και πεθαίνει ακόμα

Η ζωή στην επαρχία είναι γεμάτη αντιθέσεις, από τη μία, η ομορφιά της φύσης, η ησυχία και η αίσθηση κοινότητας που δύσκολα βρίσκεις στις πόλεις, οι σχέσεις είναι πιο ανθρώπινες, τα παιδιά μεγαλώνουν μέσα σε ένα πιο ασφαλές περιβάλλον, με απογεύματα στην πλατεία κι όλα αυτά δημιουργούν έναν τρόπο ζωής πιο αυθεντικό, ριζωμένο στη γη και στις παραδόσεις.

Από την άλλη, η εγκατάλειψη είναι εμφανής, με τα χωριά ν’ αδειάζουν και να περιμένουν τους επισκέπτες του Πάσχα για να ζωντανέψουν, οι υποδομές καταρρέουν, τα σχολεία κλείνουν, τα νοσοκομεία υπολειτουργούν, η αγροτική ζωή, αν και κάποτε πηγή υπερηφάνειας και αυτάρκειας, σήμερα μοιάζει περισσότερο με καταδίκη και αγρότες αγωνίζονται να τα βγάλουν πέρα, χωρίς στήριξη από το κράτος, ενώ η τεχνολογία και οι μεγάλες αλυσίδες καταστρέφουν τη μικρή τοπική παραγωγή.

Η επαρχία είναι σαν να βαδίζει σε τεντωμένο σκοινί, ανάμεσα στη γοητεία και την εγκατάλειψη, ανάμεσα στην ελπίδα και την παρακμή. Και όταν έρχονται καταστροφές σαν τον Daniel, το σκοινί κόβεται.

Η κατάσταση στη Θεσσαλία μετά τις καταστροφές

Πρώτα ήταν ο Ιανός. Κατέστρεψε. Μετά ο Daniel έπνιξε τη Θεσσαλία, κυριολεκτικά και μεταφορικά, και τα χωράφια που κάποτε έδιναν ζωή έγιναν λίμνες θανάτου. Στη Λάρισα, στα Τρίκαλα και στον Βόλο, οι δρόμοι μετατράπηκαν σε χαντάκια, οι σοδειές καταστράφηκαν ολοσχερώς και οι υποδομές κατέρρευσαν. Στα Τρίκαλα, οι αγρότες μετρούσαν ζημιές εκατομμυρίων, στη Λάρισα, η απώλεια καλλιεργειών σήμαινε οικονομικό αδιέξοδο, ενώ στον Βόλο, κάποια από τα καταστήματα δεν ξανάνοιξαν ποτέ, ενώ τα σπίτια έμειναν βυθισμένα στη λάσπη για μήνες.

Η κρατική βοήθεια ήταν αργή και ανεπαρκής, οι αποζημιώσεις ήρθαν καθυστερημένα και σε πολλές περιπτώσεις δεν κάλυψαν ούτε το 30% των ζημιών. Οι αγρότες βρέθηκαν σε αδιέξοδο. Η οικονομική κατάρρευση ήταν δεδομένη, η ανεργία εκτοξεύθηκε, οι επιχειρήσεις έκλεισαν και η παραγωγή σταμάτησε. Όμως η ζωή προχώρησε κι όλο αυτό ξεπεράστηκε.

Η πόλη που πνίγηκε δύο φορές

Η Καρδίτσα πέθανε δύο φορές, μία φορά από το νερό και μία δεύτερη από τη σιωπή. Η πρώτη ήταν βίαιη, ακαριαία. Ένα μαύρο, θολό νερό κάλυψε τα πάντα, έπνιξε δρόμους, σπίτια, χωράφια, ζώα και ανθρώπους, ανθρώπους που σκαρφάλωναν στις στέγες, φωνάζοντας βοήθεια που δεν ερχόταν ποτέ. Η δεύτερη φορά ήταν πιο ύπουλη. Ήρθε με τη μορφή της εγκατάλειψης και της αδιαφορίας, οι δρόμοι παρέμειναν ραγισμένοι, τα σπίτια γέμισαν μούχλα και τα χωράφια έγιναν άγον, μαγαζιά δεν ξανάνοιξαν, οι καλλιέργειες έμειναν στείρες, οι άνθρωποι έφυγαν.

Η Καρδίτσα έμεινε κενή, σαν σκιά του παλιού της εαυτού. Και οι συνέπειες ακόμα φαίνονται στην καθημερινότητα… Κι όμως, στην Καρδίτσα, οι άνθρωποι προσπαθούν να ξαναχτίσουν τη ζωή τους, με μόνο γνώμονα την αλληλεγγύη, που είναι αυτή που κρατάει ζωντανή την πόλη. Οι άνθρωποι στηρίζουν ο ένας τον άλλον, μοιράζονται προμήθειες, οργανώνουν εθελοντικές ομάδες καθαρισμού, μικρά καφέ και καταστήματα ξανανοίγουν, οι αγορές προσπαθούν να βρουν ζωή τα Σάββατα και οι πλατείες γεμίζουν σιγά σιγά από φωνές παιδιών. Η Καρδίτσα αντιστέκεται, προσπαθεί να ξαναβρεί τον δρόμο της, αλλά η το μέλλον φαντάζει αβέβαιο.

Η υγειονομική καταστροφή μετά από όλα αυτά

Κι αν κάποια στιγμή όλα έμοιαζαν ανάμνηση, η έκθεση του Κέντρου Έρευνας και Εκπαίδευσης στη Δημόσια Υγεία (ΚΕΠΥ) είναι αποκαλυπτική: 335 πλεονάζοντες θάνατοι καταγράφηκαν μέσα στο τρίμηνο μετά την κακοκαιρία, αριθμός τρομακτικός σε σχέση με τους 17 νεκρούς που ανακοινώθηκαν επίσημα αμέσως μετά την καταστροφή.

Οι θάνατοι προήλθαν κυρίως από καρδιαγγειακά και αναπνευστικά προβλήματα, καθώς τα άτομα με προϋπάρχουσες παθήσεις βρέθηκαν εκτεθειμένα σε υγειονομικά ρίσκα λόγω της κατάρρευσης του συστήματος υγείας, ενώ οι πλημμύρες κατέστρεψαν υποδομές, διέλυσαν νοσοκομεία και κέντρα υγείας κι έκοψαν τη δυνατότητα πρόσβασης σε φάρμακα και γιατρούς. Οι ασθενείς με χρόνια προβλήματα έμειναν χωρίς ιατρική φροντίδα. Μια σιωπηλή, αργή επιδημία θανάτου.

Οι μολύνσεις από τα νερά που παρέμειναν στάσιμα ήταν ένα άλλο μεγάλο πρόβλημα που ποτέ δεν πήρε μια ξεκάθαρη, οριστική λύση, αφού τα νερά ήταν γεμάτα με λύματα, χημικά και μικρόβια. Η κακοδιαχείριση των υδάτινων πόρων και η μόλυνση του υδροφόρου ορίζοντα προκάλεσαν ξέσπασμα γαστρεντερίτιδας, δερματικών λοιμώξεων ή άλλων βακτηριακών ασθενειών και οι γιατροί βρέθηκαν αντιμέτωποι με κύματα περιστατικών, χωρίς εξοπλισμό, φάρμακα και οργανωμένο σχέδιο διαχείρισης κρίσεων.

Η ψυχολογική κατάρρευση ήταν εξίσου σοβαρή, αφού η απώλεια σπιτιών, περιουσιών και αγαπημένων προσώπων προκάλεσε κατάθλιψη και αγχώδεις διαταραχές σε μεγάλο μέρος του πληθυσμό, δημιουργώντας ένα κλίμα απόγνωσης.

Η έκθεση του ΚΕΠΥ είναι ξεκάθαρη: οι θάνατοι μετά την κακοκαιρία δεν ήταν φυσική συνέπεια της καταστροφής, μα αποτέλεσμα της κρατικής ανεπάρκειας και της έλλειψης προετοιμασίας. Η υγειονομική να είναι η τρίτη καταστροφή, άγνωστης διάρκειας αυτή τη φορά

Η επαρχία δεν πρέπει να σβήσει

Η επαρχία, καλώς ή κακώς, είναι η ψυχή της Ελλάδας, στα χωριά και στις μικρές πόλεις της Θεσσαλίας χτυπάει η καρδιά της χώρας, μέσα από την αγροτική ζωή, την αλληλεγγύη και τους δεσμούς μεταξύ των ανθρώπων. Στην επαρχία, η ζωή έχει άλλη ποιότητα: οι ρυθμοί είναι πιο αργοί, οι σχέσεις πιο ανθρώπινες, η φύση πιο κοντά. Αλλά η επαρχία μαραίνεται. Οι αγρότες είδαν τις καλλιέργειες να καταστρέφονται από καιρικά φαινόμενα και δεν έχουν τα μέσα να ξαναρχίσουν, τα σχολεία κλείνουν, τα νοσοκομεία υπολειτουργούν, τα χωριά ερημώνουν. Και όταν μια καταστροφή σαν τον Daniel εμφανίζει κι άλλες συνέπειες, η κατάσταση γίνεται αβάσταχτη.

Η Καρδίτσα, η Λάρισα, τα Τρίκαλα και ο Βόλος κουβαλούν τις πληγές του Daniel. Όμως η Καρδίτσα είναι το απόλυτο σύμβολο αυτής της πάλης. γιατί συγκεντρώνει στο πρόσωπό της όλα τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν τη σημερινή ελληνική επαρχία: την εγκατάλειψη, την κρατική αδιαφορία, τη δημογραφική παρακμή και τη μάχη για επιβίωση μετά από μια καταστροφή. Η Καρδίτσα χτυπήθηκε σκληρά από τον Daniel, αντιμετώπισε μια άνευ προηγουμένου υγειονομική κρίση και βιώνει αυτές τις συνέπειες καθημερινά.

Αν η Καρδίτσα καταφέρει να επιβιώσει, θα σηματοδοτήσει μια γενικότερη νίκη της επαρχίας ενάντια στην εγκατάλειψη. Αν χαθεί η Καρδίτσα, η ελληνική επαρχία δέχεται ένα μεγάλο πλήγμα. Η Καρδίτσα προσπαθεί να αναστηθεί μέσα από τις στάχτες της  και μαζί της παλεύει ολόκληρη η ελληνική επαρχία.

Τα άρθρα που δημοσιεύονται στην κατηγορία «Απόψεις» εκφράζουν τον/την συντάκτη/τριά τους και οι θέσεις δεν συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του koutipandoras.gr