Η Ιστορία γίνεται σιωπή

 

Η πιο απρόσμενη και εκπληκτική στιγμή από όσα διηγήθηκε ο παλαίμαχος μπασκετμπολίστας Άλμπερτ Μάλλαχ στο Documento της περασμένης Κυριακής είχε να κάνει με την συμπτωματική ανακάλυψη της κληρονομιάς του.

«Δεν γνώριζα καν ότι είμαι Εβραίος, πόσο μάλλον ότι ο πατέρας μου είχε περάσει από το Άουσβιτς», μου είπε από το Πίτσμπουργκ ο Έλληνας αθλητής. «Το έμαθα από σπόντα όταν ταξιδέψαμε με τον Πανελλήνιο στο Ισραήλ για έναν αγώνα με τη Χάποελ Χάιφα. ‘Εσύ πρέπει να είσαι δικός μας’, μου είπε ο Ισραηλινός τελωνειακός στον έλεγχο διαβατηρίων. Τον κοίταξα σαν να ήταν εξωγήινος και του απάντησα ότι δεν είχα ιδέα για ποιο πράγμα μιλούσε. Νόμιζα ότι ήμασταν χριστιανοί στην οικογένεια, επειδή ο πατέρας μου είχε παντρευτεί μία Γερμανίδα πρεσβυτεριανή στην Αμερική, όπου γεννήθηκα και μεγάλωσα».

Ο πατέρας του Μάλλαχ πολέμησε τους Ιταλούς φασίστες στα βουνά της Αλβανίας, ώσπου αιχμαλωτίστηκε από τους Γερμανούς κατακτητές. Οι Ναζί έστειλαν με τα τρένα του τρόμου στο Άουσβιτς όχι μόνο τον ίδιο, αλλά σύσσωμη την οικογένειά του (την ίδια που, από κάποιο άλλο παρακλάδι της, γέννησε τον Νικολά Σαρκοζί).

Σχεδόν όλοι οι Μάλλαχ έσβησαν στους θαλάμους αερίων. Ο Λίον, πατέρας του Άλμπερτ, έκλεβε τρόφιμα από την κουζίνα του στρατοπέδου και κατόρθωσε να επιβιώσει επί δύο χρόνια, μέχρι την απελευθέρωση.

«Ήξερα ότι θα με σκότωναν επί τόπου εάν με έπαιρναν είδηση, αλλά προτιμούσα την εκτέλεση εν ψυχρώ παρά τον αργό θάνατο από την πείνα και από τις κακουχίες», εξήγησε με υπερηφάνεια, όταν ο 30χρονος γιος του ζήτησε να μάθει λεπτομέρειες.

Ο Άλμπερτ Μάλλαχ έπαιξε μπάσκετ στην Ελλάδα επί 13 χρόνια, κυρίως στον Πανελλήνιο. Κατέφτασε το 1980 ως «ομογενής» όπως τόσοι και τόσοι εκείνον τον καιρό, αλλά είχε ελληνικό διαβατήριο και φόρεσε δεκάδες φορές τη φανέλα με το εθνόσημο, δίπλα σε τοτέμ όπως ο Γκάλης, ο Γιαννάκης και ο Φασούλας.

Δεν μιλούσε τη γλώσσα όταν πρωτοήρθε. «Ομολογώ ότι δεν είχα ιδέα για όλα αυτά που έγραψες και θεωρούσα τον Αλ καθαρό Αμερικανό», μου είπε ένας από τους μπασκετμπολίστες που μοιράζονταν το παρκέ μαζί του στη δεκαετία του ’80.

Οι ελληνοποιήσεις ήταν συνηθισμένο φρούτο της εποχής, αφού δεν επιτρεπόταν ακόμη η συμμετοχή ξένων παικτών. Ο Άλμπερτ Μάλλαχ, ένα πραγματικό θηρίο με μπόι 2 μέτρα, ήταν από τους κορυφαίους σκόρερ και ριμπάουντερ του ελληνικού πρωταθλήματος.

Για τη θρησκευτική κληρονομιά του, ο Μάλλαχ δεν μίλησε ποτέ στο παρελθόν. Ούτε στην Ελλάδα ούτε στα χρόνια που ακολούθησαν την επιστροφή του στο Πίτσμπουργκ (1993). Σήμερα ψηφίζει Τραμπ, αλλά αυτό είναι άλλη συζήτηση.

Η ουσία είναι, ότι η κληρονομιά του Ολοκαυτώματος των Εβραίων, στην Ελλάδα και αλλού, ιδίως όμως στη σιωπηρή Ελλάδα,  εξανεμίζεται με κάθε φύλλο που φεύγει από το ημερολόγιο.

Οι περισσότεροι από τους επιζώντες των στρατοπέδων συγκέντρωσης έχουν αποβιώσει (ο Λίον Μάλλαχ πέθανε το 1995), ενώ αρκετοί από αυτούς έφυγαν χωρίς να διηγηθούν τα παθήματά τους στα παιδιά τους, χωρίς να τα καταγράψουν οπουδήποτε.

Οι αρνητές και οι αμφισβητίες ανεβαίνουν ανενόχλητοι στα χαρακώματα και οι αυτοπρόσωπες μαρτυρίες ξεθωριάζουν με το πέρασμα των χρόνων, μαζί με τη σπασμένη φωνή των γερόντων.

«Σε λίγο καιρό, δεν θα έχει μείνει κανείς για να αφηγηθεί την Ιστορία», γράφει ο Κέβιν Σίμπσον, στο εξαίρετο βιβλίο Το Ποδόσφαιρο των Μελλοθανάτων (Soccer Under The Swastika), που κυκλοφόρησε στην Ελλάδα από τις MVPublications.

Σε μία προηγούμενη παρουσίαση του βιβλίου, πέρυσι στην Αθήνα, μίλησε από το Τελ Αβίβ ο παλαίμαχος δημοσιογράφος Νόα Κλίγκερ, ο οποίος υπήρξε έγκλειστος στο Άουσβιτς και σε τρία άλλα στρατόπεδα συγκέντρωσης των Ναζί. Ωστόσο, ο Κλίγκερ εγκατέλειψε αυτόν τον μάταιο και γεμάτο μίσος κόσμο στις 13 Δεκεμβρίου 2018, ακριβώς πριν από έναν χρόνο.

Την ερχόμενη Δευτέρα, στη Θεσσαλονίκη των Μάλλαχ, το βιβλίο θα παρουσιαστεί εκ νέου στην αίθουσα «Ιτζχάκ Ράμπιν» της Ισραηλίτικης Κοινότητας (Β.Ηρακλείου 26, στις 19.30), με τον εμβληματικό πρόεδρο της Μακάμπι Σιμόν Μιζράχι ανάμεσα στους εκλεκτούς ομιλητές.

Να έρθετε και να τους ακούσετε προσεκτικά. Αν γίνει η Ιστορία σιωπή, θα βγούμε χαμένοι όλοι, εκτός από τους κήρυκες της λήθης και του μίσους.