«Η Χούντα μου στέρησε τον πατέρα»

Ο πατέρας του Γιώργου Μπαρτζώκα, Ανδρέας, υπήρξε ασυμβίβαστος αγωνιστής και εμβληματική φιγούρα της Αριστεράς, με αντιστασιακή δράση δεκαετιών.

Το βιογραφικό του περιλαμβάνει φυλακίσεις, εξορίες και συμμετοχή στην περίφημη απόδραση από τη φυλακή των Βούρλων, το 1955, μαζί με άλλους 26 υπόδικους κομμουνιστές που αντιμετώπιζαν τη θανατική ποινή ως «κατάσκοποι της Σοβιετικής Ένωσης». Οι τολμηροί αντάρτες άνοιξαν σήραγγα με ένα κοπίδι και το έσκασαν από το κολαστήριο.

Εικοσιδύο χρόνια αργότερα, η Χούντα των συνταγματαρχών στοχοποίησε τον Ανδρέα Μπαρτζώκα και τον συνέλαβε καθώς αυτός προσπαθούσε να φύγει από την Ελλάδα. Ακολούθησε η φυλάκιση και η εξορία, τον καιρό που ο γιος του, Γιώργος, ήταν ακόμη μικρό παιδάκι.

Ο Ανδρέας Μπαρτζώκας απεβίωσε στις 6 Δεκεμβρίου 2018, σε ηλικία 90 ετών. Ο νυν προπονητής της ομάδας μπάσκετ του Ολυμπιακού μίλησε για τις παιδικές του μνήμες από τα χρόνια της Χούντας, σε συνέντευξη που μου παραχώρησε για το Documento. Ακολουθεί το σχετικό απόσπασμα:

-Κύριε Μπαρτζώκα, πώς ήταν τα παιδικά σας χρόνια;

Όταν ήμουν μικρός, τον καιρό της Χούντας, θυμάμαι να μπουκάρουν ασφαλίτες στο σπίτι μας και να ψάχνουν κάτω από τα κρεβάτια όπου κοιμόμουν εγώ και η αδελφούλα μου. Τελικά έπιασαν τον καταζητούμενο πατέρα μου, το 1967, στη σκάλα του αεροπλάνου, καθώς προσπαθούσε να διαφύγει για το Παρίσι. Ακολούθησαν φυλακές και εξορίες, έχω εικόνες από τόπους μαρτυρίου όπως η Λέρος. Για δέκα χρόνια η οικογένεια έζησε χωρίς τον πατέρα μου. Δεν είχαμε εισοδήματα, μας τάιζαν οι θείοι μου. Του το έχω καταλογίσει σε έναν μικρό βαθμό αυτό, όσο υπερήφανος και αν νιώθω που είμαι γιος του. Μπορούσε να υπογράψει και να βγει. Δεν το έκανε. Έζησε τα προαιώνια διλήμματα, όλων των επαναστάσεων.

-Τι πήρατε εσείς από τον πατέρα σας, που απεβίωσε πρόσφατα στα 90 του;

Ο οικογενειακός μας κύκλος περιλάμβανε προσωπικότητες όπως ο Ηλίας Ηλιού, ο Λεωνίδας Κύρκος, ο Μίκης Θεοδωράκης. Μία ή δύο φορές την εβδομάδα, ο πατέρας με έπαιρνε μαζί του στη διοικούσα επιτροπή της ΕΔΑ στην Ακαδημίας. Έτσι μεγάλωσα. Μέσα σε όλα αυτά, εκείνος ήταν και πρόεδρος των Φίλων Ελληνικής Μουσικής και οργάνωνε τις συναυλίες του Μίκη μετά τη μεταπολίτευση. Δεν τον θυμάμαι ποτέ, να λέει κακή κουβέντα για άνθρωπο. Ούτε τους πολιτικούς αντιπάλους του «έκραζε» ούτε τους συντρόφους που πήραν άλλον δρόμο. Διαφωνούσε χωρίς ύβρεις ή προσβολές. Ακόμα και για μερικούς φύλακες από τα μπουντρούμια μιλούσε με σεβασμό. Αυτή είναι η κληρονομιά που μου άφησε. Ο ουμανισμός. Δεν ανταγωνίζομαι κανέναν, παρά μόνο τον εαυτό μου. Ο αριστερός του 21ου αιώνα είναι αυτός που θέλει το καλό του ανθρώπου και όχι εκείνος που ξέρει νεράκι την οικονομική θεωρία.

-Τι ψηφίσατε το 2019, αν επιτρέπετε, κύριε Μπαρτζώκα;

Έλειπα στο εξωτερικό λόγω ενός προπονητικού σεμιναρίου, αλλά δεν ήταν συνειδητή επιλογή η αποχή. Έχω συμμετάσχει σε περισσότερες πολιτικές συζητήσεις, παρά αθλητικές! Ωστόσο, δεν έχω δικαίωμα να επηρεάσω κανέναν. Αν είμαι γνωστός, είναι επειδή ξέρω να μπηστάω μια μπάλα. Η πρωτοβουλία ανήκει στους ανθρώπους του πνεύματος, όχι του αθλητισμού. Ο αθλητής οφείλει να έχει φωνή, για να υπερασπίζεται τον άνθρωπο και τα δικαιώματά του. Όχι για να υπαγορεύσει στον πολίτη τι να επιλέξει, εκτός πια αν μιλάμε για ακραίες περιπτώσεις τύπου Τραμπ! Πάντως ο Έλληνας ψηφίζει με κριτήριο το βόλεμά του, το βύσμα και το ρουσφέτι του. Οπότε, έχουμε και τους πολιτικούς που μας αξίζουν και που αρμόζουν σε έναν λαό δίχως αισθητική. Μέσα στην απογοήτευσή μας, ψηφίζουμε το μη χείρον.

* Ολόκληρη τη συνέντευξη του Γιώργου Μπαρτζώκα στο Documento μπορείτε να τη διαβάσετε εδώ. Επίσης, στο παρακάτω blog Έφυγε ο κομμουνιστής Ανδρέας Μπαρτζώκας- Απέδρασε από το κελί του σκάβοντας ένα τούνελ με ένα κοπίδι (Video) υπάρχουν λεπτομέρειες από την κινηματογραφική απόδραση του Ανδρέα Μπαρτζώκα και των συντρόφων του από το κολαστήριο των Βούρλων.