Η γυναίκα που γκρεμίζει τα στερεότυπα στο Ιράν

Μολονότι το ποδόσφαιρο στο Ιράν αποτελεί απαγορευμένο καρπό για τις γυναίκες, οι οποίες κατά κανόνα δεν μπορούν να πηγαίνουν στο γήπεδο για να βλέπουν αγώνες, η αγάπη τους για την στρογγυλή θεά δεν έπαψε ποτέ να υπάρχει. Η Ισλαμική Επανάσταση του 1976 απαγόρευσε την παρουσία των γυναικών σε αγώνες ποδοσφαίρου. Οι διεκδικήσεις τους έχουν περάσει από πολλά επίπεδα και μολονότι έχουν γίνει κάποια βήματα, η απαγόρευση συνεχίζεται.

Ωστόσο, η  πίεση από τα πανεπιστημιακά ιδρύματα και η ανάπτυξη του ποδοσφαίρου σάλας, όπου οι γυναίκες της χώρας βρήκαν ελεύθερο πεδίο για να παίξουν μπάλα κράτησαν ψηλά τη δημοτικότητα του αθλήματος, ενώ κάποιες ομάδες ανέπτυξαν και γυναικεία τμήματα, τα οποία ωστόσο δεν είχαν ούτε τις εγκαταστάσεις, ούτε την αντιμετώπιση των αντρικών. Το 2015, για πρώτη φορά στην ιστορία η εθνική γυναικών προκρίθηκε σε τελική φάση μεγάλης ασιατικής διοργάνωσης, ενώ αντίστοιχες προκρίσεις ήρθαν και σε νεότερες ηλικίες. Τι άλλαξε τα τελευταία χρόνια;

Από την Οκλαχόμα με αγάπη

Η καταλληλότερη για να απαντήσει είναι η Καταγιούν Κοσροβιάρ, η ιστορία της οποίας θα μπορούσε κάλλιστα να αποτελεί προϊόν μυθοπλασίας. Η Καταγιούν, ή Κατιάνα όπως είναι γνωστή στα αγγλικά, γεννήθηκε στην Οκλαχόμα των ΗΠΑ. Μακριά από τις αγκυλώσεις της πατρίδας του πατέρα της, ξεκίνησε να παίζει ποδόσφαιρο σε ηλικία πέντε ετών. Ήταν έρωτας με την πρώτη ματιά. Συνέχιζε να παίζει κατά τη διάρκεια του σχολείου και εξασφάλισε αθλητική υποτροφία μαζί με τις υπόλοιπες συμπαίκτριες της στο σχολείο. Το καλοκαίρι ωστόσο που προηγήθηκε της τελευταίας της σχολικής χρονιάς, αποφάσισε να κάνει ένα ταξίδι στις ρίζες της.

Βρήκε την ευκαιρία για να  ταξιδέψει στο Ιράν, να γνωρίσει τους συγγενείς της, να δει την κουλτούρα για την οποία είχε ακούσει τόσα, αλλά δεν είχε βιώσει ποτέ από κοντά. Εκεί, εγκαταστάθηκε σε σπίτι θείων  της και συνέχισε να προπονείται παίζοντας ποδόσφαιρο σάλας. Σύντομα, από στόμα σε στόμα, έγινε γνωστό στην ποδοσφαιρική «πιάτσα» ότι μια Αμερικανίδα με εκπληκτικές ικανότητες πηγαίνει κάθε απόγευμα και κλοτσά το τόπι σε ένα ιρανικό παρκέ. Η προπονήτρια Σαρζάντ Μοτζαφάρ την πλησίασε και της είπε ότι δημιουργεί εθνική ομάδα γυναικών και την θέλει να ηγηθεί στο χορτάρι. Της είπε ότι μαζί θα δημιουργήσουν ένα ποδοσφαιρικό κίνημα, θα δείξουν τον δρόμο και σε άλλες γυναίκες. Η 17χρονη από την Οκλαχομα αποφάσισε να αναβάλει τα σχέδια για πανεπιστημιακό ποδόσφαιρο πίσω στη χώρα της και να δεχθεί την πρόκληση. Το συζήτησε με τους γονείς της και εκείνοι τη στήριξαν. «Η δύναμη, η αντοχή και ισχυρή κουλτούρα αυτών των γυναικών τράβηξε την προσοχή μου. Ήταν τόσο δυνατές και εγώ ήθελα να γίνω μια από αυτές», δήλωνε στην επίσημη ιστοσελίδα της FIFA. Έκανε αρκετούς συμβιβασμούς και υποχωρήσεις για να χωρέσει σε ένα ξένο γι’ αυτήν ποδοσφαιρικό σύστημα, όμως η ποδοσφαιρική καριέρα της όμως σταμάτησε στα 24. Είναι κάτι που η ίδια δηλώνει ότι έχει μετανιώσει, αλλά εκείνη την περίοδο, βλέποντας την απόλυτη στασιμότητα που επικρατούσε στο γυναικείο ποδόσφαιρο του Ιράν, αποφάσισε ότι θα ήταν πιο αποτελεσματική από διαφορετικό πόστο. Στράφηκε, έτσι, στην προπονητική.

«Απαγωγέας» παικτριών

Παρότι γυναίκα που παίζει μπάλα στο Ιράν, κέρδισε τη στήριξη της Ομοσπονδίας, η οποία δεν μπορούσε παρά να θαυμάσει το πώς μια Αμερικανίδα αποφάσισε να τα παρατήσει όλα για να αφοσιωθεί στην εξέλιξη του γυναικείου ποδοσφαίρου στην πατρίδα των προγόνων της. Η ίδια, περιγράφει ένα περιστατικό που εξηγεί τη διαφορά στη δουλειά που έκανε: «Ο Γενικός Γραμματέας πέρασε από ένα γήπεδο με ένα γκρουπ αξιωματούχων την ώρα που κάναμε προπόνηση και νόμιζε ότι η ομάδα μου είναι ανδρική. Με πήρε τηλέφωνο αργότερα για να με ρωτήσει “είσαι σίγουρη ότι ήταν κορίτσια;”. Πάντα μου λέει ότι “χάρη σε σένα και την ομάδα σου ξεκίνησα να εκτιμώ το γυναικείο ποδόσφαιρο”». Η Καταγιούν στα 26 της είχε ήδη το δίπλωμα UEFA A. Αυτό ήταν το εύκολο κομμάτι. Το δύσκολο, ήταν να ανακαλύψει κορίτσια έτοιμα να ενταχθούν σε ένα πλαίσιο περισσότερο επαγγελματικό, να βάλουν στη ζωή τους την καθημερινή προπόνηση, την τακτική, τη διατροφή, ούτως ώστε σταδιακά το πράγμα να σοβαρεύει περισσότερο. Ξεκίνησε από την ομάδα Κ-14, πέρασε στην Κ-16 και αφού οδήγησε και τις δύο στις «8» καλύτερες της Ασίας, ανέλαβε την Κ-19, τον προθάλαμο της εθνικής γυναικών και το δικό της όχημα για να περάσει τις αλλαγές που θέλει σε υψηλότερο επίπεδο. Ταυτόχρονα, εξασφάλισε χρήματα για κάποιες υποδομές από τη FIFA.

«Έπρεπε να ταξιδεύω σε κάποια τυχαία πόλη, να περπατάω γύρω-γύρω και να ρωτάω τους ανθρώπους αν υπάρχει κάποιο ποδοσφαιρικό σχολείο ή γήπεδο για ποδόσφαιρο σάλας. Πάντα μου έδειχναν τα πάρκα, όπου υπήρχαν κορίτσια που έπαιζαν με τους αδερφούς ή άλλους συγγενείς τους. Δεν υπήρχε άλλος τρόπος για να βρω κορίτσια. Η οικογένειά μου έλεγε ότι κάνω απαγωγή σε παίκτριες από τα πάρκα!», τονίζει. Στη συνέχεια, ανέλαβε να συγκεντρώσει μια ομάδα προπονητών και να τις… μεταφέρει στον 21ο αιώνα. Έφερε νέα ήθη και έθιμα στην προετοιμασία, την διατροφή, το σκάουτινγκ. Και το 2018 παρουσίασε ένα πολύ καλό σύνολο στα προκριματικά για το Κύπελλο Ασίας Κ-19, όπου πέρασε τον έναν όμιλο και αποκλείστηκε στην ισοβαθμία στον δεύτερο. Δεν πτοείται. Πιστεύει ότι σε βάθος πενταετίας, η πρώτη γυναικεία ομάδα του Ιράν θα παίρνει μέρος σε μεγάλη ποδοσφαιρική διοργάνωση.

«Σπάμε τα στερεότυπα»

«Είτε μας αρέσει είτε όχι, οι άνθρωποι σκέφτονται αρνητικά για εμάς. Είμαστε η μοναδική ομάδα στον κόσμο που πρέπει να φοράει χιτζάμπ. Οι εμφανίσεις μας είναι διαφορετικές και ερχόμαστε από μια χώρα, για την οποία τα Media παρουσιάζουν μια κακή εικόνα με αποτέλεσμα ο κόσμος να είναι προβληματισμένος όποτε συναντιόμαστε. Ωστόσο, σπάμε πολλά στερεότυπα που έχει ο κόσμος και το κάνουμε μέσω του ποδοσφαίρου. Είναι ένας πολύ σημαντικός τρόπος για να βγεις μπροστά, κυρίως σε μια ισλαμική χώρα όπως το Ιράν», έλεγε στα τέλη του 2018 στους Teheran Times η Κοσροβιάρ.

Η δραστήρια Ιρανοαμερικανή στέλνει αντισεξιστικά μηνύματα μέσω των Social Media, χρησιμοποιεί το YouTube για να δείξει πράγματα σε παίκτριες και προπονήτριες, τις ενημερώνει για πρόσωπα όπως η Μέγκαν Ραπίνο, δείχνει έναν διαφορετικό δρόμο. Και αποδίδει. «Κάθε μέρα, λαμβάνω 20 μηνύματα ή κλήσης από πατέρες που θέλουν να μάθουν πώς οι κόρες τους θα φτάσουν στην εθνική ομάδα», υποστηρίζει. Αυτό από μόνο του δείχνει την αλλαγή που έχει συντελεστεί στην κοινωνία. Μια αλλαγή, που άπαντες περιμένουν να άρει άμεσα την απαγόρευση των γυναικών στα γήπεδα και να φέρει μια επιτυχία στο γυναικείο ποδόσφαιρο, η οποία θα βγάλει τους πάντες στο δρόμο και θα γκρεμίσει όλα τα εμπόδια για την ισότητα.