Η «Γιορτή στα σπίτια» είναι ο πιο ταυτόσημος δίσκος με έναν δημιουργό που συνεχίζει να δίνει ισχυρό στίγμα στο ελληνικό τραγούδι

Ακούσαμε την ολοκαίνουργια «Γιορτή στα σπίτια» και μας άρεσε, κυρίως γιατί μας υπενθύμισε πόσο σπουδαίος τραγουδοποιός παραμένει ο Σταμάτης Κραουνάκης! 

IMG 7800

Δεν ξέρω αν ισχύει αυτό που ακούγεται από παντού, ότι η τέχνη γεννιέται από την κρίση, ότι η φτώχεια συνήθως γίνεται αφορμή για γνήσια καλλιτεχνικά έργα κλπ., άποψη που τείνει να γίνει κλισέ και που ακόμη δεν έχουμε δει να ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Τουλάχιστον δηλαδή μέχρι πρότινος, διότι – σε ότι αφορά τα μουσικά –  κρατάμε σήμερα στα χέρια μας το νέο άλμπουμ του Σταμάτη Κραουνάκη και μία βαθιά ανάσα την παίρνουμε, όπως και να το κάνεις. Κι αν πάλι «φτώχεια» εν προκειμένω θα ορίζαμε την απουσία ενός booklet που δεν παρέχεται με το CD, αλλά που μπορεί ο καθένας να «κατεβάσει» από την ιστοσελίδα http://spiti.kraounakis.gr, είναι τόσο δυνατό το περιεχόμενο, η πρώτη ύλη, που τα τραγούδια φανερώνονται με την πλήρη σημασία τους. Δεν θες και κάτι άλλο εδώ που τα λέμε! 

Ο Κραουνάκης είχε αρκετά χρόνια να βγάλει νέο άλμπουμ. Κάτι ο αφανισμός της δισκογραφίας, κάτι η μάχη των τελευταίων ετών για τα πνευματικά δικαιώματα, τον έκαναν μαχητικό στα κοινά, αλλά και πιο φειδωλό σε σχέση με την τέχνη του. Ωστόσο, ο Κραουνάκης ανήκει σε εκείνους τους δημιουργούς που δεν χάνονται απ’ το προσκήνιο με χίλιους δυο τρόπους. Είτε με τις θεατρικές μουσικές και σκηνοθεσίες του, είτε με τα τραγούδια του, που παίζονται σταθερά και αγαπιούνται εδώ και σαράντα χρόνια, είτε με την πληθωρική του στάση, η οποία αποδεικνύει πως μόνο να τα’χει καλά με όλους δεν επιθυμεί. Κι όταν αυτό γίνεται, πως αντιδρά ο ίδιος; Αναλαμβάνει το βάρος των επιλογών του και διοχετεύει όλο το κέφι που του’μεινε στα τραγούδια και πάλι! Κέρδος δικό μας σίγουρα!

Αφήνω κατά μέρος το πιο πρόσφατο έργο του πάνω στον Federico Garcia Lorca που ήταν ένα πολύ ιδιαίτερο concept, συνδεδεμένο τόσο με τα νεανικά του χρόνια, όσο και με την έντονη θεατρική του δραστηριότητα. Το «Stamdoc14 – Η Λειτουργία των Πόλεων», η τελευταία δισκογραφική του εξόρμηση από το 2014, ήταν ένα διπλό, σχεδόν χαοτικό απ’ την άποψη του υλικού, άλμπουμ, μία υπερπαραγωγή για τα εγχώρια δεδομένα με 48σέλιδο booklet. Περιείχε παλιότερες ηχογραφήσεις του με τη Βίκυ Μοσχολιού, πρωτότυπες μελοποιήσεις του στην Κική Δημουλά και τον Γιώργο Χρονά, νέα τραγούδια για τα παιδιά της Σπείρα – Σπείρα, αλλά και τις κυρίες Καίτη Ντάλη, Γιώτα Νέγκα και Γωγώ Τσαμπά – περιείχε όμως και το «Φίλα με», σε μουσική Χρήστου Παπαδόπουλου και στίχους Κώστα Μπαλαχούτη, που έγινε τεράστια επιτυχία και μοιραία «καπέλωσε» κάπου τα υπόλοιπα τραγούδια. Ένα άλμπουμ, λοιπόν, που έχει όλα τα εχέγγυα για ν’ ανακαλύπτεται συνεχώς μέσα στα χρόνια και που δεν κατάφερε τότε να κάνει τη διαφορά σε σχέση τουλάχιστον με το ένδοξο παρελθόν.

Μία διαφορά, μακράν κιόλας, που ο Κραουνάκης πετυχαίνει σήμερα με τη «Γιορτή στα σπίτια»: Δεκατέσσερα τραγούδια, ένα κι ένα όλα τους χωρίς καμία διάθεση υπερβολής, ευφυώς μοιρασμένα σε όλο το ερμηνευτικό team που αποτελείται από τον ίδιο, από τα παιδιά της Σπείρα – Σπείρα (Κώστας Μπουγιώτης, Χρήστος Γεροντίδης, Σάκης Καραθανάσης), από τον Φοίβο Δεληβοριά και από δύο ερμηνευτές ιστορικής σημασίας στο ελληνικό τραγούδι, με τους οποίους ο δημιουργός είχε συνεργαστεί στο παρελθόν: Την Ελένη Βιτάλη και τον Μανώλη Μητσιά

Από τη leonardcohen-ική αίσθηση του εναρκτήριου, αμιγώς πιανιστικού, «Γράφουμε, Ησυχία» μέχρι το επόμενο «Γιατί έτσι», ένα καθαρό πολιτικό τραγούδι με τα διακριτικά electronics και τα έγχορδα του Γιώργου Ταμιωλάκη, που κρατάει τη χαρά μιας νίκης και όχι τη μιζέρια μιας στείρας διαμαρτυρίας, γίνεται σαφές πως το έργο αυτό ήρθε για να μείνει! Γενικώς, όχι μόνο στην κραουνακική εργογραφία. Κι εκεί που η ακόλουθη «Κιβωτός του κόσμου», γραμμένη για τα παιδιά της Κιβωτού και την εκπομπή του Πάνου Χαρίτου, ήθελε οπωσδήποτε – και την κέρδισε – τόσο τη φωνή, όσο και την ερμηνευτική περσόνα της Βιτάλη, ήρθε η θεατρογενής αρχοντορεμπέτικη και επίκαιρη «Πανδημία» με σύσσωμη τη Σπείρα – Σπείρα για να μας υπενθυμίσει πως οι μεγάλοι έρωτες δεν χάνονται σε συνθήκες καραντίνας, αλλά ενδεχομένως να’ρχονται και πιο κοντά. 

Με το άκρως ραδιοφωνικό «Φύγε, φύγε» για τη φωνή του Σάκη Καραθανάση, ο Κραουνάκης οριοθετεί ξανά τη σχέση του με το αυθεντικό λαϊκό τραγούδι, που ούτως ή άλλως έχει υπηρετήσει με ευσυνειδησία. Με το «Να’χει χρόνο το φιλί», όμως, το πράγμα πάει αλλού! Πρόκειται για ένα ερωτικό ζεϊμπέκικο, αρκετά σύνθετο ως «κατασκευή», φτιαγμένο επί σκοπώ για τον Μανώλη Μητσιά, που ακούγεται σαν να έρχεται από τα βάθη του χρόνου, μα και τόσο σύγχρονο παράλληλα! Στιγμή φωτεινής έμπνευσης με έναν Μητσιά σε ερμηνευτικά κέφια, που τα τελευταία χρόνια αναζητά κι εκείνος ένα μεγάλο τραγούδι που θα τον συνδέσει με το εξίσου μεγάλο παρελθόν του! Λογικό και να που τώρα το μεγάλο τραγούδι ήρθε και τον βρήκε ή, σωστότερα, τον ξαναβρήκε δια χειρός Κραουνάκη. Συν τοις άλλοις, ως επίλογο στο στιχούργημα έχουμε το εξής καταπληκτικό τετράστιχο: «Αντέχω μόνος στα σκαλιά/ τροφή να δίνω στα σκυλιά/ τ’ αδέσποτα/ Συγχώρησον με, Δέσποτα»

Η «Καραμέλα» είναι κλασικός Κραουνάκης, συνθετικά και ερμηνευτικά. Δεν ξέρεις αν βγήκε από δίσκο του 1985, του 2000 ή του 2020, αφού αυτό το στοιχείο του άχρονου είναι τελικά και το διαχρονικό, που χαρακτηρίζει τα τραγούδια του δημιουργού. «Τα καράβια» με την ερμηνεία του Χρήστου Γεροντίδη, πάλι, είναι ίσως η πιο γόνιμα μελαγχολική στιγμή του δίσκου. Μία λαϊκότροπη μπαλάντα στην ουσία, το πορτραίτο ενός λαϊκού χαμινιού από το Πέραμα με τον πιο ερωτικό – για να μην πω kinky – στίχο σε τραγούδι: «Και σ’ αγάπησα στο τέλος και στο πιο κρυφό σου μέλος, κρύφτηκα σαν το φονιά». Στο δοξαστικό «Με τρολάρουν τα πουλιά» (ίσως για πρώτη φορά έχουμε σε ελληνικό τραγούδι ένα τίτλο που κάνει χρήση του καινούργιου ρήματος «τρολάρω»), με τον πλήρη έλεγχο στην παραγωγή από τον Κωνσταντίνο Παντζή, ο Κραουνάκης πιάνει κουβέντα με «τ’ ουρανού τα προσφυγάκια», με το παρεάκι του στις ιδιωτικές στιγμές μοναξιάς και ησυχίας. Στη μεγάλη έκτασης φωνή του Κώστα Μπουγιώτη δόθηκε η «Παναγιά Παντάνασσα» που μοιάζει σαν συνέχεια του προηγηθέντος «Τα καράβια» με τον Γεροντίδη. Από το Πέραμα στην Καισαριανή. Άλλο ένα συγκινητικό πορτραίτο ενός «φτωχού παιδιού – τρελό χαμίνι», σαν εικόνα του Γιάννη Τσαρούχη ή σαν στίχος του Νίκου – Αλέξη Ασλάνογλου.

Το κλαρίνο στην εισαγωγή του ακόλουθου τραγουδιού είναι του Μάνου Αχαλινωτόπουλου και μας επαναφέρει σ’ ένα εξωστρεφές κλίμα. Με τα «Χαμπέρια μου» δια στόματος και από ψυχής Ελένης Βιτάλη, ο Κραουνάκης σέρνει τον καλαματιανό χορό και μας αφήνει τη διαθήκη του πριν την ώρα του: «Πάρτε τα δικαιώματα, δώστε τα στις μανούλες/ υπάρχουν κι αντισώματα σε κάμπους και ραχούλες/ Γράφτε τη διαθήκη μου κι ακούστε τα χαμπέρια/ δεν θέλω τα τραγούδια μου σε σκοτεινά λημέρια». Αυτό δεν είναι ένα απλό τραγούδι. Είναι το σπάραγμα ενός δημιουργού που παρακολούθησε την τελευταία διετία και παρακολουθεί ακόμα τα πνευματικά του δικαιώματα μαζί μ’ αυτά των συναδέλφων του να πιάνουν πάτο κυριολεκτικά, από μιαν άτολμη κρατική πολιτιστική διαχείριση. Είναι ένα πολύ προσωπικό τραγούδι συνειδητοποίησης μιας ήττας που προτείνει τη φύση, το πιο δυνατό καταφύγιο του ανθρώπου από καταβολής κόσμου. 

Το «Ξέρω που πάω» που τους στίχους υπογράφει ο Φοίβος Δεληβοριάς (γνωρίζω πως ο Δεληβοριάς δίνει στίχους του σπανίως και σε καλλιτέχνες που εκτιμά πραγματικά, όπως είχε κάνει στο παρελθόν και με τον Ηλία Λιούγκο) είναι ένα  υπέροχο και ιδιαίτερο τραγούδι – προϊόν της σύμπραξης τριών Ελλήνων καλλιτεχνών που ρίχτηκαν στη μάχη για τα πνευματικά δικαιώματα: Του Σταμάτη Κραουνάκη, του Φοίβου Δεληβοριά και του Παναγιώτη Καλαντζόπουλου – ο τελευταίος κάνει ένα γκεστ ως κιθαρίστας στο κομμάτι! Κι όμως, το στιχούργημα δεν έχει κανένα «αντιδραστικό» περιεχόμενο. Είναι ένα σχεδόν ψυχαναλυτικό κομμάτι, ένα πισωγύρισμα στη χαμένη αθωότητα δεμένη με συγκεκριμένα μέρη, ακόμη και αντικείμενα. Παράλληλα είναι ένα τραγούδι αυτογνωσίας που το αποδίδουν ντουέτο ο Κραουνάκης και ο Δεληβοριάς. Δεν ξέρω γιατί, αλλά στο «Ξέρω που πάω» με τον δεσπόζοντα ήχο του πιάνου, έχω την αίσθηση πως κυριαρχεί ένα διάχυτο ακριβό χατζιδακικό πνεύμα

Στο «Καλύτερα μιας ώρας» ο συνθέτης μελοποίησε απόσπασμα από τον «Θούριο» του Ρήγα Φεραίου και νομίζω πως είναι ο δεύτερος που το κάνει 45 χρόνια μετά τον Χρήστο Λεοντή στις «Παραστάσεις» του. Χωρίς μουσικές εξάρσεις ή διάθεση τόνωσης κανενός επαναστατικού φρονήματος, η Ελένη Βιτάλη απλά σ’ ανατριχιάζει όταν τραγουδά «Καλύτερα μιας ώρας ελεύθερη ζωή παρά σαράντα χρόνια σκλαβιά και φυλακή». Άλλο ένα πολιτικό τραγούδι στο σύνολο του δίσκου, βασισμένο στους πιο επαναστατικούς στίχους που γράφτηκαν στην τουρκοκρατούμενη Ελλάδα. 

Τελευταίο τραγούδι, σαν υστερόγραφο σύντομο σε διάρκεια, το «Ουρανέ κλειστό ταβάνι» που παίζει στο πιάνο και ερμηνεύει ο Κραουνάκης, έχοντας μελοποιήσει λόγια του Ιάκωβου Καμπανέλλη από τη θεατρική «Στέλλα με τα κόκκινα γάντια»«Να’ρθουν τα χρόνια πίσω, το άπιστο εκείνο στόμα να το ξαναφιλήσω» τον ακούμε να τραγουδάει ως επίλογο σ’ ένα άλμπουμ που καθώς τα τραγούδια διαδέχονται το ένα το άλλο, ο ακροατής εισπράττει ένα αίσθημα δικαιοσύνης, ευγένειας, ψυχικής ανάτασης και αγάπης – αγάπης για τους ανθρώπους και τα πουλιά, τους αποσυνάγωγους της ζωής, τους ευαίσθητους και συγχρόνως διεκδικητικούς, την ιερή μορφή της Παναγίας, την ύπαιθρο έως και τη συφορά της πανδημίας που οφείλεις από’να σημείο και μετά να τη δεις και λίγο αλλιώς για να μη σαλτάρεις. Καθώς σβήνει το «Ουρανέ κλειστό ταβάνι» και το CD φτάνει στο τέλος του, στο νου μου έρχεται κάθε φορά εκείνη η νοσταλγική αποφώνηση του Μάνου Χατζιδάκι και πάλι, στην «Οδό Ονείρων» του. Δυο λόγια μόνο: «Γεια σας, παίδες»… 

Η «Γιορτή στα σπίτια» είναι ένας δίσκος στίγματος και αναφοράς για τον Σταμάτη Κραουνάκη. Κι αν το «Κυκλοφορώ κι οπλοφορώ» είχε βγει ακριβώς πριν από 35 χρόνια, στην απόλυτη κυριαρχία του «ψευδοσοσιαλιστικού παρόντος μας» – συμφώνως με τον Χατζιδάκι – και παρελθόντος μας, μια και βρισκόμαστε στο 2020, η «Γιορτή στα σπίτια», όταν τα χρόνια θα περάσουν, θα’ναι ένα εξαίσιο δείγμα ελληνικής τραγουδοποιίας εν μέσω της χειρότερης πολιτιστικής κρίσης που γνώρισε η χώρα από τη Μεταπολίτευση και μετά. Διόλου τυχαίο που το έργο αφιερώνεται στη Σύλβα Ακρίτα, «στη λατρευτή μου Σύλβα» όπως σημειώνει ο δημιουργός, δηλαδή σε μία γυναίκα ταυτισμένη με τους αντιδικτατορικούς αγώνες. Δεν γνωρίζω αν ο Κραουνάκης που είναι μία σαρωτική προσωπικότητα θέλησε μ’ αυτό το δίσκο να κάνει τον δικό του «Μπολιβάρ» ή τον «Εμιλιάνο Ζαπάτα», του βγήκε όμως κάτι πολύ πιο προσωπικό, εκπορευόμενο απ’ την ανάγκη του για κάτι πιο συλλογικό. Και αυτό για μένα είναι πολύ σημαντικότερο! Σαν οι προθέσεις να ξεπέρασαν τον δημιουργό τους. Ή και το αντίστροφο! 

* Το CD «Γιορτή στα σπίτια» του Σταμάτη Κραουνάκη κυκλοφορεί από την MLK. Μπορείτε να το αγοράσετε από την ιστοσελίδα http://spiti.kraounakis.gr και να «κατεβάσετε» προς τύπωμα τα credits, τους στίχους και τις φωτογραφίες από το ένθετο της έκδοσης. 

* Σήμερα, Κυριακή 27/9, ο Σταμάτης Κραουνάκης θα βρίσκεται στο στούντιο καλεσμένος στην εκπομπή του Νίκου Μουρατίδη όπου θα παρουσιάσουν από κοινού ολόκληρη τη «Γιορτή στα σπίτια» του. Συντονιστείτε στα Παραπολιτικά 90,1 για ένα τρίωρο, από τις 6 το απόγευμα έως τις 9 το βράδυ! 

Αποκάλυψη Daily Mail: Παρ’ ολίγον αεροπορική τραγωδία σε πτήση της British Airways από την Αθήνα

ap briths

Αποκάλυψη Daily Mail: Παρ’ ολίγον αεροπορική τραγωδία σε πτήση της British Airways από την Αθήνα

Το αεροσκάφος βρέθηκε σε απόσταση μόλις 1,5 μέτρου από... αδέσποτο drone που πετούσε σε υπερβολικά…

Κολωνός: Σήμερα η απόφαση του δικαστηρίου για τον Μίχο, τον «Μιχάλη» και τη μητέρα της 12χρονης

michos ilias 1

Κολωνός: Σήμερα η απόφαση του δικαστηρίου για τον Μίχο, τον «Μιχάλη» και τη μητέρα της 12χρονης

Οι δικαστές καλούνται να αποφανθούν για την ενοχή ή μη 26 κατηγορουμένων - Συγκεντρώσεις υποστήριξης…