Η φετινή παρουσία της Ελλάδος στην Φρανκφούρτη

Από τον εκδότη Γιώργο Δαρδανό

Το 1979, η Βουλή των Ελλήνων με Πρόεδρο τον αείμνηστο Δημήτριο Παπασπύρου και Υπουργό Πολιτισμού τον Δημήτριο Νιάνια, αποφάσισε ομόφωνα ότι οι Εμπορικές Εκθέσεις Βιβλίου στο εξωτερικό – Φρανκφούρτης, Λειψίας κ.ά., στο εξής, θα οργανώνονταν αποκλειστικά και μόνο από τους εκδότες, μέσω των φορέων τους, αφού οι εκδότες είναι οι κάτοχοι των πνευματικών (από κοινού με τους συγγραφείς), εκδοτικών, γραμμικών και άλλων δικαιωμάτων των έργων που εκδίδουν.
Έκτοτε, για τριάντα ολόκληρα χρόνια, οι εκδότες είχαν την αποκλειστική ευθύνη της διοργάνωσης των Εκθέσεων Βιβλίου παρουσιάζοντας όσο το δυνατόν πληρέστερα και αντιπροσωπευτικότερα την ελληνική βιβλιοπαραγωγή. Τα τελευταία χρόνια στο χώρο του ελληνικού περιπτέρου συστεγαζόταν και το Ε.ΚΕ.ΒΙ. ενώ η όλη διοργάνωση τελούσε υπό την αιγίδα και την χρηματοδότηση του Υπουργείου Πολιτισμού.
Έτσι, το 2001, το Υπουργείο Πολιτισμού μαζί με το Ε.ΚΕ.ΒΙ. και την Πανελλήνια Ομοσπονδία Εκδοτών Βιβλιοπωλών διοργάνωσαν με   επιτυχία τη συμμετοχή μας στη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου της Φρανκφούρτης όπου η Ελλάδα ήταν η τιμώμενη χώρα.

Η κατάσταση σήμερα
Δυστυχώς, το 2014 επανήλθαμε στο καθεστώς πριν το 1979. Την οργάνωση της ελληνικής παρουσίας στη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου της Φρανκφούρτης ανέλαβε εξ ολοκλήρου το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού το οποίο, όπως έγινε ολοφάνερο, έπασχε πρωτίστως και μεταξύ άλλων, από έλλειψη εμπειρίας. Αποτέλεσμα ήταν ο εντελώς λάθος προσανατολισμός της ελληνικής  παρουσίας.  Σε  επιστολή  μου  στις  26  Μαΐου  2014, προς τον
Πρόεδρο του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού κ. Χριστόφορο Γιαλλουρίδη, προέβλεψα τα δυσάρεστα τεκταινόμενα κι έγραψα:
«Η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου της Φρανκφούρτης δεν είναι παρά μία παγκόσμια έκθεση πνευματικών δικαιωμάτων. Σ’ αυτήν μετέχουν μόνον εκδότες από κάθε χώρα, οι οποίοι είναι αποκλειστικοί δικαιούχοι των δικαιωμάτων αυτών και πράκτορες συγγραφέων απ’ όλον τον κόσμο. Σε καμία συμμετέχουσα χώρα, ως τώρα, τα πνευματικά δικαιώματα των συγγραφέων δεν ανήκαν στο κράτος, παρά μόνο στη Βόρεια Κορέα».  
Ποιός, λοιπόν, αντιπροσώπευε φέτος την ελληνική εκδοτική βιβλιοπωραγωγή;

Η ελληνική παρουσία φέτος
Οφείλω, εξαρχής, να ομολογήσω ότι κατασκευαστικά τουλάχιστον, το ελληνικό περίπτερο τραβούσε την προσοχή. Ως εκεί όμως.
Όπως προανέφερα η ουσία είναι ότι το ελληνικό περίπτερο δεν υπηρετούσε τον πραγματικό σκοπό της έκθεσης – ο οποίος είναι η αγοραπωλησία πνευματικών κι εκδοτικών δικαιωμάτων και η προβολή της σύγχρονης ελληνικής εκδοτικής παραγωγής στο εξωτερικό.
Η θέση 5.1 του ελληνικού περιπτέρου άλλαξε μετά από πολλά χρόνια:  Μας είχε παραχωρηθεί μετά από πολλές διαπραγματεύσεις των Ελλήνων εκδοτών με τον επί μακρόν Διευθυντή της Διεθνούς Έκθεσης κ. Peter Weidhaas και άλλους αρμόδιους και ήταν πραγματικά σε σημείο κλειδί – στην είσοδο του σημαντικότατου αυτού ορόφου. Βρεθήκαμε, λοιπόν, χωμένοι κάπου προς τα πίσω. Μπροστά μας αριστερά υπήρχε το υπέρ-δεκαπλάσιο περίπτερο των Τούρκων εκδοτών και δίπλα, πίσω μας, βρισκόταν δυστυχώς ένα μικρό περίπτερο εκδοτών από την Βόρεια  Κύπρο (!) Ανάμεσά τους, το περίπτερο των Κοσοβάρων – δεν βρεθήκαμε σε καλή γειτονιά.
Η διαμόρφωση του χώρου ήταν προβληματική: Ο χώρος «συζήτησης» με τους Έλληνες συγγραφείς ήταν αμελητέος. Συνολικά  χωρούσε 7-8 άτομα από τα οποία 4-5 ήταν οι υπάλληλοι του ελληνικού περιπτέρου, ένας ο συγγραφέας κι άλλοι δύο επισκέπτες  —άντε τρεις για να μην υπερβάλουμε.  
    Η παρουσία της ελληνικής βιβλιοπαραγωγής: Οι διοργανωτές του ελληνικού περιπτέρου φρόντισαν να υπάρχουν τα βιβλία πολλών Ιδρυμάτων που λειτουργούν υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού. Εκτέθηκαν πάρα πολλά παλαιά βιβλία – για ποιον λόγο αλήθεια; Υπήρχαν τέλος, καμία δεκαριά στο σύνολό τους, «τοίχοι» με βιβλία μεμονωμένων εκδοτών οι οποίοι πλήρωσαν για την παρουσία τους στο ελληνικό περίπτερο.
Τι έγιναν τα εκατοντάδες βιβλία της ελληνικής παραγωγής του 2013-14; Μειώθηκαν σε περίπου 30 τίτλους (!) που απλά γέμιζαν τα ράφια. Οι διοργανωτές ζήτησαν από τους Έλληνες εκδότες να στείλουν έναν μόνο τίτλο από τις παρακάτω θεματικές κατηγορίες: Κρατικά βραβεία ελληνικής λογοτεχνίας, μεταφρασμένα ελληνικά βιβλία τριετίας (βιβλία που μεταφράστηκαν ήδη για ποιον λόγο να εκτεθούν; Τιμής ένεκεν;), βιβλία που διακρίθηκαν για τον σχεδιασμό τους και ελληνικό αστυνομικό μυθιστόρημα. Η αδικία για την πλειοψηφία των εκδοτών είναι πασιφανής: Αν ένας εκδότης έχει εκδώσει έναν μόνο τίτλο από αυτές τις κατηγορίες, πάει καλά να τον στείλει. Αν έχει εκδώσει 50 ή και 200 τίτλους; Από την άλλη, αν κάποιος εκδότης έχει εκδώσει 200 τίτλους σε άλλες κατηγορίες, πώς θα παρουσίαζε την παραγωγή του στο εξωτερικό; Θα σας αναφέρω μόνο ένα παράδειγμα: Από εμάς (που εκδώσαμε πάνω από 100 τίτλους)  
ζήτησαν έναν μόνο τίτλο ο οποίος, προφανώς, παράπεσε και δεν υπήρχε στην Έκθεση. Τον τοποθετήσαμε εμείς. Σε τελική ανάλυση, κανένα απολύτως από τα βιβλία των Ελλήνων εκδοτών δεν προτάθηκε προς μετάφραση. Για ποιον λόγο, λοιπόν, βρέθηκαν εκεί;

 

Εκτεθήκαμε πραγματικά!
Η νεοσύστατη ΟΜ.Ε.Β.Ε., ενέκρινε και συμπεριέλαβε στα ράφια του ελληνικού περιπτέρου πολλά βιβλία του Οργανισμού Λαμπράκη (ΔΟΛ). Τα βιβλία αυτά τυπώνονται με τα χρήματα των Ελλήνων φορολογούμενων· χρήματα που πήρε ο Οργανισμός με δάνεια (απλήρωτα πολλές φορές) τα οποία επιβαρύνουν ανεπανόρθωτα τον κρατικό προϋπολογισμό. Τα βιβλία αυτά —βλέπε το τεράστιο τρίτομο του  Τσελεμεντέ, που  εκδόθηκε  στα  μισά  περίπου  του  προηγούμενου αιώνα και επανεκδόθηκε πέρυσι από τον Οργανισμό Λαμπράκη κι άλλα πολλά μεταφρασμένα παλαιότερα— «προσφέρονται» σωρηδόν μέσα από τις εφημερίδες (ΒΗΜΑ & ΝΕΑ) και λειτουργούν απολύτως ανταγωνιστικά προς τα βιβλία των υπολοίπων Ελλήνων εκδοτών, βάζοντας έτσι ακόμα μία βαριά ταφόπετρα στο βιβλίο – κι εδώ ας μην ξεχνάμε την «κατάργηση» της ενιαίας τιμής του βιβλίου που συμβάλει ουσιαστικά προς την κατεύθυνση αυτή.
Η Ο.ΜΕ.ΒΕ., αντί να εκθέσει ως όφειλε την τελευταία ελληνική βιβλιοπαραγωγή, παρεχώρησε, κυριολεκτικά, γη και ύδωρ θεωρώντας  σκόπιμο να προβάλει τα «ξεφτίδια» που ως επί το πλείστον επιλέχτηκαν  για τη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου της Φρανκφούρτης.
Πόσο χαμηλά θα πέσουμε ακόμα;    

Τα άρθρα που δημοσιεύονται στην κατηγορία «Απόψεις» εκφράζουν τον/την συντάκτη/τριά τους και οι θέσεις δεν συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του koutipandoras.gr