Η εξέγερση των αποκλεισμένων

Στη Βρετανία, τις τελευταίες μέρες καταγράφηκαν οι πιο βίαιες, μαζικές, ανεξέλεγκτες και ακηδεμόνευτες ταραχές, στην πρόσφατη συλλογική μνήμη της χώρας.
Από τις πρώτες πυρπολημένες λονδρέζικες νύχτες του αρχικού ξεσπάσματος στις 4 Αυγούστου, όταν ξαναμμένοι μπάτσοι εκτέλεσαν μέσα στο αυτοκίνητό του τον 29χρονο Μαρκ Ντάγκαν, μέχρι σήμερα, το ξέσπασμα κλιμακώθηκε και στις περισσότερες μεγάλες πόλεις.

Νεολαίοι βγήκαν στους δρόμους ξεσαλώνοντας, χωρίς κανένα επαναστατικό σαβουάρ-βιβρ: από εμπρησμούς αστυνομικών τμημάτων και πολιτικών γραφείων, μέχρι πλιάτσικο καταναλωτικών προϊόντων και ειδών διατροφής, δεδομένου ότι πολλοί εξαθλιωμένοι Βρετανοί απαλλοτρίωναν αγαθά που τους τα είχαν αποστερήσει, όντας τα τραγικότερα θύματα της επιβεβλημένης (και πολύχρονης) σκληρής λιτότητας.

Αν και ο τηλεοπτικός φακός ξέρει καλά να θολώνει το τοπίο εστιάζοντας στην εικόνα κι όχι στην ουσία της, σήμερα όλοι έχουν αντιληφθεί ότι δεν ήταν συμμορίες εγκληματιών εκείνοι που πυρπολούσαν την παραλυτική ευδαιμονία των βρετανικών αστικών κέντρων, αλλά ένας πληθυσμός σε απόγνωση και οργή. Κι αυτό το γεγονός από μόνο του είναι διαυγής είδηση: ένα μεγάλο μέρος της βρετανικής κοινωνίας αποδεικνύεται πλέον δυσανεκτικό στις νεοφιλελεύθερες συνταγές διαχείρισης της συστημικής κρίσης κι αυτό απαιτεί νέους πολιτικούς σχεδιασμούς.

Πρόκειται για μια συζήτηση που κανένα από τα πολιτικά κόμματα δεν θέλει αλλά που υποχρεώνεται να κάνει. Για τη συντηρητική κυβέρνηση του Ντέιβιντ Κάμερον τα γεγονότα αυτά αποτελούν τη σοβαρότερη κρίση της 15μηνης θητείας της και θέτουν υπό αμφισβήτηση τη βιωσιμότητα των οικονομικών της σχεδιασμών. Είναι «γεγονότα που βγάζουν πρωθυπουργό» όπως γράφτηκε στον βρετανικό τύπο, καθώς είναι αυτονόητο ότι από μόνα τους τα αστυνομικά μέτρα -όσο σκληρά κι αν είναι- λύνουν προσωρινά το πρόβλημα των αποκλεισμένων και εξαθλιωμένων.

Ταυτόχρονα, τα πλήγματα αξιοπιστίας που δέχτηκε η κυβέρνηση λόγω της ολιγωρίας που επέδειξε στην αντιμετώπιση των πρώτων επεισοδίων (η πολιτική ελίτ σύσσωμη έλειπε σε διακοπές σε πολυτελή θέρετρα του εξωτερικού), έχει κλονίσει τους δύο βασικούς άξονες της πολιτικής πλατφόρμας των Συντηρητικών: την αντίληψη ότι αποτελεί το κόμμα του νόμου και της τάξης και την ιδέα της «διευρυμένης κοινωνίας» που το 2010 υπήρξε το κεντρικό προεκλογικό θέμα, προπαγανδίζοντας τη νεοφιλελεύθερη άποψη περί συρρίκνωσης του κράτους και εξάλειψη της συγκεντρωτικής διαχείρισης των τοπικών ζητημάτων. Ηταν η διάλυση του κράτους πρόνοιας, διατυπωμένη με άλλα λόγια, κι όσοι δεν το αντιλήφθηκαν έγκαιρα τώρα δεν έχουν αμφιβολίες.

Από την πλευρά τους, οι Εργατικοί ζουν το δικό τους δράμα, καθώς ύστερα από 13 χρόνια συνεχούς διακυβέρνησης όπου διεκπεραίωσαν τις πρώτες πράξεις διάλυσης του κράτους πρόνοιας, ο ηγέτης τους Εντ Μίλιμπαντ, επικεφαλής της αξιωματικής αντιπολίτευσης σήμερα, ζορίζεται να επιπλήξει τους Συντηρητικούς ότι οδήγησαν το λαό σε απόγνωση.

Στο παιχνίδι μπαίνουν και οι υπερσυντηρητικοί και ακροδεξιοί κύκλοι, καθώς η βίαιη ανυπακοή των Βρετανών διευκολύνει πολύ τον ασυγκράτητο λαϊκισμό τους, βασικό στοιχείο του οποίου αποτελεί η αντίληψη απεριόριστης ενίσχυσης του αστυνομικού κράτους. «Πυροβολήστε τους επί τόπου» κραυγάζουν ήδη οι υπερσυντηρητικοί βουλευτές και ζητούν τουλάχιστον χρήση πλαστικών σφαιρών και ματαίωση των σχεδίων της κυβέρνησης να περικοπούν οι δαπάνες αστυνόμευσης.

Αυτά δεν γίνονται εύκολα, αλλά οδηγούν σε πολιτικούς εκβιασμούς και υπαναχωρήσεις, και όλα δείχνουν ότι ο Κάμερον υπέκυψε ήδη στις ακροδεξιές πιέσεις, αφού με πολλούς δισταγμούς και σύγκληση της κυβερνητικής υπηρεσίας διαχείρισης κρίσεων (Cobra) αποφάσισε να κάνει επί βρετανικού εδάφους αυτό που δεκαετίες γίνεται στη Βόρεια Ιρλανδία: να χρησιμοποιήσει πλαστικές σφαίρες, κανόνια νερού και επίλεκτες μονάδες αποκατάστασης της τάξης φερμένες αεροπορικώς από το πολύπαθο Μπέλφαστ.

Από εδώ και πέρα, θα αποθεωθεί η μικροπολιτική. Ολα τα κόμματα έχουν ήδη αρχίσει την προσπάθεια να αποκομίσουν πολιτικά οφέλη από τα αποκαΐδια της κοινωνικής αναταραχής. Πλειοδοτώντας σε αίσθημα δημόσιας ασφάλειας και κοινωνικής ειρήνης, διχάζουν ήδη τον λαό. Καλούν τους δημότες να βοηθήσουν την αστυνομία αρπάζοντας ρόπαλα και περιφρουρώντας τις γειτονιές τους.

Πρώτη και ορατή συνέπεια ήταν η διάρρηξη των ενδοκοινοτικών σχέσεων και τα περιστατικά βίαιης αυτενέργειας πολιτών εναντίον άλλων πολιτών. Δεύτερη συνέπεια ήταν η κραυγαλέα αδιαφορία για τις πολιτικές και ατομικές ελευθερίες, καθώς προκλητικά οι αστυνομικές αρχές προειδοποιούν ότι κάθε βράδυ θα παίρνουν τα βίντεο από τις κάμερες διαχείρισης κυκλοφορίας και «το πρωί θα προβαίνουν σε συλλήψεις» -κι έχουν τις περισσότερες κάμερες από κάθε άλλη ευρωπαϊκή χώρα.

Οι λονδρέζικες εφημερίδες διαβλέπουν ότι «κάτι μεγάλο θα συμβεί στην πολιτική, κάτι τόσο μεγάλο κι απρόβλεπτο, όσο και οι βίαιες διαδηλώσεις». Κάποιοι το βλέπουν από τώρα και το επισημαίνουν: το εσωτερικό πολιτικό σκηνικό έχει ήδη αποσταθεροποιηθεί σαστισμένο που καταλαβαίνει ότι δεν μπορεί πλέον να επιδιώκει και λιτότητα και κοινωνική συναίνεση.

* Η βρετανική αναταραχή θύμισε ότι οι κοινωνικές εξεγέρσεις μοιάζουν με το κρασί -όσο πιο πολύ αντέχουν στο χρόνο, τόσο πληθωρικότερες γίνονται. Από την αυθόρμητη αντίδραση απέναντι στην αστυνομική εγκληματικότητα στις 4 Αυγούστου, τα επεισόδια εξελίχθηκαν, γενικεύτηκαν και ανέδειξαν τις πολιτικές και κοινωνικές αντιθέσεις που υποβόσκουν στις γειτονιές και τις πόλεις της βρετανικής επικράτειας. Μέρα με τη μέρα, αναμόχλευσαν τις πικρές αλήθειες της πολιτικής υποκρισίας και της ασυλίας των αληθινών ενόχων που λεηλατούν ανεμπόδιστα τους λαούς και απέδειξαν ότι η συλλογική οργή ακολουθεί αχαρτογρά-φητους δρόμους. Αυτή η αντικανονικότητα των οργισμένων στη Βρετανία ανησυχεί τους άλλους εταίρους της Ε.Ε. που, ακολουθώντας τις ίδιες πολιτικές λιτότητας, φοβούνται τη δική τους σειρά.
Του ΑΧΙΛΛΕΑ ΦΑΚΑΤΣΕΛΗ
http://www.enet.gr