Η εποχή των τεράτων

Ο χρόνος, µε την ερµηνεία της φυσικής, δεν είναι τίποτε άλλο από την ακαθόριστη εξέλιξη των πραγµάτων στο παρελθόν, το παρόν και το µέλλον. Ολα συµβαίνουν σε κάποιο χρόνο.

Η µέτρησή του είναι ανάγκη των ανθρώπων για να καθορίσουν τη δική τους ύπαρξη στον χρόνο, δηλαδή στο παρελθόν, το παρόν και το µέλλον. Τα φυσικά φαινόµενα, η εξέλιξη των πραγµάτων και της ανθρώπινης ύπαρξης, οι επιστηµονικές ανακαλύψεις, ο προσδιορισµός όσων κάνουµε ή µελετάµε έστω, οι επιτυχίες και οι αποτυχίες έχουν το στίγµα του χρόνου. Φυσικά στον ίδιο τον χρόνο είναι αδιάφορη η καταγραφή του. Θα αποτελεί προσδιορισµό και µέγεθος στη συµπαντική λειτουργία είτε τον µετράµε είτε όχι.

 

Ο χρόνος ωστόσο σχετίζεται και µε µια εσωτερική ανάγκη των ανθρώπων. Οι άνθρωποι χρησιµοποιούν τον χρόνο ως ορόσηµο. Με αναφορές στον χρόνο υπόσχονται στον εαυτό τους, ξορκίζουν το κακό, αναπτερώνονται γιατί του αποδίδουν (εύχονται έστω) δύναµη κάθαρσης. Ολα τα καλά προσδιορίζονται σε σχέση µε τον χρόνο που έρχεται. Οι άνθρωποι δείχνουν να κάνουν για ψυχολογικούς και συναισθηµατικούς λόγους µια αντιεπιστηµονική παραδοχή: ο χρόνος σταµατά, το κοντέρ µηδενίζει και όλα τα καλά αρχίζουν σε νέο χρόνο. Από τη µελλούµενη ευτυχία µέχρι τη δίαιτα.

Ισως θα ήταν προτιµότερο, αντί να φαντασιωνόµαστε τα καλά του νέου χρόνου, να κάνουµε αποτίµηση όσων έχουν συµβεί, αφού η ιστορία (µας) είναι πιο χρήσιµη σε κάθε περίπτωση από την αδικαιολόγητη και αµφίβολη προσδοκία.

 

Συγχωρήστε µε, αλλά δεν θα συµµεριστώ την επαναλαµβανόµενη συνήθεια να βλέπουµε τον χρόνο ως µαγικό χάπι ευτυχίας ή ως happy end. Θεωρώ πιο χρήσιµη την πρόκληση να γνωρίζουµε τι καταγράψαµε στη ζωή µας σε συγκεκριµένο χρόνο παρά να τον αντιλαµβανόµαστε ως λυτρωτικό µαγικό πέρασµα στην πλήρη απόσβεση.

Είναι πιο εύκολο να εύχεσαι καλή χρονιά, αλλά αναµφίβολα πιο χρήσιµο να αντιλαµβάνεσαι σε τι χρόνο ζεις. Ζούµε στη χρονική περίοδο των τεράτων που περιέγραφε ο Αντόνιο Γκράµσι. Το παλιό πεθαίνει, µάλλον σαπίζει και µολύνει ό,τι υπάρχει γύρω του, αλλά δεν έχει γεννηθεί ακόµη το νέο. Αυτό το µεσοδιάστηµα, η χρονική περίοδος, είναι η εποχή των τεράτων. Και τα τέρατα επικρατούν και δικαιολογούνται µόνο και µόνο γιατί δεν φαίνεται να υπάρχει δρόµος διαφυγής.

 

Αν ρίξετε µια µατιά στο διαδίκτυο, θα ανακαλύψετε χιλιάδες κινήµατα που κάτι διεκδικούν. Από καλή συµπεριφορά απέναντι στα ζώα έως µια ζωή που µαγικά και µε λειτουργίες καλής προαίρεσης θα επιβάλει το καλό. Την ίδια ώρα, στον ίδιο χρόνο δηλαδή, γύρω από τις νησίδες των ωραιοποιηµένων διεκδικήσεων τα τέρατα κάνουν πάρτι. Στη Γάζα σκοτώνονται παιδιά και οι κάµερες καταγράφουν live το έγκληµα αλλά δεν το αποτρέπουν. Οι µεγάλες αξίες που µετά τη Γαλλική Επανάσταση έγιναν οικουµενική απαίτηση, όπως η ελευθερία και η δικαιοσύνη, έχουν καταντήσει αόριστες νοµικές επικλήσεις χωρίς ουσιαστική εφαρµογή. Οι ανισότητες είναι πλέον ο τρόπος λειτουργίας του κόσµου. Απέναντι σε αυτές τις τεράστιες ανισότητες δεν διατυπώνεται κάποια ανάγκη ανατροπής τους, αλλά αντιθέτως παγιώνεται η αποδοχή και γίνεται αποδεκτή η χειραγώγηση.

 

Ο άνθρωπος που µπορεί να δει µέσω ίντερνετ σε πραγµατικό χρόνο ένα παιδί να πεθαίνει στην Αφρική δεν ανατριχιάζει, αλλά το θεωρεί µοίρα. Το βάρος της ζωής των ανθρώπων και µαζί και οι αξίες της µετατοπίζονται σε ένα πεδίο τεχνητών µέτρων και εφήµερης ευωχίας. Ο πεινασµένος και δυστυχισµένος έχει πλέον τη συνταγή για να αισθάνεται ικανοποιηµένος µέσα από τις επιβραβεύσεις µε like στα social media. Αν δεν έχεις να φας, έχεις την ελευθερία να τραβήξεις selfie τον εαυτό σου δίπλα σε ένα πολυτελές τραπέζι όπου γευµατίζουν όσοι σε κλέβουν. Με αυτό τον τρόπο γίνεσαι µέτοχος µιας κάποιας ευτυχίας.

 

Ο καπιταλισµός της εποχής των τεράτων σηκώνει κάθε τόσο τη βαλβίδα για να διαφύγει ο απειλητικός ατµός της οργής, µεταφέροντας την αντιπαράθεση µαζί του σε δευτερεύοντα πεδία. ∆εν χρειάζεται λοιπόν να αντιπαρατίθεσαι στη βάση των πραγµάτων που θα ορίσουν πραγµατικά το µέλλον σου. Αρκεί να βγάζεις την οργή σου στη βάση µιας βολικής αντιπαράθεσης που δηµιουργείται για να εκτονωθείς. Μπορείς για παράδειγµα να τσακώνεσαι και να διαδηλώνεις ακόµη για το πώς θα ονοµαστεί και θα κατηγοριοποιηθεί ο αυτοπροσδιορισµός σου. Αυτό κι αν είναι κόλπο του συστήµατος.

 

Ο κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός κι αυτό εκ των πραγµάτων ορίζει και συνθέτει την κοινωνία. Τι κάνει ο καπιταλισµός σήµερα και τα «κινήµατα» εσωτερικής καύσης που δηµιουργήθηκαν στην Αµερική; Παίρνει τη διαφορετικότητα και τη µετατρέπει σε µέθοδο διαχωρισµού. Ο κάθε «αυτοπροσδιορισµός» δεν οδηγεί σε διαλεκτική σύνθεση αλλά σε εγωιστικό διαχωρισµό. ∆εν είσαι διαφορετικός και αυτό αρκεί, αλλά πρέπει να το οριοθετείς και να δηµιουργείς ασυναίσθητα συρµατοπλέγµατα.

 

Το ζητούµενο σε αυτή την επινόηση είναι να µην υπάρχουν αλληλεγγύη και συµπόρευση στη ζωή των ανθρώπων, να µην υπάρχει κοινή δράση που καταδεικνύει τη σχέση αιτίας και αιτιατού, αλλά κατακερµατισµένες συλλογικότητες που οµφαλοσκοπούν εγωκεντρικά, αφήνοντας έξω από το πεδίο δράσης τον πραγµατικό δυνάστη.

Η κοινωνία πλέον δεν ασχολείται µε τις αντιθέσεις αλλά παίζει µε τις λέξεις. Το χειρότερο είναι ότι προτιµά να βλέπει ως εχθρό αυτόν που χρησιµοποιεί λέξεις για να εκφράσει άποψη από αυτόν που καταπιέζει και τη σπρώχνει στην ανέχεια.

 

Χωροφύλακες των λέξεων και των απόψεων γίνονται εθελοντές δεσµώτες της ανθρώπινης φύσης, πάντα στο όνοµα του καλού.

Ζούµε σε παράκρουση. Ενα πληγωµένο ζώο µπορεί να ευαισθητοποιήσει περισσότερο από δέκα χιλιάδες σκοτωµένα παιδιά. Η εικόνα ενός ανθρώπου που καπνίζει είναι πιο µισητή από την εικόνα ενός ανθρώπου µε όπλο στο χέρι. Οι κυβερνήσεις λειτουργούν µε όρους µαφίας, αλλά προς θεού µην τολµήσεις να απευθυνθείς σε κάποιον µε τρόπο που δεν αρµόζει.

 

Υπάρχει φως στο βάθος του τούνελ; Κανένας δεν γνωρίζει. Αλλωστε αν υπάρχει, µπορεί να είναι το τρένο που έρχεται απειλητικά. Το βέβαιο είναι ότι η ζωή λύνει τις αντιθέσεις µέσα στον χρόνο. Το πότε και το πώς εξαρτώνται από τον καθένα µας που αυτές τις µέρες εύχεται «καλή χρονιά».