Η επιστροφή των Χάνομαι Γιατί Ρεμβάζω

Το καινούργιο έργο του συγκροτήματος, δια χειρός Χάρη Γ. Καβαλλιεράτου, είναι ένα βιβλίο που ενώνει τη μουσική με τη λογοτεχνία και τη ζωγραφική με την ψυχανάλυση

Οι Χάνομαι Γιατί Ρεμβάζω είναι μοναδική περίπτωση στα χρονικά του ελληνικού τραγουδιού. Για μένα είναι η απόλυτη έκφραση του εγχώριου αντεργκράουντ, ακόμη κι αν ο αμιγώς δυτικότροπος ήχος τους ουδεμία σχέση έχει με τον ηλεκτρικό ροκ ήχο. Μα δεν είναι ροκ ένα συγκρότημα, μία κολεκτίβα μουσικών – ποιητών – διανοουμένων, μ’ αυτό το όνομα; Έχετε σκεφτεί πως μπορεί ποτέ να χαθεί κανείς μόνο και μόνο επειδή ρεμβάζει; Εμμένω στο όνομα τους και λέω ότι σήμερα ειδικά, που το ρέμβασμα εν είδει στοχασμού, έχει παραγκωνιστεί, υπάρχουν κι αυτοί να μας θυμίζουν πως ευτυχώς δεν έχουν γίνει τα πάντα νούμερα, μηχανές και υπολογισμοί. Δεν γνωρίζω άλλο ελληνικό συγκρότημα που να μπλέκει τόσο επιδέξια την ποίηση και τη λογοτεχνία με την ψυχανάλυση, όπως και την αμιγώς φολκ μπαλάντα με κάποιες – περισσότερο υπαινικτικές θα έλεγα – ελληνικές μουσικές φόρμες. Δύο πράγματα μου θυμίζουν οι Χάνομαι Γιατί Ρεμβάζω: Τους αρχαίους ραψωδούς που έκρουαν τη λύρα τους κι έλεγαν τις ιστορίες τους, αλλά και τον Ζακ Τατί με τον αναρχικό Κο Ιλό του. Προσέξτε, δεν αποτελεί ωδή στο χασομέρι το εκάστοτε υλικό τους – κάθε άλλο!
 
Ξεκίνησαν δισκογραφικά στις αρχές του 1980 από μία παρέα νεαρών καλλιτεχνών που, όπως και οι προκάτοχοι τους στα sixties, έκαναν το όνειρο τους πραγματικότητα και χωρίστηκαν σε συγκροτήματα. Στην ίδια παρέα ανήκε και ο Νίκος Πορτοκάλογλου, ο οποίος θα έφτιαχνε το σούπερ γκρουπ των Φατμέ, ενώ λίγο μετά θα προστίθετο και η Ελευθερία Αρβανιτάκη, που τότε λεγόταν απλά Ελευθερία. Ο πρώτος δίσκος τους, μάλιστα, είχε κυκλοφορήσει από την παντοδύναμη τότε ΕΜΙ, που έδινε βήμα σε νέα συγκροτήματα – βλέπε Φατμέ, Μουσικές Ταξιαρχίες κ.λπ. 
Μέχρι και το τέλος της δεκαετίας του ’80, οι Χάνομαι Γιατί Ρεμβάζω ανά δύο χρόνια κυκλοφορούσαν δίσκο, στήνοντας κυριολεκτικά το δικό τους μπαϊράκι εν μέσω της σκυλάδικης πασοκικής λαίλαπας που μόνο την ποιητική μπαλάντα δεν ευνοούσε. Δύο δίσκους έβγαλαν με την αρωγή των αδερφών Φαληρέα και του θρυλικού label, ”Pop Eleven’, κι ακόμη έναν στην ανεξάρτητη εταιρεία ”Arioso”. Αυτά όλα μέχρι να τους ανακαλύψει ο Μάνος Χατζιδάκις προς τα τέλη της ίδιας δεκαετίας – το άλμπουμ τους με τίτλο ”Εγκαίνια”, πέμπτο κατά σειρά, εγκαινίασε και τη συνεργασία τους με τον χατζιδακικό Σείριο το 1989. Μία συνεργασία που θα τερματιζόταν μία δεκαετία αργότερα, το 1998, απόντος πια του Χατζιδάκι, με το άλμπουμ ”Προς την αθανασία τη μαρτυρική” σε στίχους εξ ολοκλήρου της Αγαθής Δημητρούκα και με ερμηνευτή τον Βασίλη Γισδάκη. Ωστόσο, η φράση που χρησιμοποίησα, ”Να τους ανακαλύψει ο Μάνος Χατζιδάκις το 1989” ίσως δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Το 1981 δηλαδή, πριν καν κυκλοφορήσει ο πρώτος τους δίσκος, συμμετείχαν στους Πρώτους Αγώνες Ελληνικού Τραγουδιού Κέρκυρας με το τραγούδι ”Η αγαπητικιά μου” σε στίχους και μουσική του Χάρη Καβαλλιεράτου. Το ότι εκεί είχαν εμφανιστεί ως ντουέτο, Γιώργος Φιλιππάκης και Χάρης Καβαλλιεράτος, μας κάνει σήμερα να πιστεύουμε πως ακόμη δεν είχαν βρει εκείνο το ευφάνταστο όνομα που σας έλεγα προηγουμένως. Μία δεκαετία αργότερα, το 1991, στο περιθώριο της προσωπικής τους δισκογραφίας, τους ξαναβρίσκουμε στους Πρώτους και τελευταίους Αγώνες Ελληνικού Τραγουδιού Καλαμάτας που έστησε ο Χατζιδάκις, κάπως διασπασμένους: Ο Γιώργος Φιλιππάκης και η Barbara Sauter παρουσίασαν τη σύνθεση τους, ”Το γαμήλιο του Δημήτρη”, και ο Αργύρης Αμίτσης από κοινού με τον Δημήτρη Παπαδημητρίου το τραγούδι ”Αθήνα, σταμάτα να σπρώχνεις”. 
Το 1999 με το πολυσυλλεκτικό άλμπουμ τους, ”Ένα ευχαριστώ”, έμοιασε να κλείνει ένας δημιουργικός κύκλος που είχε διαρκέσει μία εικοσαετία σχεδόν. Πολυσυλλεκτικό απ’ την άποψη πρωτίστως των συμμετοχών: Βασίλης Νικολαΐδης, Νένα Βενετσάνου, Βασίλης Γισδάκης, Γιάννης Μπαχ Σπυρόπουλος και πολλοί άλλοι, ένα ευχαριστώ δηλαδή στους φίλους καλλιτέχνες και συνοδοιπόρους μιας ολόκληρης εποχής, της δικής τους στο ελληνικό τραγούδι. 
Επόμενη στέγη στη φειδωλή πλέον παρουσία τους στα δισκογραφικά δρώμενα, η Yafka Records του ραδιοφωνικού παραγωγού Γιώργου Μητρόπουλου, στενού συνεργάτη του Μάνου Χατζιδάκι. Μιλάω για το άλμπουμ ”Ημερολόγιο μιας γυναίκας” το 2009 και ένα promo CD την ίδια χρονιά, το ”Για μιας μέρας το στοίχημα”. Στις τελευταίες δουλειές τους υποδεχθήκαμε και τη νεότερη γενιά των μουσικών, συγγενών αισθητικά και καλλιτεχνικά με τους Χάνομαι Γιατί Ρεμβάζω: Τον Μάρκελλο Χρυσικόπουλο, την Άννα Καραγεωργιάδου, τη Θεοδώρα Μπάκα, τη Μαρία Θωΐδου και τον Τάσο Μισυρλή, σημαντικοί ο καθένας τους στον τομέα του. Διότι, όπως συνέβαινε ανέκαθεν στην ιστορία της παγκόσμιας μουσικής με τα συγκροτήματα, τον πυρήνα των Χάνομαι Γιατί Ρεμβάζω αποτελούν από το 1982 μέχρι σήμερα οι ίδιοι δημιουργοί: Ο Χάρης Γ. Καβαλλιεράτος, ο Γιώργος Φιλιππάκης, η Barbara Sauter και ο Αργύρης Αμίτσης με τα διάφορα αδέρφια τους να εξακολουθούν να κυκλοφορούν στις ζωές τους και στις ζωές μας: ο Γιάννης Κερκύρας, ο Μιχάλης Μουστάκης, ο τραγουδοποιός Βασίλης Νικολαΐδης, ο ερμηνευτής Σπύρος Σακκάς, ο πιανίστας Θόδωρος Κοτεπάνος, ο κοντραμπασίστας Βασίλης Παπαβασιλείου και κάποιοι ακόμα. Υπάρχουν καλλιτέχνες επίσης που μπορεί να μη συνεργάστηκαν ποτέ μαζί τους, είχαν όμως και έχουν τη βαθιά εκτίμηση τους. Για του λόγου το αληθές, επικοινώνησα με τη συνθέτρια Λένα Πλάτωνος για να μου έλεγε κι αυτή δυο λόγια για την περίπτωση τους: ”Ένα θα σου πω μόνο” δήλωσε η Πλάτωνος, ”τα τραγούδια αυτών των παιδιών ήταν ένα ψυχικό καθαρτήριο για μένα, εξ ου και όταν με κάλεσε κάποτε στο κρατικό ραδιόφωνο η Μιχαλίτση για να τραγουδήσω κομμάτια που ξεχωρίζω και αγαπώ, εγώ επέλεξα το τραγούδι τους με τίτλο Διάφανος”! 
Αρκετά όμως με το παρελθόν. Σήμερα παρουσιάζουμε ένα καινούργιο έργο των Χάνομαι Γιατί Ρεμβάζω δια χειρός Χάρη Γ. Καβαλλιεράτου. Το ότι μάλιστα είχαν δεκαετία σχεδόν να απασχολήσουν τα μουσικο-εκδοτικά, λέει πολλά για την εποχή που διανύουμε. ”Τα χρονικά ενός θιάσου” δεν είναι ούτε ένα βιβλίο, ούτε ένα CD, αλλά και ούτε και ένα βιβλίο – CD. Θέλω να πω ότι πρόκειται για ένα ολοκληρωμένο και πολυσχιδές έργο τέχνης που ενώνει στην ουσία πολλά και διάφορα ωραία: Τη μουσική και τη στιχουργική με την ποίηση και τη λογοτεχνία, τη φιλοσοφία με τα εικαστικά, ακόμη και την ψυχανάλυση με την ιεροπραξία ως αρχή της μιμήσεως της μουσικής, όπως αναφέρει και ο ίδιος ο Καβαλλιεράτος. Να μην παρεξηγηθεί ο όρος ”ψυχανάλυση” που χρησιμοποιώ. Εννοώ πως οι καλλιτέχνες αυτοί δεν αυτοψυχαναλύονται μέσα από τα τραγούδια τους, αλλά απευθυνόμενοι στο όποιο κοινό τους, το παροτρύνουν σε μία πιο εσωτερική και ολόφωτη καταβύθιση. Τα στιχουργήματα του Καβαλλιεράτου εμπνέονται από την παντοδυναμία των ονείρων και την αυτοσχεδιαστική ελεύθερη φόρμα τους. Αλλού φαίνεται ξεκάθαρα ότι πίνει νερό από την πηγή του Νίκου Γκάτσου με την ”Αμοργό” του, όπως στο ποίημα ”Ανακάλυψη μιας φωλιάς” και αλλού απ’ αυτήν του Ανδρέα Εμπειρίκου (ποίημα ”Το τρίξιμο της κούνιας”, γραμμένο το 1987). Και ταυτόχρονα, υπάρχει μία συγκίνηση διάχυτη για μεγάλες φιλίες (το ποίημα ”Η καφετιά αρκούδα” για τον Νίκο Πορτοκάλογλου) και για μεγάλους έρωτες (το ποίημα ”Ο τόπος δε θα σε χωρά” στη Barbara Sauter). 
Στα ”Χρονικά ενός θιάσου” βρίσκουμε ακόμη σκαλισμένες στο πεντάγραμμο τις νότες ορισμένων συνθέσεων του δημιουργού, προτού περάσουμε σε μία σειρά ποιητικών κειμένων του, στα οποία σταχυολογείται στην πραγματικότητα η πορεία του γκρουπ, από τη σύλληψη της ιδέας του σχηματισμού του, μια μέρα του 1970τόσο, μέχρι σημειώσεις από τα (ή για τα;) ένθετα της δισκογραφίας τους. Και πάλι ο Χατζιδάκις είναι παρών, εφόσον τα εν λόγω σημειώματα του Καβαλλιεράτου παραπέμπουν στα δικά του κείμενα για ένθετα σε δίσκους καλλιτεχνών που εκτιμούσε και βοηθούσε.
Στην επόμενη ενότητα του βιβλίου υπό τον τίτλο ”Με μίαν αυτοσχέδιαν απ’ αγρίλι σπάθη”, έχουμε μιαν άλλη πτυχή της τέχνης του Καβαλλιεράτου, αυτήν της ζωγραφικής: Νεκρές φύσεις, ανθρώπινες φιγούρες, μικρά ζώα, ένα μοναδικό μείγμα Ελλάδας και ιμπρεσιονιστικής τεχνικής που κλείνει το μάτι στον Βαν Γκογκ και τον Πολ Γκογκέν. 
Πάμε τώρα και στο κείμενο του Βασίλη Νικολαΐδη που κοσμεί την εργασία του φίλου του. Ο τραγουδοποιός πιάνεται από δύο στροφές τραγουδιών των Χάνομαι Γιατί Ρεμβάζω και καταθέτει ένα ποιητικό δοκίμιο, άμεσα συνδεδεμένο με την ψυχανάλυση που λέγαμε πάλι πριν. Με μία καλομονταρισμένη κινηματογραφική δομή, παρόλο που πρόκειται για μία ελεύθερη και απελευθερωμένη κατασκευή, ο Νικολαΐδης κάνει κάτι σπάνιο: Βάζει τον αναγνώστη συμμέτοχο μίας συζήτησης του με τον Χάρη Καβαλλιεράτο δίχως διδακτισμούς σαν να είμαστε όλοι οι άλλοι μαθητές που τον ”ακούμε” από τα θρανία μας. Σε ποιους απευθύνεται ο Βασίλης Νικολαΐδης; Στους μουσικολόγους; Δεν το νομίζω. Στους φαν των Χάνομαι Γιατί Ρεμβάζω; Ούτε αυτό, καθόλου θα έλεγα! Μάλλον απευθύνεται, έτσι ”μίλησε” σε μένα τουλάχιστον, σε πνεύματα ελεύθερα, σε ανθρώπους που αν μη τι άλλο δεν έχουν χάσει την πολύτιμη επαφή με την ανάγνωση και που μπορούν να δουν την ουσία, αλλά και τον πόνο των πραγμάτων, με μία καρυωτακική – αν και λιγότερο μηδενιστική σαφώς – διάθεση.
Τα ”Χρονικά ενός θιάσου” κλείνουν με έναν πακτωλό ασπρόμαυρων φωτογραφιών από τα έργα και τις ημέρες του συγκροτήματος, απ’ όπου εκφράζεται και πάλι ”ένα ευχαριστώ” σε όλους τους καλλιτεχνικούς συντρόφους τους. Και, βέβαια, με τα λεγόμενα credits και των δέκα τραγουδιών που απαρτίζουν το καινούργιο CD τους. 
Το ύφος τους αναλλοίωτο, γνώριμο, ζεστό και οικείο. Μπαλανταδόρικο, σαν να ακούς μία μυστηριώδη συνύπαρξη Χατζιδάκι και Simon & Garfunkel από το πουθενά ή, σωστότερα, από το σύμπαν του – κατά Ανδρέα Εμπειρίκου – γλυκασμού των αγγέλων. Ιδιαίτερη μνεία κάνω στο κομμάτι ”Το μουγγό παιδί” που αποτελεί ηχογράφηση του παρελθόντος, η οποία βλέπει για πρώτη φορά το φως της δημοσιότητας. Πρόκειται για ένα ποίημα του Federico Garcia Lorca στην ελληνική απόδοση του Ανδρέα Αγγελάκη. Ερμηνεύει ο Πάνας Σπύρος Σακκάς.
Δεν ξέρω την πορεία που θα έχει το έργο αυτό των Χάνομαι Γιατί Ρεμβάζω σε μία μάλλον αντιπνευματική εποχή. Ευχής έργον είναι να ανακαλυφθεί και να ακουστεί ευρέως. Όχι για μας. Περισσότερο για τους νεότερους επίδοξους τραγουδοποιούς, μουσικούς και συνθέτες, τους δεσμευμένους από το πρόσκαιρο χειροκρότημα και την κούφια επιτυχία.

* Το κείμενο αυτό διαβάστηκε από τον Αντώνη Μποσκοίτη στην επίσημη παρουσίαση των ”Χρονικών ενός θιάσου” των Χάνομαι Γιατί Ρεμβάζω από τις εκδόσεις ”Μετρονόμος” την Παρασκευή 5.10.18 στον ”Ιανό”

 
 

Πύρρος Δήμας: Ξεσήκωσε το Twitter αλλά όχι για κάποιο μετάλλιο – Τα σχόλια για τους φράχτες που έφεραν αντιδράσεις

Πύρρος Δήμας

Πύρρος Δήμας: Ξεσήκωσε το Twitter αλλά όχι για κάποιο μετάλλιο – Τα σχόλια για τους φράχτες που έφεραν αντιδράσεις

Μια φωτογραφία με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, μια υποψηφιότητα και δυο αναρτήσεις για τον φράχτη στον…

Βασιλικός αναλυτής για Μίντλετον: «Όλα δείχνουν ότι πάσχει από καρκίνο του παχέος εντέρου»

Κέιτ

Βασιλικός αναλυτής για Μίντλετον: «Όλα δείχνουν ότι πάσχει από καρκίνο του παχέος εντέρου»

Ο Βέλγος δημοσιογράφος αναφέρθηκε στη μορφή καρκίνου από την οποία πάσχει η πριγκίπισσα της Ουαλίας…

Πρωτοφανές κύμα οργής για τον Καραμανλή και τα χειροκροτήματα της ντροπής: «Για γερά στομάχια η ομιλία του» – Χιλιάδες αναρτήσεις

Καραμανλής

Πρωτοφανές κύμα οργής για τον Καραμανλή και τα χειροκροτήματα της ντροπής: «Για γερά στομάχια η ομιλία του» – Χιλιάδες αναρτήσεις

Δεν ξέρουμε τι ήταν χειρότερο, τα όσα είπε ο Καραμανλής ή τα χειροκροτήματα από τους…

Α. Μπίνης: Παραιτήθηκε ο πρόεδρος του οργανισμού διερεύνησης σιδηροδρομικών ατυχημάτων

240327221854 athanasios mpinis 270324 1024x574 1

Α. Μπίνης: Παραιτήθηκε ο πρόεδρος του οργανισμού διερεύνησης σιδηροδρομικών ατυχημάτων

Σύμφωνα με πηγές από το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, η παραίτηση του Αθανάσιου Μπίνη σχετίζεται…

Άγρια κόντρα Φαραντούρη με Πορτοσάλτε στο ΣΚΑΪ: «Να δείχνετε περισσότερο σεβασμό» (video)

profile player 960x540 26

Άγρια κόντρα Φαραντούρη με Πορτοσάλτε στο ΣΚΑΪ: «Να δείχνετε περισσότερο σεβασμό» (video)

Μετωπική κόντρα μεταξύ του Νικόλα Φαραντούρη και του Άρη Πορτοσάλτε στην πρωινή εκπομπή του ΣΚΑΪ

«Θερμή» υποδοχή Μητσοτάκη από ακτιβίστρια στον Καναδά – «Θα έπρεπε να ντρέπεστε, 14.000 παιδιά είναι νεκρά στη Γάζα» (Video)

Screenshot 2 15

«Θερμή» υποδοχή Μητσοτάκη από ακτιβίστρια στον Καναδά – «Θα έπρεπε να ντρέπεστε, 14.000 παιδιά είναι νεκρά στη Γάζα» (Video)

«Θα έπρεπε να ντρέπεστε. Πώς κοιτάζετε τον εαυτό σας στον καθρέφτη».