Η Ελπίδα, μια απ’ τις πιο δημοφιλείς διαχρονικά Ελληνίδες τραγουδίστριες, έδωσε στον Αντώνη Μποσκοΐτη μία συνέντευξη – life story

Η Ελπίδα είναι μία χορτάτη καλλιτέχνιδα. Συμπλήρωσε πάνω από μισό αιώνα στο ελληνικό τραγούδι, ταυτισμένη με την ποπ σκηνή της δεκαετίας του 1970 – μία ταμπέλα που, σύμφωνα με την ίδια, της στέρησε ένα μεγαλύτερο ρεπερτόριο. Φωνή μεγάλης έκτασης, γλυκιά και ιδιαίτερη, αγαπήθηκε πολύ από τον κόσμο και αυτό δεν άλλαξε μέχρι σήμερα. Ακόμη όλοι λένε το όνομα της με χαμόγελο και τη θυμούνται στην Eurovision να τραγουδάει εκείνο το δύσκολο, για κάθε επίδοξο τραγουδιστή, τραγούδι που ανήκει σήμερα ανάμεσα στα 40 καλύτερα κομμάτια από καταβολής του εν λόγω διεθνούς διαγωνισμού. Τελευταία ο ίδιος κόσμος τη βλέπει καθημερινά ως ηθοποιό στην τηλεοπτική «Γη της Ελιάς» και τη σταματά στο δρόμο για να τη ρωτήσει «τι θα γίνει παρακάτω». Αφορμή, ωστόσο, γι’ αυτή τη συνέντευξη ήταν ένας κύκλος μουσικών παραστάσεων που θα ξεκινήσει σε ένα μήνα από τώρα μαζί με τον συνθέτη της νέας γενιάς, Γιάννη Χριστοδουλόπουλο.

Για δυο χρόνια πέρασα πολύ δύσκολα, ίσως κι από πριν λιγάκι, απ’ όταν άρχισε να κλονίζεται η υγεία του άντρα μου. Ήταν έντεκα χρόνια μεγαλύτερός μου και άρχισα κι εγώ να σκέφτομαι. Έφυγε από ανακοπή. Πήγαμε διακοπές στο σπίτι μας, στο Πόρτο Ύδρα, όπως κάθε χρόνο. Ήταν 3 Ιουλίου του 2020, ο πρώτος καιρός της πανδημίας. Βγήκαμε να φάμε κι εκεί μου είπε ότι δεν αισθάνεται καλά. Μέχρι να μπούμε στο αυτοκίνητο, έμεινε στα χέρια μου. Έπαθα σοκ! Έχανα τον σύντροφο μου που ήμασταν μαζί 45 χρόνια, όχι αστεία. Παντρευτήκαμε το 1979, αν και γνωριζόμασταν από το ’74. Δεν το πίστευα! Με βοήθησαν πολύ και οι γείτονες, έτρεξε κι ένας γιατρός που τον παρακολουθούσε εκεί. Έβλεπα τον άντρα μου ξαπλωμένο κάτω και αδυνατούσα να χωνέψω ότι πέθανε.

Αυτό ήθελε…Δεν υπήρχε καλύτερος θάνατος. Ούτε προετοιμασμένη ήμουν, ούτε ήξερα πως να αντιδράσω. Ειδοποίησα τα παιδιά μας, «ο μπαμπάς δεν είναι καλά» τους είπα για να μην πάθουν σοκ. Την άλλη μέρα γυρίσαμε στην Αθήνα, γιατί η κηδεία έγινε στη Λαμία, στα πάτρια εδάφη. Λαμιώτης κι αυτός, αλλά δεν είχε καμία σχέση με τον καλλιτεχνικό χώρο. Ο άντρας μου είχε μια μεγάλη εταιρεία, τη Wilo, αν την ξέρετε, που κατασκεύαζε αντλίες. Τα τελευταία χρόνια την είχε πουλήσει.

Δεν μου άρεσε ποτέ αυτός ο χώρος, δεν μου πήγαιναν οι άνθρωποι που κανόνιζαν τα πράγματα. Εγώ ήμουν μεγαλωμένη σε επαρχία χωρίς τα επαρχιώτικα κόμπλεξ. Οι γονείς μου ήταν πολύ ανοιχτόμυαλοι για τη Σπερχειάδα Λαμίας κι αισθανόμουν πολύ υγιής οργανισμός εκείνα τα χρόνια. Δεν μπήκα ως ψώνιο στο τραγούδι. Με κυνηγούσαν, δεν κυνηγούσα, όλα ερχόντουσαν στα χέρια μου. Με ζήλευαν, θα έλεγα, κάτι που τότε δεν καταλάβαινα. Έγινε ότι έγινε, λοιπόν, με τον άντρα μου, πέρασα ότι πέρασα και στο μήνα απάνω, στις 3 Αυγούστου, έπαθα έμφραγμα.

Ακριβώς. Δεν μπορούσα να τα καταφέρω με τα οικονομικά, επειδή δεν ασχολούμουν ποτέ. Τεράστια στενοχώρια που έβλεπα και τα παιδιά μου στενοχωρημένα. Παρά τρίχα γλίτωσε κι η δική μου ζωή. Τα παιδιά έκλαιγαν στην είσοδο του νοσοκομείου, αφού ο γιατρός τους είχε πει: «Να προλάβουμε τη μαμά τώρα»! Για σκέψου, έφυγε ο πατέρας και σ’ ένα μήνα να έφευγε κι η μάνα…Εκεί είπα στον εαυτό μου πως πρέπει μέρα με τη μέρα να είμαστε μονιασμένοι. Τίποτα άλλο δεν έχει σημασία, μόνο να δίνουμε αγάπη και ας μην μας την επιστρέφουν, να μην περιμένουμε τίποτα από κανέναν. Έτσι ήμουν μια ζωή, βέβαια, αν και καμιά φορά έμπαινε ο διαολάκος μέσα μου, όπως σ’ όλους τους ανθρώπους. Άμα έβλεπες να σε αδικούν καθημερινά, τι θα έκανες; Ευτυχώς τώρα δεν έχω να περιμένω τίποτα.

Τώρα αρχίζω και συνέρχομαι, αλλά πήγα στην Κύπρο για γυρίσματα με το σήριαλ και ήρθα στα ίσα μου. Είχα χρόνια να ταξιδέψω, δεν μου έκανε κέφι κιόλας, αλλά τώρα αυτό μου άρεσε. Πέρασα ωραία, συνάντησα ανθρώπους που μ’ αγαπούν και μ’ αποδέχονται. Λάτρεψα την Άντζελα Γκερέκου, την οποία ήξερα από τον καιρό που ήταν με τον Τόλη Βοσκόπουλο και δουλεύαμε μαζί. Της είχε μιλήσει ο Τόλης για μένα, απ’ ότι μου είπε η ίδια. Σπουδαίος ο Τόλης και καλός άνθρωπος, δυο – τρεις σαιζόν είχαμε συνεργαστεί.

Είχα εμπειρία, αφού πριν λίγα χρόνια κάναμε μία παράσταση με τη Σαλίνα Γαβαλά και τον Αντώνη Λουδάρο. Τόλμησα, αφού ο Λουδάρος μου’πε πως κάτι έβλεπε σε μένα. Κι εγώ είδα να βγάζω πράγματα απ’ την ψυχή μου, άρα το’χα και δεν το’ξερα.

Ναι, αλλά νομίζω πως όλοι οι τραγουδιστές που είναι ερμηνευτές, έχουν αυτή τη διάθεση, είναι και ηθοποιοί εν δυνάμει. Σε τρία λεπτά οφείλουν να ολοκληρώσουν έναν ρόλο.

Το ξέρω και από σύμπτωση μας ανακοίνωσαν παράλληλα, όπως ακριβώς το λέτε. Παλιά, στα ξεκινήματα μας, κάναμε πολύ παρέα με τη Χαρούλα. Εκείνη βέβαια είχε κάνει θέατρο, για ηθοποιός πήγαινε, ενώ εγώ ποτέ. Η Χαρούλα είναι πολύ καλή ερμηνεύτρια και πάντα πίστευα ότι θα γινόταν και καλή ηθοποιός. Το λέω αλήθεια. Ας θυμηθούμε τη Μελίνα, ακόμη και τη Βουγιουκλάκη στα τραγούδια του Χατζιδάκι, αλλά και την Ειρήνη Παπά στα δημοτικά με τον Παπαθανασίου. Τι λες τώρα! Δεν χρειάζεται να’χεις μεγάλη φωνή για να’σαι ένας καλός ερμηνευτής.

Αν είναι τραγουδιστής – ερμηνευτής, τα καταφέρνει, όχι δηλαδή να τραγουδάει «λα λα λα». Να τραγουδάει τον λόγο!

(με διακόπτει) Κατάλαβα πριν με ρωτήσετε. Υπήρχαν περίοδοι που μπορεί να μη με εξέφραζε ο στίχος, αλλά το τραγουδούσα, γιατί μου άρεσε η μελωδία. Όταν με συγκινούσε η μελωδία, έλεγα «αρκεί να περνάει ο στίχος» κι έτσι έκανα και κάποια χαζοτράγουδα της εποχής. Ποπ τραγουδάκια.

Τη θεωρούσαν, Για μένα η ποπ ήταν ένα ακόμη είδος μουσικής.

Έχει ένα τρόπο ο Σαββόπουλος να τα λέει όλα όπως του αρέσουν (γέλια). Σπουδαίος, παρόλο που νομίζω πως αποφεύγει τους ποπ καλλιτέχνες. Τον έχω τραγουδήσει πολύ στις παραστάσεις μου, όπως κάποτε στην Πλάκα με τον αδερφό μου, τον Κώστα Καράλη. Λέγαμε από Simon & Garfunkel και Σαββόπουλο μέχρι λατινοαμερικανικές μπαλάντες.

Ήξερα ότι μπορώ να τραγουδάω καλά, το έβλεπα. Η Έλενα Ακρίτα έγραψε κάποτε πως «Η Ελπίδα μ’ αυτή τη φωνάρα κάνει σημαντικό ένα ασήμαντο τραγούδι». Έχω πει όμως και σημαντικά τραγούδια!

Θεωρώ ότι αδικήθηκα, ναι, απ’ την άποψη του παραγωγού. Μάλλον κακόπεσα, δεν είχα σωστό παραγωγό. Δεν με βοήθησαν καθόλου οι άλλοι. Μόνη μου ανακάλυπτα τα τραγούδια.

Είχαν παραγωγό, αλλά για να τις κρατάει πίσω και να προβάλλονται άλλα πρόσωπα. Επίτηδες, για να μη γίνεται μία καριέρα εμπόδιο σε μιαν άλλη. Και δεν την παρατάει ο παραγωγός, γιατί πρέπει να ασχολείται μαζί της, να την κρατάει πίσω. Σκεφτείτε ότι πήγα στην Eurovision, κάναμε τριπλό βινύλιο με Κώστα Χατζή και ο δίσκος καταργήθηκε, δηλαδή αποσύρθηκε ύστερα από είκοσι μέρες. Ποτέ δεν μου εξήγησε κανείς, μετά από χρόνια όμως ο Χατζής, που είναι ένας άψογος κύριος, μου εξήγησε, νιώθοντας τύψεις.

Δεν θα ακούσετε τίποτα τέτοιο από μένα. Άσε να τα λένε οι άλλοι…

Με το γάμο μου και τα παιδιά μου, είδα ότι η ζωή δεν είναι μόνο στο τραγούδι. Για μένα η οικογένεια είναι ότι πιο σπουδαίο έχω κάνει. Είχα έναν σύντροφο καταπληκτικό και κάναμε δύο λατρεμένα παιδιά. Περάσαμε ωραία, ήμασταν ασφαλείς οικονομικά. Το είχα το παράπονο, όμως, γιατί είχα τη φωνή για να λέω σπουδαία τραγούδια.

Κρατήθηκα, σταμάτησα πολύ νωρίς να καπνίζω. Αν ήξεραν όσοι συνάδελφοί καπνίζουν, τι ζημιά κάνουν στις φωνητικές χορδές τους…Κι εγώ δεν το ήξερα, γι’ αυτό και δεν τους κατηγορώ.

Νομίζω πως ο καθένας κοιτάει το συμφέρον του και δεν γίνεται διαφορετικά, αλλά να μην ενοχλείς τον άλλον, να μην πατάς επί πτωμάτων. Ο καλλιτέχνης πρέπει να είναι ψυχούλα πάνω απ’ όλα, να ανοίγει η καρδιά του με τους άλλους ανθρώπους.

Το 1970 και το ’72 έκαναν έναν μεγάλο δίσκο. Ξεκίνησα όμως το ’70 να τραγουδάω. Ήμουν 20 στα 21 μου. Γνώρισα τον Γεράσιμο Λαβράνο και μ’ έβαλε για είκοσι μέρες σε μια ορχήστρα. Από κει με άκουσε ο συνθέτης Νίκος Ιγνατιάδης και με «τσίμπησε» αμέσως. Η πρώτη μου σαιζόν ήταν στον Αστέρα της Βουλιαγμένης. Μεσουρανούσαν η Βίκυ Λέανδρος και τα ποπ συγκροτήματα.

Έτσι ακριβώς. Εμένα απ’ την πρώτη στιγμή μου φορέθηκε η ταμπέλα της ποπ τραγουδίστριας. Είχα και λίγο χίπικο στυλ, πολύ μακριά μαλλιά, μακριά φορέματα. Ήμουν πολύ σύγχρονο κορίτσι και, απ’ ότι λέγανε, πολύ όμορφο. Το τελευταίο τώρα το συνειδητοποιώ κι εγώ με τις παλιές φωτογραφίες. Άκουγα πολύ ροκ, Blood Sweat & Tears, Beatles. Και πολύ τζαζ, Έλα Φιτζέραλντ, Σέρτζιο Μεντέζ. Όλη μέρα αυτά άκουγα στο αυτοκίνητο. Δεν διασκέδαζα στα κλαμπ, πήγαινα μόνο όπου δούλευα. Δεν έβγαινα ποτέ.

Όχι, τα είχα για τη δουλειά μου, αφού τραγουδούσα.  Τέλειωνα τη δουλειά μου και πήγαινα σπίτι μου, δεν πεταγόμουν από κλαμπ σε κλαμπ. Έμαθα τη νυχτερινή Αθήνα όταν γνώρισα τον άντρα μου και άρχισα να αποσύρομαι απολύτως συνειδητά, ειδικά όταν έκανα τα παιδιά μου.

Το είχα σκεφτεί πολλές φορές και το είχα δηλώσει κιόλας, ότι δεν θέλω να τραγουδάω μετά τα 45 μου. Όχι μόνο λόγω της οικογένειας ή του ότι δεν είχα κάτι άλλο να δώσω. Έλεγα απλά τόπο στα νιάτα. Σκέψου, από τότε! Τι να πω τώρα; (γέλια) Και χαιρόμουν με την επιτυχία των νεότερων μου. Είχα μέσα μου την ευγενή άμιλλα.

Φέτος, πριν δυο – τρεις μήνες. Πέρσι τραγουδήσαμε μαζί με τον Δάκη ένα τραγούδι του Γιάννη Χριστοδουλόπουλου. Ο Δάκης ο γλυκός μου! Εκείνου ήταν η τελευταία του ηχογράφηση. Μου κόστισε πολύ ο θάνατος του, ενώ ξέραμε ότι ήταν άρρωστος. Μιλούσαμε συνέχεια και γι’ αυτό ίσως επηρεάστηκα. Το ήξερε και ο ίδιος ότι θα έφευγε. Δεν το πίστευε, αλλά τελευταία δεν πολυμίλαγε γι’ αυτό. Σκέφτομαι κι εγώ στην ηλικία που βρίσκομαι, στα 73 μου, ότι μου αξίζει και μένα, αν είμαι καλά από υγεία, να ζήσω δέκα χρονάκια ακόμα. Μόνο άμα είμαι καλά και μπορώ να αυτοεξυπηρετούμαι.

Ήταν το χειρότερο καλοκαίρι μου το φετινό. Πέρασα κορονοϊό μετά από τρία εμβόλια και μια λοίμωξη παραλίγο να με στείλει από νεφρική σηψαιμία. Όλα, όμως, συνέπεσαν και με μεγάλη χαρά. Είχαμε ήδη συνεννοηθεί με τον Γιάννη Χριστοδουλόπουλο και γράψαμε μαζί το τραγούδι της παράστασης μας. Αυτή είναι και η τελευταία μου ηχογράφηση. Ήρθε μετά κι η πρόταση για τη «Γη της Ελιάς», όπου κάνω κι ένα διαφορετικό πράγμα τώρα.

Ποτέ. Δύο τραγούδια μου μόνο με τον Γεράσιμο Λαβράνο, απ’ τα πρώτα μου, ακούγονταν στο «Κορίτσι και το άλογο» του Όμηρου Ευστρατιάδη με την Άννα Φόνσου. Δεν ήταν τόσο πορνό όσο τη λένε, συγκριτικά με σήμερα δηλαδή, ενώ κρίμα που εκείνα τα δύο κομμάτια με τη φωνή μου δεν δισκογραφήθηκαν ποτέ.

Στην αρχή το πήρα για αστείο, έλεγα «Δεν το πιστεύω. Τι βλέπουν αυτοί που δεν βλέπω εγώ;» Είχα περιέργεια και είπα του σκηνοθέτη «άμα δεις ότι δεν, μη γίνω ρεζίλι και χάσω ότι κέρδισα ως τώρα σαν τραγουδίστρια». Απ’ τις πρώτες σκηνές, όμως, ο σκηνοθέτης και η Γκερέκου μου λέγανε πόσο καλή είμαι. Ο δε Μόρτζος που είχε δει τις σκηνές μονταρισμένες, ενθουσιάστηκε μαζί μου. Γελούσα ειλικρινά, αλλά μετά το τέλος κάθε δύσκολης σκηνής, όλο το συνεργείο χειροκροτούσε. Ίσως αυτό με βοήθησε να μπω στο ρόλο, γιατί δεν είμαι και άνθρωπος της θλίψης, πάντα με το χαμόγελο είμαι. Πιστεύω ότι μια κωμωδία θα την έβγαζα πιο άνετα κι έτσι νόμιζα πως δεν θα μπορέσω να τα καταφέρω σε δραματικό ρόλο.

Ε, με βλέπω για να δω αν αξίζει τον κόπο, αλλά είδα πως ευτυχώς τα καταφέρνω. Δεν τρελαίνομαι με τον εαυτό μου, αλλά μπορώ και καλύτερα! Είμαι γκεστ βέβαια, αλλά έχουμε γυρίσει και τα 40 τόσα επεισόδια που ήταν να εμφανιστώ. Κοιτάω να δω τι γίνεται στα σήριαλ, αφού τα βράδια που δεν γυρνάω και κάθομαι εδώ μέσα μόνη μου, τι άλλο να κάνω; Διαλέγω ένα – δυο πράγματα και τα βλέπω στην τηλεόραση. Παλιότερα είχαμε κολλήσει με τα τούρκικα. «Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής» (γέλια). Πολύ καλοί ηθοποιοί και ωραία γυρίσματα.

Το ίδιο έκανα κι εγώ. Να πηγαίνω να βλέπω θέατρο; Το έκανα, φτάνει. Βαριέμαι να ντύνομαι και να στολίζομαι. Μεγάλωσα κιόλας, προτιμώ να καλέσω πέντε φίλους ή να κάνω μια σειρά λίγων παραστάσεων, όπως τώρα. Ο Γιάννης μου έκανε την πρόταση να παίζουμε κάθε Τετάρτη στο θέατρο «Μπέλλος» στην Πλάκα. Ανοιχτό ήταν, αλλά το ανακαίνισαν και χωράει περίπου 180 άτομα. Ό,τι πρέπει!

Τον γνώριζα. Δεν ήξερα, όμως, πόσο συνεργάσιμο και γλυκό παιδί είναι. Γράφει ωραιότατα τραγούδια, ενώ τώρα κάνει τη μουσική και στο σήριαλ με τον Σπύρο Παπαδόπουλο. Γνωριστήκαμε όταν μας κάλεσαν μαζί στο «Μουσικό Κουτί». Η εκπομπή πήγε πολύ καλά, με άκουσε να τραγουδάω το «Ανεστάκι» και άλλα δημοτικά, το «Ιδανικός κι ανάξιος εραστής» του αδερφού μου, οπότε μου έκανε την πρόταση συνεργασίας. Δεν έχω παράπονο, το τηλέφωνο μου δεν σταματάει να χτυπάει για τηλεόραση και συνεντεύξεις. Η «Γη της Ελιάς» προέκυψε όταν είχα ήδη συμφωνήσει με τον Γιάννη. Αφού μου έκανε πρόταση, να έλεγα όχι; Είχα τίποτα καλύτερο να κάνω;

Από υπέροχα τραγούδια! Από νέο κύμα μέχρι σημερινά. Απ’ όλα, καλά τραγούδια μόνο και αρκετά δικά μου. Και Χατζιδάκι και Θεοδωράκη.

Μα σε εσάς το είχα πει αυτό πρώτη φορά. Ναι, τραγουδούσαμε μέσα σε εκδρομικό πούλμαν «Στο περιγιάλι το κρυφό», κάποιος μας κάρφωσε και με συνέλαβαν. Στην παράσταση θα λέω και πολλά δικά μου, τον «Σωκράτη», τη «Ντισκοτέκ» – ειδικά το « Στη Ντισκοτέκ» είναι ένα τραγούδι του Τουρνά από το 1979, διαχρονικότατο! Δεν θα πω και το «Έτσι απλά σ’ αγαπώ» του Λάκη Παπαδόπουλου και του Ντούμου; Έχω πει πάρα πολύ ωραία τραγούδια. Μπορεί να εκτελούμε και τις παραγγελιές του κόσμου, αφού ο Γιάννης μπορεί να παίζει ότι τραγούδι του ζητήσεις. Λαϊκά μόνο δεν νομίζω να τραγουδήσω.

Αλήθεια ειν’ αυτό. Πέρασα από τα «Δειλινά», τη «Φαντασία», τη «Μέδουσα» με τον Μαρίνο, τον «Ζυγό» στην Πλάκα με Μοσχολιού – Γαργανουράκη και τον αδερφό μου. Συνεργάστηκα με Χάρρυ Κλυνν και Μητσιά, με Μητροπάνο, με τους πάντες. Ξεκίνησα ως ποπ τραγουδίστρια και δεν το αρνούμαι.

Δεν υπήρχε άλλος τρόπος. Δεν άντεχα να βγαίνω έξω για να κάνω δημόσιες σχέσεις τα βράδια, έτσι σταμάτησα το τραγούδι. Μην ξεχνάτε πως εμείς, σαν Έλληνες, αυτά τα ακούσματα είχαμε, τα λαϊκά και τα δημοτικά, παρόλο που μπορεί να μας άρεσαν οι Beatles, η Μπαέζ και τα τζαζ – ροκ συγκροτήματα. Σε εκείνα τα μαγαζιά είδα πόσο μ’ αγαπούν. Να σε ξέρει το 90% του κόσμου, γιατί ΟΚ, δεν μπορεί να σ’ αγαπούν και όλοι. Βγαίνω ακόμη στη σκηνή και όλοι μου λένε «Μα η θετική σου ενέργεια», έτσι είμαι όμως, γίνομαι ένα με τον κόσμο. Μόλις ανεβαίνω στη σκηνή δεν καταλαβαίνω τίποτα, τα ξεχνάω όλα.

Αυτό είναι κι εγώ τώρα δεν έχω και ανταγωνισμούς, κάτι να με τρώει και να με βασανίζει. Είτε πρώτο είναι τ’ όνομα μου, είτε τελευταίο, πιστεύω πως άπαξ και είμαι στη σκηνή, δεν έχει καμία σημασία.

Ο κόσμος όμως που μπαίνει μέσα κάθε φορά, εμένα θυμάται, είμαι σίγουρη. Δεν ασχολούμουν ποτέ με τις μαρκίζες. Μόνο έβλεπα, αλλά ποτέ δεν έκανα καυγάδες. Μάζευα – μάζευα και γι’ αυτό με κούρασε ο κόσμος του τραγουδιού. Δεν άντεχα να βγαίνω έξω κάθε βράδυ.

Ένας μου έχει μείνει μόνο και είμαστε σαν αδέρφια: Ο Κώστας Τουρνάς. Τον γνώρισα το 1972, όταν ήταν στους Poll, λίγο πριν κάνει τη σόλο καριέρα. Μετά γνωρίστηκαν με τον άντρα μου και έγιναν κολλητοί. Ιδιαίτερος καλλιτέχνης ο Κώστας και τον καιρό εκείνο ήταν πολύ μπροστά. Έχω πει πολλά τραγούδια του. Μου στάθηκε πολύ στο τωρινό πένθος μου. Γενικώς, έχω πέντε καλούς φίλους, οι υπόλοιποι καμία σχέση με τα καλλιτεχνικά. Την πρώτη περίοδο, έκανα παρέα με τον Τουρνά, κάποτε και με τον αδερφό μου, όπως και με άλλους ανθρώπους. Τα ξέρετε, χάνεσαι μέσα στα χρόνια, αλλά ξαναβρίσκεσαι με μερικούς και αγαπιέσαι απ’ την αρχή. Έτσι είναι η ζωή, όμως.

Άμα βρίσκω κάτι στο κινητό που μου στέλνουν (γέλια). Ενθουσιάστηκα που ξαναείδα το ντοκουμέντο από την εμφάνιση μου στη Χιλή. Πιτσιρίκα ήμουν, στα 25. Ήθελα να το δω αυτό, αφού δεν ήξερα ότι υπήρχε. Εκεί γνωριστήκαμε με τον Ιγκλέσιας και μετά πήγα και τον είδα, όταν είχε έρθει στην Ελλάδα. Με ήθελαν απ’ την εταιρεία του να κάνουμε δισκογραφία, αλλά οι Έλληνες εδώ…Τέλος πάντων…Συγκινήθηκα, είδα το τραγούδι που τραγούδησα τότε και δεν το θυμόμουν. Έτρεχαν τα μάτια μου, γιατί θυμήθηκα σκηνές. Κατάλαβα γιατί άφησα το τραγούδι, γιατί δεν γινόταν να προχωρήσω. Δεν μ’ έπιασε ακριβώς παράπονο, αλλά νοσταλγία.

Ναι, ευτυχώς δεν εγκλωβίζομαι στη νοσταλγία. Έζησα, χάρηκα, γνώρισα, ένιωσα! Το λέω και το ξαναλέω: Είμαι ένας άνθρωπος που μεγάλωσε στην επαρχία, έφυγε από κει, σπούδασε ότι σπούδασε, μόνη μου μπήκα στο κυκλωματάκι, φυσικά με τη βοήθεια του μεγαλύτερου αδερφού μου. Ως Καραγιαννόπουλος, ο Κώστας παίζει κιθάρα σ’ όλες τις μεγάλες στιγμές του ελληνικού τραγουδιού. Έφτασα στο σημείο να με γνωρίζουν οι απανταχού Έλληνες. Τι άλλο να θέλει κανείς;

Με τον Γιάννη Πάριο κάναμε δύο φορές τον γύρο της Αμερικής. Στην Αυστραλία με τον Χάρρυ Κλυνν και τον Μητσιά, τι να πρωτοθυμηθώ…Δύο φορές συμμετείχα και σε φεστιβάλ τραγουδιού στην Ιαπωνία, όπου πήρα το β’ βραβείο. Στις κομμουνιστικές χώρες επίσης, σαν τη Βουλγαρία και την Πολωνία, γι’ αυτό και όταν γύριζα στην Ελλάδα, η χούντα με έκοβε από το ραδιόφωνο ανά διαστήματα. Εγώ στο μεταξύ την καριέρα μου μέσα στη χούντα την είχα ξεκινήσει. Να μην πήγαινα δηλαδή στις αριστερές χώρες, τη στιγμή που βραβεύτηκαν τα τραγούδια μου κι εγώ;

Πολύ πιθανό, αν και δεν το έμαθα ποτέ. Ο πατέρας μου φοβόταν, η μάνα μου ήταν θαρραλέα σαν και μένα. «Το παιδί μου, το παιδάκι μου» έλεγε ο πατέρας μου. Κάποτε του είπε ο αδερφός μου: «Μπαμπά, δεν μπορώ να την παρακολουθώ άλλο την Ελπίδα, γιατί τώρα δουλεύουμε σε διαφορετικά μαγαζιά». Κι αυτός απαντούσε; «Της έχω εμπιστοσύνη, μην ασχολείσαι». Και, πράγματι, μου είχε εμπιστοσύνη, αφού έβλεπε πως γύριζα σπίτι μετά τη δουλειά. Το πρωί, άλλωστε, είχα μαθήματα στου Αινιάν, μάθαινα μουσική.

Όχι, μόνο λίγο πιάνο, ίσα – ίσα να βρίσκω τόνους. Μαθήματα έκανα για τη φωνή μου, την οποία άσκησα τραγουδώντας.

Δεν μπορούν, γιατί είναι αγύμναστη η φωνή. Εγώ τραγουδάω γι’ αυτό ακριβώς, για να μην αδρανύσουν οι φωνητικές χορδές μου. Τραγουδάω αλλωνών τραγούδια, ότι μου έρχεται εκεί που κάθομαι. Μ’ ευχαριστεί που έχω ακόμη τη φωνή μου και που εκφράζομαι καλύτερα τώρα, γιατί δεν τραγουδάω σε ψηλές νότες. Τραγουδάω εκεί που θέλω εγώ, όχι όπου θέλουν οι άλλοι επειδή έχω την έκταση. Έτσι με χρησιμοποίησαν οι παλιοί. Επειδή είχα δύο οκτάβες έκταση, μου έδιναν απίστευτα πράγματα να τραγουδήσω.

Θα σταματήσω. Να χαλάσω ότι έχω φτιάξει όλα αυτά τα χρόνια, δεν είναι ωραίο.

Η φωνή σου χάνεται. Ακούω άσχημα πράγματα, του στυλ «Τι θέλει αυτή τώρα ή αυτός και τραγουδάει ακόμα; Άσ’ το άμα δεν μπορείς». Κομπλεξικά πράγματα είναι αυτά.

Συμφωνώ εν μέρει. Δεν γίνεται, πρέπει κι ο άλλος όμως να σεβαστεί ότι έχει χτίσει. Σέβεσαι και τον κόσμο, διαφορετικά του παίρνεις πίσω ότι του έδωσες. Είναι πολύ εγωιστικό για τον καλλιτέχνη. Δεν είπαμε και όταν πέσει η φωνή από το 100 στο 70%. Λογικό, ένας μυς είναι και η φωνή, ατροφεί όπως ατροφούν και τα χέρια σου με τα χρόνια. Να είναι σ’ ένα σημείο, εννοώ, που να θυμίζει στον κόσμο αυτό που ήταν, να μην καταντά σκιά του εαυτού του. Πάντως, εγώ έκανα χαζομάρες με τη φωνή μου στα ξεκινήματα μου. Την χρησιμοποιούσα χωρίς να την έχω μελετήσει. Με έβαζαν να σηκώνω ψηλά τον πήχη και χρησιμοποιούσα λάθος τη φωνή μου. Έβγαλα κάλους, αφού των συνθετών δεν τους ένοιαζε τι κάνω εγώ με μένα.

Μιλάω για πριν. Στην Κύπρο είχα τη χειρότερη εμπειρία της καριέρας μου, ήταν κακό το τραγούδι, δεν έφταιγε το πώς τραγουδούσα. Δεν με σεβάστηκε ο συνθέτης, μόνο εγώ σεβάστηκα το ΡΙΚ, που δεν ήταν εντάξει απέναντί μου. Μ’ αγαπάνε, όμως, στην Κύπρο, το είδα και τώρα. Όπως και στο Ισραήλ μ’ αγαπάνε και με είχαν καλέσει πρόσφατα για τα 40 χρόνια της Eurovision. Δεν τραγούδησα, αλλά με έβγαλαν στην τηλεόραση τους. Μόνο εδώ δεν πήραν χαμπάρι. Μετά μανίας βλέπω κάθε χρόνο Eurovision. Αξίζει τον κόπο για κάθε καλλιτέχνη να συμμετάσχει, μόνο και μόνο για την εμπειρία. Κι αν δεν υπάρχει πια η δισκογραφία, γίνονται επιτυχίες τα τραγούδια από το διαδίκτυο.

Είναι, σαφώς, αν και δεν με ενθουσιάζει.

Απείχα γενικώς (γέλια). Στο Πολυτεχνείο, όμως, πήγαινα φάρμακα και τρόφιμα. Παρέες πηγαίναμε μαζί με τον αδερφό μου και κανείς δεν το έμαθε ποτέ. Δεν το προβάλαμε να το παίζουμε αντιστασιακοί. Έτσι όμως ήμασταν απ’ τον πατέρα μας, που ήταν αριστερός. Ο θείος μου, ο αδερφός του πατέρα μου, ήταν πρωτοπαλίκαρο του Άρη Βελουχιώτη, του οποίου το άγαλμα έχουμε στο χωριό μας. Φανερά πολιτικοποιημένη, όμως, δεν υπήρξα ποτέ. Κοίταγα μόνο ποιος αγαπάει την πατρίδα μου, για να είμαι μαζί του, ανεξαρτήτως κομμάτων, εκτός φυσικά από φασίστες. Και το ΠΑΣΟΚ λατρεύτηκε το ’81, μετά τι έγινε όμως; Πλάκωσαν τα σκάνδαλα.

Εμένα δεν μ’ άρεσε καθόλου αυτό που έγινε, το λέω! Δεν είναι ωραίο να παρακολουθείς τον πολιτικό σου αντίπαλο. Λάθος, πολύ κακό! Ο κόσμος, όμως, έχει τόσα προβλήματα…Ποιος θα κάτσει ν’ ασχοληθεί με τις υποκλοπές; Εδώ πεινάμε, δεν έχουμε ρεύμα…

Φυσικά. Αυτή τη στιγμή είμαι στα κανονικά, όπως όλοι οι άνθρωποι. Ζω με τη σύνταξη του άντρα μου. Είχα μία τιμητική σύνταξη, αλλά μόλις πέθανε ο άντρας μου μού την κόψανε για να παίρνω μόνο αυτή, την οποία πλήρωνε αδρά εκείνος όσο ζούσε. Μου έδωσαν το 70% της συντάξεως του άντρα μου και έκοψαν τη δική μου, λες και αυτή δεν μου την είχαν δώσει τιμής ένεκεν. Δεν τίμησα δηλαδή την Ελλάδα στο εξωτερικό όταν πέθανε ο άντρας μου; Ντροπή, μεγάλη ντροπή! Δεν είμαι καλλιτέχνιδα τώρα; Δεν τραγούδησα κάτω απ’ τη σημαία μας; Και μιλάμε για 698 ευρώ, δεν ήταν και τίποτα. Την έκοψαν χωρίς να μου πουν τίποτα…Το λογιστήριο του κράτους. Για να δούμε τώρα στην εκκαθάριση, μην κόψουν κι άλλο τις συντάξεις! Δεν ασχολούμαι, έχω ένα σπιτάκι στο χωριό και θα πάω εκεί να την αράξω να μου φέρνουν κάτι να τρώω οι γείτονες που μ’ αγαπάνε (γέλια).

Τον Μάνο Χατζιδάκι. Είναι ο λατρεμένος συνθέτης μου. Μου επέτρεψε να τραγουδήσω τραγούδια του, αλλά δυστυχώς λίγο πριν φύγει. Είχα βάλει το «Πάει, έφυγε το τρένο» σ’ έναν δίσκο μου το 1993 και έπρεπε να πάρω την άδεια του. Μου απάντησε: «Ότι θέλεις δικό μου, από μένα είσαι ελεύθερη». Παλιότερα, το 1976, όταν είχε αναλάβει το Τρίτο Πρόγραμμα, συμφωνήσαμε να κάνουμε «Μαχάγκονι» στην Εθνική Λυρική Σκηνή ως ροκ όπερα. Τον έπιασαν οι διάφοροι παρατρεχάμενοι του και του είπαν: «Με την ”ποπ” θα συνεργαστείς τώρα;» Μου το είπε ο ίδιος πολύ αργότερα. Όλα αργότερα τα μάθαινα…

Ό,τι δεν μπόρεσε να γίνει τότε για τον λόγο που σας ανάφερα. Μου το είπε με πολύ κομψό τρόπο. Του βάλανε λόγια. Επρόκειτο να πάω εγώ στην Eurovision το 1976, πάλι σε συνεννόηση με τον Χατζιδάκι, μ’ ένα φανταστικό τραγούδι σε ποίηση Έντγκαρ Άλαν Πόε. Προείχε, όμως, η διαμαρτυρία για την Κύπρο κι έτσι ο Χατζιδάκις έστειλε τη Μαρίζα Κωχ στη θέση μου. Καλύτερα, βέβαια, γιατί τελικά πήγα με τον «Σωκράτη» που ανήκει στα δώδεκα καλύτερα ever κομμάτια της Eurovision. Του Δώρου Γεωργιάδη και της Σώτιας Τσώτου, μεγάλο και δύσκολο τραγούδι!

Όταν θέλω να δω κάτι, ανοίγω ένα άλμπουμ και θυμάμαι. Το βρίσκω πολύ παλιομοδίτικο αυτό και το βλέπω ακόμη και σε νέους συναδέλφους, να γεμίζουν με φωτογραφίες τα σπίτια τους και να καμαρώνουν. Είναι ματαιοδοξία κι εγώ δεν ήμουν ποτέ ματαιόδοξη. Ταπεινότητα και απλότητα είναι, μωρέ, η ζωή μας.

Είμαι χορτάτη. Έζησα ακούγοντας για τις δυνατότητες της φωνής μου από τους άλλους. Εγώ δεν το πολυκαταλάβαινα εκτός απ’ όταν τελείωνα μία ηχογράφηση και με άκουγα. Ξέρετε, εμείς ακούμε εσωτερικά περισσότερο τη φωνή μας. Άργησα να κατανοήσω ότι έχω καλή και διαφορετική φωνή και δεν το λέω ψωνίστικα. Νισάφι, έχω περάσει πια τα 70, να μην ξέρω και τι είμαι;

Μια φορά στο Αγρίνιο, με πήγαιναν με σηκωμένο αυτοκίνητο. Ο κόσμος – σκεφτείτε πόσοι θα ήταν – σήκωσε ψηλά το αυτοκίνητο που ήμουν μέσα. Είχα φοβηθεί και κρυβόμουν. Θυμάμαι ακόμη, τότε που τραγουδούσα ποπ για τη νεολαία, να διώχνει το 100 τον κόσμο. Απίστευτες στιγμές!

Όλα ήταν τέλεια και πήγαν πολύ καλύτερα απ’ ότι φανταζόμουν ως νέος άνθρωπος.

Είναι μέσα στο πρόγραμμα. Το θέμα είναι να μην παραμορφώνεσαι για να μένεις νέος με το στανιό. Καλύτερα με το προγουλάκι μου, ξέρεις τι τράβηξα εγώ μια ζωή ολόκληρη, πόσα χρόνια χάλασα, για να γίνει αυτό το προγουλάκι;

Εγώ σας ευχαριστώ και πέρασα πάλι πολύ καλά.