Η εκπαιδευτική διαδικασία δεν είναι reality show με ανήλικους πρωταγωνιστές

Παρακολουθώντας εκπομπές στην τηλεόραση και το ραδιόφωνο, αλλά και ανταλλαγές απόψεων σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης για το θέμα της ηλεκτρονικής καταγραφής και μετάδοσης  μέσω ήχου ή εικόνας της διά ζώσης μαθησιακής διαδικασίας, γίνεται αντιληπτή η επιπολαιότητα με την οποία ενίοτε αντιμετωπίζονται κρίσιμα εκπαιδευτικά ζητήματα. Κάποιοι καταλογίζουν στους εκπαιδευτικούς το φόβο της αξιολόγησης, άλλοι έλλειψη ευαισθησίας και διάθεσης προσφοράς στη δύσκολη περίσταση που περνά η ελληνική κοινωνία, λόγω της πανδημίας του Covid19, και άλλοι αδικαιολόγητη φοβία απέναντι στις δυνατότητες που προσφέρει η σύγχρονη τεχνολογία στην Εκπαίδευση. Υπάρχουν και αυτοί που διαπιστώνουν μεν «δυσκολίες» στην εφαρμογή της τηλεμετάδοσης του μαθήματος στην τάξη, όμως ισχυρίζονται ότι δεν υπάρχει εναλλακτική λύση.

Μήπως, λοιπόν, οι εκπαιδευτικοί αρνούνται την ηλεκτρονική καταγραφή της διά ζώσης μαθησιακής διαδικασίας, διότι φοβούνται την αξιολόγηση και δεν επιδεικνύουν θετική διάθεση για την αντιμετώπιση μιας κρίσιμης συγκυρίας; Το ερώτημα θα ήταν εύλογο, αν επί δύο μήνες οι εκπαιδευτικοί δε στήριζαν την εξ αποστάσεως διδασκαλία, σύγχρονη ή ασύγχρονη, και δεν επεδείκνυαν αξιοθαύμαστη ευαισθησία στην προσπάθεια αντιμετώπισης των συνεπειών της πανδημίας στην Εκπαίδευση. Επί δύο μήνες οι εκπαιδευτικοί με συγκινητικό τρόπο, ξεπερνώντας κάθε δυσκολία, εθελοντικά, στήριξαν τους μαθητές τους χωρίς κανένα φόβο για οποιαδήποτε «αξιολόγηση», με μοναδική τους μέριμνα να σταθούν στο πλευρό των μαθητών τους και να τους κρατήσουν σε επαφή με τη μαθησιακή διαδικασία. Την εξ αποστάσεως εκπαίδευση μπορούσε να την παρακολουθήσει οποιοσδήποτε ήθελε, σχετικός ή άσχετος, με ή χωρίς την άδεια του εκπαιδευτικού, όμως ο ηλεκτρονικός έλεγχος της διαδικασίας ανήκε στο διδάσκοντα (μικρόφωνα κ.λπ.), ο οποίος μπορούσε ανά πάσα στιγμή να παρέμβει, για να προστατεύσει τους μαθητές του, αν ως ενήλικος και παιδαγωγός έκρινε ότι έπρεπε να το κάνει. Αυτή τη δυνατότητα δεν την έχει στη διά ζώσης διδασκαλία, ώστε να προστατεύσει τους μαθητές του και τις οικογένειές τους από πλήθος κινδύνων. Επίσης, αντιμετώπιζε και άλλα προβλήματα (έλεγχος της προσοχής – ακόμη και της παρουσίας – του μαθητή στο μάθημα, αντικειμενικότητα αξιολόγησης κ.λπ.) η σημασία των οποίων υποβαθμιζόταν λόγω της συγκυρίας, ακριβώς γιατί πρώτιστο μέλημα ήταν η στήριξη των παιδιών. Ας σημειωθεί, βέβαια, ότι η αξιολόγηση του εκπαιδευτικού, για να είναι αποδεκτή, σοβαρή και αξιόπιστη, δεν πρέπει να γίνεται με live streaming που εκθέτει προσωπικά δεδομένα μαθητών και εκπαιδευτικών, αλλά με συγκεκριμένες επιστημονικά τεκμηριωμένες διαδικασίες, από διαπιστευμένους αξιολογητές, που έχουν γνώση του αντικειμένου. Συνεπώς, τα περί φόβου της αξιολόγησης και άρνησης προσφοράς στους μαθητές και στην κοινωνία όχι μόνο είναι αστεία, όχι μόνο αποδείχθηκαν στην πράξη αβάσιμα, αλλά μάλλον αδικούν όσους τα υποστηρίζουν. 

Μήπως, όμως, οι εκπαιδευτικοί είναι φοβικοί απέναντι στην τεχνολογία και αρνούνται να χρησιμοποιήσουν τις δυνατότητές της για την αντιμετώπιση εκτάκτων καταστάσεων; Όσοι βρίσκονται στο χώρο γνωρίζουν ότι οποτεδήποτε αναλήφθηκε πρωτοβουλία επιμόρφωσης Α’ ή Β’ επιπέδου στις Τ.Π.Ε. η ανταπόκριση των εκπαιδευτικών ήταν άμεση. Φυσικά, επειδή πολλάκις οι ευαισθησίες για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών συμπίπτουν με την ανάγκη απορρόφησης κονδυλίων από την Ε.Ε., τέτοιες προσπάθειες έχουν αποσπασματικό χαρακτήρα, αφορούν όσους προλάβουν, δε συνοδεύονται από χάραξη μακροπρόθεσμης εκπαιδευτικής πολιτικής και διαρκούν μόνο όσο διατίθενται οι απαιτούμενοι πόροι. Πολλές είναι οι περιπτώσεις που έρχονται οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί να καλύψουν τις επιμορφωτικές τους ανάγκες στις Τ.Π.Ε. θυσιάζοντας χρόνο και χρήμα από τον πενιχρό τους μισθό, γι’ αυτό άλλωστε  η προσαρμογή στις ανάγκες χρήσης της τεχνολογίας για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας του κορωνοϊού ήταν άμεση. Εξάλλου, όποτε προσφέρεται στα σχολεία η υλικοτεχνική υποδομή και η δυνατότητα χρήσης της τεχνολογίας στην εκπαιδευτική διαδικασία, οι εκπαιδευτικοί επιδεικνύουν άμεσα αντανακλαστικά. Όμως, σε όλες τις περιπτώσεις η τεχνολογία χρησιμοποιείται νόμιμα, προς διευκόλυνση της μαθησιακής διαδικασίας. Εάν ο εκπαιδευτικός επιτρέψει την μέσω της τεχνολογίας  παραβίαση της ιδιωτικότητας του μαθήματος στην τάξη, γίνεται συνένοχος στην υποβάθμισή του, στην ενδεχόμενη διάπραξη σοβαρών αδικημάτων, παραβαίνει το καθήκον του, όπως περιγράφεται στο άρθρο 36 παρ. 6 και 8 του καθηκοντολογίου των διδασκόντων, όπου αναφέρονται ρητά ποιοι και υπό ποιες προϋποθέσεις μπορούν να παρακολουθούν το μάθημα, και εκθέτει σε κίνδυνο διαπόμπευσης και διασυρμού τον ίδιο, τους μαθητές και τις οικογένειές τους. Είναι ακατανόητη η διαδικτυακή έκθεση προσωπικών δεδομένων  ανηλίκων, δίχως τη συναίνεση των γονέων τους και του εκπαιδευτικού. Γίνεται, λοιπόν, αντιληπτό ότι η αντίδραση των εκπαιδευτικών δεν οφείλεται σε τεχνοφοβία αλλά στην προστασία της εκπαιδευτικής διαδικασίας από υπαρκτούς κινδύνους.

Υπάρχει, όμως, εναλλακτική λύση; Είναι δεδομένο ότι το μεικτό σύστημα εκπαίδευσης προβλέπει την παράλληλη στήριξη των μαθητών με διά ζώσης και εξ αποστάσεως σύγχρονη ή ασύγχρονη εκπαίδευση. «Παράλληλη», όμως, δε σημαίνει ταυτόχρονη. Άλλη είναι η διδακτική μέθοδος και οι δυνατότητες που προσφέρονται στον εκπαιδευτικό στη διά ζώσης εκπαίδευση, άλλη είναι η διδακτική προσέγγιση στην εξ αποστάσεως διδασκαλία. Η προσπάθεια ταυτόχρονης εφαρμογής και των δύο μεθόδων θα προκαλέσει προβλήματα και θα οδηγήσει στην υποβάθμιση του μαθήματος σε τυπική διαδικασία, με τον εκπαιδευτικό να χρησιμοποιεί τη μετωπική διδασκαλία, ακυρώνοντας στην πράξη όλα τα πλεονεκτήματα της διά ζώσης εκπαίδευσης. Αντιθέτως, η διά ζώσης διδασκαλία για τους παρόντες μαθητές στην τάξη και η εξ αποστάσεως – σύγχρονη ή ασύγχρονη – για όσους δικαιολογημένα απουσιάζουν θα ήταν αποτελεσματική λύση. Οι εκπαιδευτικοί θα μπορούσαν να μοιραστούν το βάρος της κάλυψης των εκπαιδευτικών αναγκών των μαθητών τους, εφαρμόζοντας τη διά ζώσης διδασκαλία για τους παρόντες στην τάξη και συνεχίζοντας την εξ αποστάσεως για όσους απουσιάζουν. Άλλωστε, η εξ αποστάσεως διδασκαλία δεν αντιμετωπίζει τους περιορισμούς ως προς το χώρο (συγκεκριμένος αριθμός μαθητών ανά αίθουσα) και το χρόνο (συγκεκριμένη ώρα διδασκαλίας του μαθήματος) που ισχύουν στη διά ζώσης εκπαίδευση. Με δεδομένη, λοιπόν, την αντίδραση γονέων και εκπαιδευτικών στη μετατροπή της εκπαιδευτικής διαδικασίας σε reality show με ανήλικους πρωταγωνιστές, αυτή θα ήταν μια αποτελεσματική επιλογή.

* Ο Παναγιώτης Πολυδωρόπουλος είναι Φιλόλογος – Εκπαιδευτικός, Μέλος του Δ.Σ. της Ο.Ι.Ε.Λ.Ε.

Τα άρθρα που δημοσιεύονται στην κατηγορία «Απόψεις» εκφράζουν τον/την συντάκτη/τριά τους και οι θέσεις δεν συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του koutipandoras.gr