Η Aμφίπολη ως προεκλογική «βιτρίνα»

Ηταν το 2014 όταν εκτυλίσσονταν η ανασκαφική υπερδραστηριότητα, οι μεγαλεπήβολες κυβερνητικές δηλώσεις, οι καθημερινές τηλεοπτικές καλύψεις και τα έκτακτα δελτία για την ανακάλυψη του τάφου του Μεγάλου Αλέξανδρου στην Αμφίπολη. Ο ισχυρισμός όμως αυτός γκρεμίστηκε βάναυσα όταν αποδείχτηκε ότι στους τάφους του Τύμβου Καστά δεν κείτονταν ούτε ο μεγάλος βασιλιάς της Μακεδονίας ούτε κάποιο άλλο μέλος της οικογένειάς του. Η τότε κυβέρνηση Αντώνη Σαμαρά, με γενική γραμματέα του υπουργείου Πολιτισμού τη Λίνα Μενδώνη, είχε στήσει ένα κακόγουστο εθνικοπατριωτικό σόου. Εννέα χρόνια μετά και μόλις λίγες ημέρες πριν από τις εθνικές εκλογές η υπουργός Πολιτισμού ανακοίνωσε την περιορισμένη πρόσβαση στον Τύμβο Καστά σε ειδικές ομάδες κοινού.

Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ βρήκε το 2015 το αρχαιολογικό μνημείο κακοποιημένο από μια σειρά βίαιων και ταχύτατων ανασκαφικών εργασιών. Οι διαδικασίες αυτές είχαν θέσει το μνημείο σε κίνδυνο και παράλληλα προκάλεσαν σοβαρά ερωτήματα ως προς την τήρηση της αρχαιολογικής δεοντολογίας και πρακτικής. Η τότε ηγεσία του υπουργείου Πολιτισμού (2015-19) προσπάθησε να αντιμετωπίσει αυτή την κατάσταση με μια σειρά απαιτητικών εργασιών διάσωσης και συντήρησης του μνημείου, ενώ η ΝΔ ως αντιπολίτευση διαρρήγνυε τα ιμάτιά της τόσο για τις καθυστερήσεις των ανασκαφών όσο και για την επισκεψιμότητα του μνημείου.

Οποτε βολεύει… πανδημία

Το 2019 η Λίνα Μενδώνη τοποθετήθηκε υπουργός Πολιτισμού. Αναλαμβάνοντας τα καθήκοντά της διατεινόταν (σε απάντησή της στη Βουλή το 2019) ότι από το 2021 το ταφικό μνημείο στον λόφο Καστά θα ήταν επισκέψιμο για ειδικό κοινό, ενώ από το 2022 θα ήταν ανοιχτό στο ευρύ κοινό. Ωστόσο τα έργα έχουν καθυστερήσει και η κυβέρνηση προσπαθεί να δικαιολογηθεί με έωλα επιχειρήματα. Επικαλέστηκε μάλιστα την πανδημία, η οποία πάντως δεν στάθηκε εμπόδιο στην υπουργό για την υλοποίηση άλλων «μεγαλεπήβολων» έργων όπως το τσιμέντωμα της Ακρόπολης ή η βίαιη αποκοπή των βυζαντινών αρχαιοτήτων από τη στάση Βενιζέλου στο υπό κατασκευή μετρό της Θεσσαλονίκης.

Μάλιστα το περσινό καλοκαίρι η κυβέρνηση προσπάθησε να αποκρύψει τις σοβαρές ζημιές στις επιχωματώσεις που προκλήθηκαν στον χώρο της Αμφίπολης από τις έντονες βροχοπτώσεις. Ο ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ με ερώτηση στη Βουλή ζήτησε να ενημερωθεί για τις χωματουργικές και υδραυλικές εργασίες που εκτελούνταν στον τύμβο ώστε να γίνει γνωστό τι συμβαίνει με την πορεία των έργων αποκατάστασης και γιατί το έργο καταρρέει έπειτα από κάθε βροχή. Κατά την προσφιλή της τακτική η υπουργός επιχείρησε να θολώσει το τοπίο, μετατοπίζοντας τη συζήτηση από τις προβληματικές διαδικασίες και εργασίες του ΥΠΠΟΑ επί των ημερών της στο έργο προσωρινής προστασίας του 2015. Το τελευταίο είχε υλοποιηθεί με επιτυχία και προστάτευε το μνημείο και το περιβάλλον του μέχρι τις επεμβάσεις του 2022. Εντέλει το μοναδικό έργο που στην πραγματικότητα υλοποίησε η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας επί θητείας της, αυτό της αποκατάστασης της γεωμετρίας του λόφου-Τύμβου Καστά, καταστράφηκε και έπρεπε να επαναληφθεί.

Ανοιχτό για λίγους και για λίγο

Επρεπε να περάσουν τέσσερα χρόνια, να ολοκληρωθεί η θητεία της στο ΥΠΠΟΑ αλλά και να βρεθεί η χώρα σε προεκλογικό κλίμα, για να ανακοινώσει η κ. Μενδώνη στις 13 Απριλίου ότι το μνημείο Καστά θα καταστεί επισκέψιμο. Αλλά υπό προϋποθέσεις και μόνο για ειδικό κοινό (επιστήμονες, ερευνητές, εκπαιδευτικοί, τουριστικοί πράκτορες, δημοσιογράφοι), καθώς ακόμη δεν έχουν ολοκληρωθεί τα έργα ώστε να διασφαλιστούν πλήρως οι συνθήκες ασφαλείας. Οι επισκέψεις που θα διαρκούν λίγα λεπτά της ώρας θα γίνονται έως τις αρχές Ιουνίου, καθώς τότε θα διακοπούν προσωρινά για να ξεκινήσουν οι εργασίες για την απομάκρυνση των ικριωμάτων από το εσωτερικό του μνημείου. Οι εργασίες αποκατάστασης και ανάδειξης του μνημείου δεν θα ολοκληρωθούν πριν από το 2027 και τότε μόνο θα επιτραπεί η επίσκεψη στο κοινό. Αλλά η υπουργός πανηγυρίζει με πομπώδη δελτία Τύπου για το άνοιγμα στο κοινό, που θα διαρκέσει μόλις λίγες ημέρες και για ειδικές κατηγορίες επισκεπτών. Ολως τυχαίως το «άνοιγμα» συμπίπτει με τις ημέρες λίγο πριν και λίγο μετά τις εκλογές. Καθώς φαίνεται, οι κάτοικοι των Σερρών θα πρέπει να περιμένουν πολύ ακόμη για εκείνη την περίφημη «βιώσιμη ανάπτυξη» της περιοχής που τους υποσχόταν το 2014 η κ. Μενδώνη…