Χταπόδια, αστακοί και καβούρια αναγνωρίζονται ως «συναισθανόμενα όντα» στη Βρετανία

Τα χταπόδια, τα καβούρια και οι αστακοί θα λάβουν μεγαλύτερη προστασία για την ευζωία τους, σύμφωνα με τη νομοθεσία του Ηνωμένου Βασιλείου μετά από μια έκθεση LSE που καταδεικνύει ότι υπάρχουν ισχυρές επιστημονικές αποδείξεις ότι αυτά τα ζώα έχουν την ικανότητα να βιώνουν πόνο, αγωνία ή βλάβη.

Η ανασκόπηση βασίστηκε σε περισσότερες από 300 υπάρχουσες επιστημονικές μελέτες για την αξιολόγηση των στοιχείων ευαισθησίας στα κεφαλόποδα (συμπεριλαμβανομένων των χταποδιών, των καλαμαριών και των σουπιών) και των δεκάποδων (συμπεριλαμβανομένων των καβουριών, των αστακών και των καραβίδων).

Ο Δρ Jonathan Birch, Αναπληρωτής Καθηγητής στο Κέντρο Φιλοσοφίας της Φυσικής και Κοινωνικής Επιστήμης του LSE και κύριος ερευνητής στο έργο The Foundations of Animal Sentience, είπε:

«Χαίρομαι που βλέπω την κυβέρνηση να εφαρμόζει μια κεντρική σύσταση της έκθεσης της ομάδας μου. Μετά από εξέταση περισσότερων από 300 επιστημονικών μελετών, καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι τα κεφαλόποδα και τα δεκάποδα μαλακόστρακα θα πρέπει να θεωρούνται ευαίσθητα και ως εκ τούτου να περιλαμβάνονται στο πεδίο του νόμου περί ευζωίας των ζώων. Η τροπολογία θα βοηθήσει επίσης στην άρση μιας σημαντικής ασυνέπειας: τα χταπόδια και άλλα κεφαλόποδα προστατεύονται στην επιστήμη εδώ και χρόνια, αλλά δεν έχουν λάβει καμία προστασία εκτός της επιστήμης μέχρι τώρα. Ένας τρόπος με τον οποίο το Ηνωμένο Βασίλειο μπορεί να οδηγήσει στην καλή διαβίωση των ζώων είναι προστατεύοντας αυτά τα ασπόνδυλα ζώα που οι άνθρωποι συχνά αγνοούν εντελώς».

Σύμφωνα με τη βρετανική κυβέρνηση, ο νόμος για την ευζωία των ζώων που ψηφίστηκε φέτος, θεωρεί όλα τα ζώα με σπονδυλική στήλη ως «συναισθανόμενα όντα». Ωστόσο, όπως και κάποια ασπόνδυλα, τα δεκάποδα δεκάποδα καρκινοειδή και τα κεφαλόποδα έχουν περίπλοκα κεντρικά νευρικά συστήματα, τα οποία είναι ένα από τα βασικότερα κριτήρια για τη «συναίσθηση».

Τι είναι τα συναισθανόμενα όντα;

Ο ακριβής αγγλικός όρος είναι «sentient beings», και η μετάφρασή του στα ελληνικά έχει παρουσιάσει δυσκολίες και στο πρόσφατο παρελθόν, όταν η βρετανική κυβέρνηση έφερε στη βουλή προς ψήφιση τον σχετικό νόμο που αφορούσε τα ζώα. Η ελληνικές μεταφράσεις που έχουν προταθεί είναι «συναισθανόμενα όντα», «ευαίσθητα όντα», «έλλογα όντα», κ.α.

Συνεπώς, είναι ίσως πιο χρήσιμο το να εξηγηθεί περιφραστικά τι σημαίνει ο συγκεκριμένος όρος.

Σύμφωνα λοιπόν με το sententmedia.org, «το επίθετο sentient περιγράφει τη δυνατότητα της αίσθησης. Η λέξη προέρχεται από το λατινικό ρήμα sentire, που σημαίνει «να ασθάνεσαι». Σε λήμματα λεξικών, το sentience ορίζεται ως «η δυνατότητα να βιώνεις αισθήματα», «η ανταπόκριση ή η συνειδητοποίηση συναισθημάτων» και «η ικανότητα να αισθάνεται πράγματα μέσω των φυσικών αισθήσεων». Τα συναισθανόμενα όντα βιώνουν θετικά συναισθήματα όπως η χαρά, η ευτυχία και η ευγνωμοσύνη, αλλά και αρνητικά συναισθήματα όπως ο πόνος, το βάσανο και το πένθος.

Η συναίσθηση είναι αντικείμενο πλούσιας επιστημονικής βιβλιογραφίας. Αν και δεν υπάρχει γενικά αποδεκτός ορισμός, οι μελετητές συμφωνούν σε ορισμένα κοινά στοιχεία: Ο Δρ Τζέιμς Κίρκγουντ, κτηνίατρος και πρώην διευθυντής της Πανεπιστημιακής Ομοσπονδίας για την Ευημερία των Ζώων, και ο Ντέιβιντ ΝτεΓκράσια, καθηγητής Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Τζορτζ Ουάσιγκτον, θεωρούν τη συναίσθηση ως την ικανότητα να έχεις συναισθήματα. Ο Donald M. Broom, ομότιμος Καθηγητής Ευημερίας των Ζώων στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, επεκτείνει τον ορισμό των Kirkwood και DeGrazia αναφέροντας λεπτομερώς τις ικανότητες που πρέπει να έχει ένα ον για να θεωρείται αισθανόμενο. Σύμφωνα με τον Broom, ένα αισθανόμενο ον είναι σε θέση να «αξιολογήσει τις ενέργειες των άλλων σε σχέση με τον εαυτό του και τρίτα μέρη, να θυμάται κάποιες από τις πράξεις του και τις συνέπειές τους, να αξιολογεί τους κινδύνους και τα οφέλη, να έχει κάποια συναισθήματα και να έχει κάποιο βαθμό επίγνωσης».

Φωτογραφία: Αντώνης Ρηγόπουλος