Have you been to Samos?

Ο Αριστοτέλης κάνει αναφορά σε τρία στοιχεία κάθε πολιτεύματος, τα οποία αν λειτουργούν σωστά, τότε και το πολίτευμα λειτουργεί σωστά. “Κάθε πολίτευμα διαθέτει τρία στοιχεία των οποίων τη σκοπιμότητα για τα καθένα οφείλει να εξετάζει ο σπουδαίος νομοθέτης. Αν αυτά λειτουργούν σωστά, και το πολίτευμα οπωσδήποτε λειτουργεί σωστά. Στον βαθμό, πάλι, που παρατηρούνται διαφορές στο καθένα από αυτά, διαφέρουν και τα πολιτεύματα μεταξύ τους. Από τα τρία αυτά στοιχεία το πρώτο διαβουλεύεται για τα κοινά, το δεύτερο αφορά τις αρχές (ποιες πρέπει να είναι, ποιες αρμοδιότητες να έχουν και με ποιον τρόπο να γίνεται η εκλογή τους), και το τρίτο να απονέμει δικαιοσύνη“. Αυτή η σκέψη του Αριστοτέλη έχει βρει εφαρμογή σήμερα: σε κάθε χώρα με δημοκρατικό πολίτευμα υπάρχουν τρεις εξουσίες, η νομοθετική (Βουλή), η εκτελεστική (Κυβέρνηση) και η Δικαστική. Υπάρχει όμως και μια τέταρτη (άτυπη) εξουσία: ο Τύπος. Ο Τύπος, που ρόλο έχει να ελέγχει τις τρεις προαναφερθείσες εξουσίες. Σε μια χώρα όμως που ο Τύπος δεν προτάσσει το δημόσιο συμφέρον αλλά λειτουργεί με λίστες Πέτσα…τότε κάτι γίνεται στραβά.

Όλα αυτά μας τα θύμισε με τον πιο έντονο τρόπο που θα μπορούσε η Ολλανδή δημοσιογράφος Ingeborg Beugel πριν από λίγες μέρες με την ερώτηση που έκανε στον Έλληνα Πρωθυπουργό κ. Μητσοτάκη. Η κυρία Beugel είχε το σθένος να ρωτήσει τον κ. Μητσοτάκη για τις λεγόμενες επαναπροωθήσεις μεταναστών που λαμβάνουν χώρα εδώ και αρκετά χρόνια στο Αιγαίο πέλαγος. Και τι έκανε ο κ. Μητσοτάκης; Ξεκίνησε ψελλίζοντας κάτι για τους Ολλανδούς δημοσιογράφους που έχουν τη φιλοσοφία να κάνουν ευθείς (direct) ερωτήσεις στους πολιτικούς. Από την αρχή, λοιπόν, της απάντησής του ήταν σαφές πως βρέθηκε εντελώς απροετοίμαστος να αντιμετωπίσει την ερώτηση της κ. Beugel. Αλλά η συνέχεια ήταν ακόμη πιο ενδιαφέρουσα, με τον κ. Μητσοτάκη να χάνει εντελώς την ψυχραιμία του και αντί να απαντήσει επί της ουσίας ρώτησε την Ολλανδή δημοσιογράφο “have you been to Samos?”. Εκεί έχασε τελείως την μπάλα ο επικεφαλής της κυβέρνησης. Όταν ένας Πρωθυπουργός ρίχνει το επίπεδο της συζήτησης σε τέτοιο επίπεδο και αμφισβητεί την Ολλανδή δημοσιογράφο που μένει μόνιμα στην Ελλάδα και ήταν από τους πρώτους δημοσιογράφους που έχουν πάει στη Σάμο για να δουν τις εγκαταστάσεις που μένουν οι πρόσφυγες, τότε η ατμόσφαιρα αρχίζει να μυρίζει σαπίλα.

Και η σαπίλα που ζούμε σήμερα στην Ελλάδα είναι τεράστια! Μόνο λίγα ΜΜΕ κάνουν πραγματικά την δουλειά τους. Ελάχιστοι δημοσιογράφοι ασκούν πραγματικά την τέταρτη εξουσία… Και οι κυβερνώντες έχουν απλά επιλέξει να δίνουν συνεντεύξεις σε δημοσιογραφίσκους που δεν κάνουν «άβολες» ερωτήσεις. Και όταν μια μέρα, εμφανισθεί μπροστά τους, μια Δημοσιογράφος (με το δέλτα κεφαλαίο!), τότε χάνουν την ψυχραιμία τους, γίνονται εριστικοί και ρωτάνε ερωτήσεις του στυλ «Have you been to Samos?» αντί να δίνουν απαντήσεις.

Ας το επεκτείνουμε λίγο.

Χωρίς Τύπο (με το Τ κεφαλαίο), δεν μπορεί να λειτουργήσει καμία Δημοκρατία! Όταν οι (εκάστοτε) ιδιοκτήτες των ΜΜΕ είναι φιλικά προσκείμενοι στην (εκάστοτε) Κυβέρνηση, τότε για ποιο δημοσιογραφικό έλεγχο και για ποια ελευθεροτυπία μπορούμε να μιλάμε; Η Ingeborg Beugel με την ερώτησή της και ξεμπροστιάζοντας τον κ. Μητσοτάκη, κτύπησε φλέβα χρυσού: αποκάλυψε ότι οι σημερινοί κυβερνώντες κρύβονται, φυλάγονται, δεν τους αρέσει ο δημόσιος έλεγχος και απεχθάνονται να βρίσκονται απέναντι σε δημοσιογράφους που θα τους κάνουν άβολες ερωτήσεις. Αλλά αν ο Τύπος δεν μπορεί να κάνει άβολες ερωτήσεις και να ελέγχει την Εξουσία, τότε τι Δημοκρατία έχουμε; Όταν οι δημοσιογράφοι απλά χαϊδεύουν τα αυτιά της κυβέρνησης, τότε σε τι μπορεί να ελπίζει ο φτωχός, ο αδύναμος, ο μη-προνομιούχος;

Υ.Γ. Το άρθρο αυτό αφιερώνεται στον εξαιρετικό δημοσιογράφο κ. Κωνσταντίνο Λαβίθη του Real FM με τις ευχαριστίες μου για την έμπνευση που μου δίνουν όλοι οι ακροατές της εκπομπής του «Ανεμολόγιο», όλοι οι φίλοι Ανεμολογίτες.

* O Γιάννης Ζαμπετάκης είναι Πρόεδρος του τμήματος Βιολογικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Λίμερικ, Ιρλανδία

Βρείτε τον στο [email protected], και στο twitter @yanzabet

Τα άρθρα που δημοσιεύονται στην κατηγορία «Απόψεις» εκφράζουν τον/την συντάκτη/τριά τους και οι θέσεις δεν συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του koutipandoras.gr