Χάρης Φραγκούλης στο koutipandoras.gr: "Η πνευματικότητα είναι ορμή"

Θεωρείται δικαίως ως ένας από τους πιο σημαντικούς ηθοποιούς της γενιάς του. Ο Χάρης Φραγκούλης δεν μασάει τα λόγια του σε ότι κι αν τον ρωτήσεις: για την τέχνη του ηθοποιού, το θέατρο, την πολιτική, την ίδια τη ζωή. Ας δούμε τι μας είπε…

Συνέντευξη στους Παναγιώτη Φρούντζο, Κωνσταντίνο Καϊμάκη

Πότε κατάλαβες για πρώτη φορά από τη σκοπιά του ηθοποιού, ότι εδώ κάτι γίνεται στο ζήτημα «καριέρα»;  

Δεν το σκέφτηκα ποτέ αυτό. Απλώς μόλις τέλειωσα τη σχολή άρχισα αμέσως να δουλεύω. Βγήκα και δούλεψα σοβαρά κι είχα μάλιστα την τύχη να πάρω μέρος σε μια σημαντική παράσταση. Ήταν ο «Επιστάτης» του Δημήτρη Καταλειφού που τον είχα και δάσκαλο μου. Με εμπιστεύτηκε, μου έδωσε τον ένα από τους 3 βασικούς ρόλους και έτσι κάπως ξεκίνησε η πορεία μου ως επαγγελματίας ηθοποιός.  

Αυτό βέβαια σπάνια γίνεται στο καλλιτεχνικό χώρο…

Ναι είναι αλήθεια. Αυτό δεν γίνεται ίσως… ποτέ (!) στο θέατρο. Από αυτή την άποψη ήμουν τυχερός. Γιατί μόνο η τύχη μετράει όταν η πρώτη σου δουλειά είναι σε μια τόσο μεγάλη παράσταση όπως αυτή. Και μάλιστα είχε και συνέχεια αυτή η σπάνια, ευτυχής εμπειρία καθώς η παράσταση άρεσε, και βρέθηκα υποψήφιος για το βραβείο Χορν. Με την πρώτη μου φορά λοιπόν, στα 24 μου, βρέθηκα σε μια κατάσταση όπου ξαφνικά όλες οι πόρτες άνοιξαν μπροστά μου κάπως εύκολα. Όμως μετά δούλεψα πολύ. Η μία πρόταση ήρθε μετά την άλλη κ.ο.κ. Μετά όλα είναι θέμα προτάσεων κι αποτελεσμάτων. Όσο παίζεις και το παλεύεις, διευρύνεις τόσο τους ορίζοντες τους δικούς σου αλλά και του κοινού που σε βλέπει.

Από όσα ανέφερες νομίζω ότι ο παράγοντας τύχη είχε αρκετό μεγάλο μερίδιο ως τώρα την καριέρα σου. Το πιστεύεις κι εσύ αυτό ή είσαι από εκείνους που θεωρούν ότι τα σημαντικότερα πράγματα στη ζωή προκύπτουν μέσα από τη σκληρή, αφοσιωμένη δουλειά; 

Εγώ θεωρώ ότι τα πράγματα είναι πάντα δικτυωτά. Δεν είναι πυραμιδικά. Σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής, στην πολιτική, στην τέχνη, στα πάντα. Κι ούτε είναι όλα μοιρασμένα μεταξύ κάποιων σταθερών (όσοι είναι από πάνω είναι κακοί κι όσοι βρίσκονται από κάτω είναι καλοί) που δεν σηκώνουν αμφισβήτηση. Θεωρώ όμως πώς ένας άνθρωπος που ψάχνει κάτι μάλλον θα το βρει. Ίσως και όχι. Όμως ο παράγοντας τύχη έχει να κάνει πιο πολύ με το σωστό timing. Το πιστεύω ακράδαντα πάντως ότι όσο πιο πολύ επιμένεις και ψάχνεις κάτι, δεν υπάρχει περίπτωση να μην αποκαλυφθείς. Κυρίως στα μάτια σου. Μπορεί αυτό να γίνει υγιώς, μπορεί και να γίνει μη υγιώς. Αν είναι να βγάλουμε τον καρκίνο για να πετύχουμε κάτι άστο καλύτερα. Ή να φτάσουμε σε προχωρημένη ηλικία, όπου πλέον δεν θα έχουμε την ορμή της νεότητας. Σε αυτή την περίπτωση το timing μοιάζει κάπως με ψιλομπερδεμένη κατάσταση στην καλύτερη των καταστάσεων ή με καταστροφή στη χειρότερη. Εδώ λοιπόν, ο παράγοντας τύχη έχει τεράστια σημασία. Αν δεν υπάρξει η δημιουργική προσωπική έκφραση στην σωστή φάση και στην ιδανική εποχή της, αυτό μπορεί να βγει ως απωθημένο αργότερα και με άτσαλο τρόπο. Με σκληρότητα και βία.

Η βία τι σημαίνει για σένα?

Η ορμή που ανέφερα πριν είναι κάτι που μπορεί να έχει κυρίως θετικά χαρακτηριστικά. Ειδικά στην τέχνη. Όμως και η βία και η καταστροφή έχουν ως πυρήνα τους την ορμή. Η ορμή που παιδεύεται, ψάχνεται και γίνεται ενέργεια προς κάτι θετικό έχει σημασία. Όταν όμως δεν έχει σωστή παιδεία, κατάλληλο timing ή υγιή χαρακτηριστικά, κινδυνεύει να μετατραπεί σε φορέα του Κακού. Το Καλό με το Κακό δεν είναι απλώς κοντά. Είναι δίπλα το ένα στο άλλο.

Σε πολλούς ρόλους σου βλέπουμε να υποδύεσαι χαρακτήρες με ορμή, πολλή ενέργεια, εξωστρέφεια. Πόσο κοντά είναι ο πραγματικός εαυτός σου με τους ρόλους αυτούς;

Δεν ξέρω. Εντάξει, θεωρώ ότι το στοιχείο της ενέργειας με χαρακτηρίζει. Κάπως έτσι είμαι και στην πραγματική μου ζωή. Τρέχω από τη μια δουλειά στην άλλη. Δουλεύω ασταμάτητα αν και θα προτιμούσα να δούλευω σε ένα έργο πχ αντί να παίζω σε 2-3. ώστε να μπορώ να αφιερωθώ καλύτερα σε αυτό. Πάντως ο ρόλος του Πάβελ Φιοντόροβιτς Προτάσοφ που υποδύομαι αυτή την εποχή στα «Παιδιά του ήλιου» του Γκόρκι, είναι ενός εσωστρεφή επιστήμονα που δεν παίρνει χαμπάρι για το τι συμβαίνει γύρω του, δεν έχει πάει ποτέ του με γυναίκα, δεν έχει καμιά σχέση με το σώμα του κ.α. Θυμίζει έντονα τον παλιό, καλό Γούντι Άλεν.     

Πιστεύεις ότι είναι ένας κόντρα ρόλος σε ότι έχεις κάνει μέχρι τώρα;

Δεν το πιστεύω αυτό. Επειδή δεν πιστεύω ότι υπάρχουν κόντρα ρόλοι. Γιατί είναι σαν να δηλώνουμε με κάποιον τρόπο ότι ξέρουμε ποιοι είμαστε. Ενώ όταν παίζεις θέατρο είναι μια παραδοχή ότι δεν ξέρεις ποιος είσαι.

Για ποιο λόγο πιστεύεις ότι σε επέλεξαν σκηνοθέτες όπως ο Μανουσάκης ή ο Τριανταφυλλίδης για τις ταινίες τους;

Νομίζω πως η επιλογή τους είχε σχέση με μια ελευθερία είτε που προϋπάρχει είτε που διέκριναν ένα πάθος για αυτή.   

Για το «Ουζερί Τσιτσάνης» που παίζεται στις αίθουσες έχουν γραφτεί ήδη πολλά που τονίζουν κυρίως την αίσθηση μιας υπερπαραγωγής για τα ελληνικά δεδομένα.

Φαντάζει ως υπερπαραγωγή αλλά δεν είναι έτσι. Στην πραγματικότητα δεν είχε τα μέσα να γίνει μια υπερπαραγωγή αλλά προσπάθησαν αρκετά οι συντελεστές της ώστε να βγάζει αυτό το συμπέρασμα ο θεατής που θα τη δει.

Πες μας ένα από τα σημαντικότερα πράγματα που πρέπει να έχει ένας άνθρωπος στη ζωή του, πέρα από την υγεία και την αγάπη.

Την πνευματικότητα. Μπορεί να έχεις τόσα άλλα (τύχη, ορμή, λεφτά, ταλέντο κλπ) αλλά άμα δεν έχεις την απαραίτητη πνευματικότητα για να χρησιμοποιήσεις κατάλληλα τα στοιχεία αυτά, επί της ουσίας, δεν έχεις τίποτα.

Η κρίση πως αντιμετωπίζεται από τον απλό πολίτη;

Αν με ρωτάς σε ατομικό επίπεδο, δεν ξέρω αφού ο καθένας έχει τη δική του αυτογνωσία και γνωρίζει πως να διαχειριστεί όσα τον καταπιέζουν, πονούν ή εξοργίζουν. Συνολικά, θεωρώ ότι κανείς δεν μπορεί να κάνει κάτι μόνος του για να αλλάξει τον κόσμο. Μόνο όλοι μαζί μπορούν να βοηθήσουν το σύνολο και μέσα από αυτό τους εαυτούς τους. Δεν το λέω ηθικά (πχ. λένε ότι δεν πρέπει να κοιτάμε μόνο τους εαυτούς μας) αλλά νομοτελειακά. Δηλαδή και να θες να κοιτάξεις μόνο τον εαυτό σου και να αδιαφορήσει πχ για τους σύριους, για τον πόλεμο στο Ιράκ, δεν γίνεται, δεν μπορείς. Θα έρθει κάποια στιγμή που αυτό που γίνεται μακριά, θα σου χτυπήσει την πόρτα κι όλο αυτό θα γυρίσει μπούμερανγκ. Η προσωπική ευθύνη είναι τεράστια. 

Η γνώση της ιστορίας πως μπορεί να βηθήσει σε συνθήκες όπως οι σημερινές που ζούμε μια άκρως σκοτεινή κι επικίνδυνη εποχή;

Είμαι από εκείνους που δεν διαχωρίζουν τη θεωρία από την πράξη. Κάποιοι, εντελώς ανόητα θεωρούν πως η ποίηση, η λογοτεχνία, η ιστορία, οι τέχνες γενικότερα, δεν βοηθούν σε εποχές κρίσης, γιατί είναι θεωρητικές έννοιες χωρίς πρακτική σημασία. Μεγάλο λάθος καθώς μέσα από την πνευματικότητα πηγάζει ο αγώνας, η αντίδραση. Αν ήξερες την ιστορία του τόπου σου, δεν θα πήγαινες μετά να ξεπουλήσεις όλη σου τη δημόσια περιουσία για να κάνεις τριτοκοσμική ανάπτυξη. Πρέπει να ξέρουμε τα πάντα από την ιστορία και τον πολιτισμό μας και να αφήσουμε τις βλακείες περί φιλόξενου Δία, γέννησης της Δημοκρατίας, χτισίματος Παρθενώνων, μαγκιά της φυλής και άλλων μεγαλοϊδεών που μας φουσκώνουν τα μυαλά αλλά καλύπτουν τόσα χρόνια την ανικανότητα μας.  

Με την πολιτική πως τα πας; Πήρες μέρος στο τελευταίο δημοψήφισμα;

Όχι δεν τα πάω καλά. Δεν πήγα στο δημοψήφισμα γιατί δεν πίστεψα ότι θα είχε κάποιο σοβαρό αποτέλεσμα. Στους σημερινούς πολιτικούς δεν έχω εμπιστοσύνη. Δεν γίνεται να με εμπνεύσουν. Ποιος δηλαδή να με εμπνεύσει; Αυτός που δεν μιλάει με τη δική του φωνή;

Info

Ο Χάρης Φραγκούλης πρωταγωνιστεί  στο έργο «Τα παιδιά του ήλιου», από ένα άγνωστο κείμενο του Μαξίμ Γκόρκι σε σκηνοθεσία Νίκου Μαστοράκη (στο Υπόγειο του Θεάτρου Τέχνης) και στην κινηματογραφική ταινία «Ουζερί Τσιτσάνης» του Μανούσου Μανουσάκη, από το ομότιτλο βιβλίο του Γιώργου Σκαμπαρδώνη, που προβάλλεται στις ελληνικές αίθουσες από τις 3 Δεκεμβρίου.