H ψυχολογία του «Τσοβόλα δώστα όλα»

(Στη μνήμη της Ελένης, που είθε να είναι το τελευταίο θύμα της περιγραφείσας συνθήκης.)

Οικονομική κρίση του 2012 και μετά. Κίνδυνος παντού. Στα υλικά μας αγαθά. Στο μισθό μας, στις συνήθειές μας, στις (οικονομικές) δυνατότητές μας. Ο τρόπος ζωής που είχαμε συνηθίσει τραντάζεται συθέμελα. Εκεί έγκειται, όμως, το κακό;

Ο ψυχολόγος (ακόμα και σήμερα) συνειδητοποιεί μια άλλη πτυχή της παραπάνω κατάστασης: ότι οι αγχώδεις διαταραχές και η κατάθλιψη καλπάζουν σε μία κατακόρυφη αύξηση (σύμφωνα με το ΕΠΙΨΥ η μηνιαία επικράτηση της μείζονος κατάθλιψης για το Μάιο του 2013 βρίσκεται στο 12,3 % του ελληνικού πληθυσμού). Ένα συντριπτικό μέρος του πληθυσμού έχασε την εμπιστοσύνη και την ελπίδα του σε τρία βασικά πράγματα: στον εαυτό του, τον κόσμο γύρω του και το μέλλον.

Οι άνθρωποι άρχισαν να βιώνουν τον εαυτό τους ως ανεπαρκή, ευάλωτο και ανίσχυρο μπροστά στις καταστάσεις με αποτέλεσμα να αδυνατούν να συνεχίσουν να πιστεύουν ότι έχουν τη δυνατότητα να τις επηρεάζουν και να αντιπαλεύουν τις δυσκολίες. Για τον κόσμο γύρω τους έπλασαν τη βαθειά πεποίθηση ότι είναι είτε επικίνδυνος, είτε επικριτικός σε οτιδήποτε κι αν έκαναν ή εξέφραζαν. Τέλος, το καλύτερο που μπορούσαν να πιστέψουν για το μέλλον είναι ότι θα διαγράφεται (πάντα ίσως) ζοφερό και ανέλπιδο.

Ήταν προδιαγεγραμμένη η πορεία. Το κακό δεν ήταν ότι είχαμε υλική ευμάρεια και τη χάσαμε. Το κακό είναι ότι ήμασταν κενοί «από μέσα». Ούτε ξέραμε πώς να διαχειριστούμε την ευμάρεια ούτε – χειρότερα – τι να κάνουμε όταν τη χάσουμε. Πολύ απλά, μας τράβηξαν το χαλάκι κάτω από τα πόδια. Γεμίζαμε τις ψυχικές μας ελλείψεις και τις ανασφάλειές μας με χρήματα και υλικά αγαθά. Αλλά από μέσα – στη σκέψη μας και στο συναίσθημά μας – ήμασταν απροετοίμαστοι, ευάλωτοι και κενοί.

Ας μην τα έδιναν όλα για ψήφους και καρέκλες. Ας μη τα έδιναν όλα για επιδοτήσεις. Ας μη τα έδιναν όλα σε (ανούσια) έργα υποδομής. Ας μην διόγκωναν το δημόσιο με άχρηστες θέσεις με άχρηστες ιδιότητες. Ας μη τα έδιναν όλα σε επιδόματα και μίζες. Ας μην έδιναν τόσες μίζες. Ας μην αγόραζαν τόσους εξοπλισμούς.

Ας έδιναν και σημασία, καταρχάς, στην ουσιαστική μόρφωση των ανθρώπων και όχι στη στείρα παπαγαλία κενόδοξων πληροφοριών . Ας εκπαίδευαν ειδικούς ψυχικής υγείας για να μπουν στα σχολεία. Να διδάξουν στα παιδιά τι σημαίνει «σκέφτομαι και αντιλαμβάνομαι τον κόσμο γύρω μου», τι σημαίνει συναίσθημα, τι σημαίνει ενσυναίσθηση. Να εκπαιδεύσουν τους γονείς να μεγαλώνουν υγιείς ενήλικες που να γνωρίζουν τους εαυτούς τους και να μη χρειάζεται να ζουν με υποκατάστατα, σκεπάζοντας τα ψυχικά τους ελλείμματα. Να κάνουν, με απλά λόγια, την επιστήμη της Ψυχολογίας και την Ψυχοθεραπεία, ΘΕΣΜΟ. Ας γινόταν η επιστήμη, η οποία έχει σκοπό να εξηγήσει την ανθρώπινη ανάπτυξη και το εργαλείο που σκοπό έχει να αλλάζει τη δυσλειτουργική συμπεριφορά του ανθρώπου (ψυχοθεραπεία) ένας θεσμός, που θα ξεκινάει πολύ νωρίς στην ατομική διάδραση με την κοινωνία.

Βέβαια, όλα τα παραπάνω θα είχαν ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης και της αμφισβήτησης (…). Το ελπιδοφόρο είναι ότι πάντα υπάρχει η ελπίδα.

(Κι αν κάπως διαφορετικά γινόντουσαν τα πράγματα, ίσως ζούσες. Ίσως ένας φαύλος κύκλος δυσλειτουργικών προτύπων συμπεριφοράς και σκέψης, είτε από τη μεριά των δολοφόνων σου και των οικογενειών τους, είτε, ίσως, και της δικής σου οικογένειας ή του δικού σου ψυχισμού, να έλειπαν και να ζούσες. Να μην πλήρωνες τόσο άδικα το τίμημα της δυσλειτουργίας του τρόπου σκέψης και των συναισθημάτων και της δυσλειτουργικής συμπεριφοράς που γεννούν.  Αιωνία σου η μνήμη.)

* Ο Γιώργος Καζανάς είναι Ψυχολόγος/Ψυχοθεραπευτής, Γνωσιακής/Συμπεριφορικής Προσέγγισης / georgios-n-kazanas.webnode.gr

Τα άρθρα που δημοσιεύονται στην κατηγορία «Απόψεις» εκφράζουν τον/την συντάκτη/τριά τους και οι θέσεις δεν συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του koutipandoras.gr