Guardian: Το μεγαλύτερο pushback των τελευταίων ετών στην Ελλάδα – Απάντηση Μηταράκη σε koutipandoras και Documento

Μια ακόμη κατηγορία για παράνομη επαναπροώθηση μεταναστών έρχεται να προτεθεί στον μακρύ κατάλογο των καταγγελιών που έχουν γίνει κατά της Ελλάδας, αυτή τη φορά από τον Guardian.

Η αποκάλυψη του Guardian και της δημοσιογράφου Helena Smith, που αφορά το πλοίο με τους 382 αιτούντες άσυλο που τελικά κατέπλευσε στην Κω ύστερα από τέσσερις μέρες, έρχεται λίγες μόλις εβδομάδες μετά τη μεγάλη αποκάλυψη του Der Spiegel για οργανωμένες επαναπροωθήσεις μεταναστών που έφτασαν στις ελληνικές ακτές, αλλά και μία ημέρα μετά τις κατηγορηματικές διαψεύσεις του υπουργού Μετανάστευσης και Ασύλου Νότη Μηταράκη κατά τη χθεσινή συνέντευξη τύπου όταν απάντησε σε σχετική ερώτηση του koutipandoras.gr και του Documento.

Σύμφωνα με τον Guardian, η πολυδιαφημισμένη επιχείρηση διάσωσης των 382 προσφύγων και μεταναστών που έγινε στο Αιγαίο πριν λίγες ημέρες, ενδέχεται να φέρει όλα τα χαρακτηριστικά μιας παράνομης επαναπροώθησης κατά το χρονικό διάστημα πριν η ελληνική ακτοφυλακή υποχρεωθεί να αλλάξει τακτική.

Ο Guardian επικαλείται δηλώσεις του επικεφαλής της ανθρωπιστικής οργάνωσης Intersos Hellas, Απόστολου Βεΐζη, ο οποίος τονίζει: «Ήταν άνδρες και γυναίκες που αναζητούσαν προστασία και έπρεπε να έχουν μεταφερθεί σε ασφαλές λιμάνι αμέσως μετά το σήμα κινδύνου που εξέπεμπψε το πλοίο. Το κοντινότερο λιμάνι απείχε μόλις μερικά μίλια. Αντιθέτως, οι άνθρωποι αυτοί αφέθηκαν στο πλοίο για τέσσερις ημέρες, μια αχρείαστη μακρά περίοδο, χωρίς πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες».

Από την πλευρά του, ο Tommy Olsen, επικεφαλής της νορβηγικής ΜΚΟ Aegean Boat Report, τονίζει ότι σε φωτογραφίες που έλαβε από τους επιβαίνοντες, «μπορούσες να δεις το πλοίο να απομακρύνεται από το νησί και τις ελληνικές αρχές να το ακολουθούν από κοντά. Οι ακτές της Κρήτης ήταν ορατές». Μάλιστα συμπληρώνει ότι οι ελληνικές αρχές αρνούνταν ότι έχουν εντοπίσει το πλοίο. «Το γιατί οι ελλνικές αρχές επέμεναν ότι δεν έχουν εντοπίσει το πλοίο, ενώ στη συνέχεια άρχισαν να το ρυμουλκούν μακριά από την Κρήτη είναι πολύ παράξενο. Αμέσως σκέφτηκα ότι δεν παρακολουθούσαμε απλώς ένα ακόμη pushback, αλλά το μεγαλυτερο pushback των τελευταίων ετών».

Ομάδες αρωγής, που παρακολούθησαν την αλληλουχία των γεγονότων, πιστεύουν ότι ήταν υλικοτεχνικά αδύνατο να επαναπροωθηθεί το πλοίο λόγω του μεγέθους του και θα απαιτούσε την είσοδο της ελληνικής ακτοφυλακής στα τουρκικά ύδατα. Μόλις κατέστη σαφές ότι η απώθηση ήταν αδύνατη, η Αθήνα κατέφυγε στη λύσης της προσφυγής κατά της Τουρκίας, υποστηριζει ο Όλσεν στον Guardian.

«Γνωρίζουμε τώρα ότι υπήρχαν 136 παιδιά μεταξύ των επιβατών και των ατόμων με ειδικές ανάγκες», είπε ο Βεΐζης. «Αντί η ελληνική ακτοφυλακή, η οποία είναι μια υπηρεσία διάσωσης, να τους φέρει σε ασφάλεια, η κυβέρνηση επέλεξε να τους κρατήσει επί του σκάφους και να τους μετακινεί πέρα δώθε, καθώς προσπαθούσε να καταλήξει σε συμφωνία με την Τουρκία. Οι συμφωνίες είναι για επιχειρήσεις, όχι για ανθρώπους που αναζητούν διεθνή προστασία».

Υπενθυμίζεται ότι το τουρικικής σημαίας πλοίο Murat729 κατευθυνόταν προς την Ιταλία μεταφέροντας εκατοντάδες αιτούντες άσυλο, όταν υπέστη μηχανική βλάβη στα ανοιχτά της Κρήτης.

Στο πλοίο επέβαιναν 382 Πακιστανοί, Μπαγκλαντεσιανοί, Σύροι, Ιρανοί και Λιβανέζοι και θεωρείται η μαζικότερη ενιαία εισροή αιτούντων άσυλο εδώ και πολλά χρόνια.  Όπως αναφέρει ο Guardian, περισσότερα από 100 πλοία έχουν ταξιδέψει φέτος προς την Ιταλία περνώντας από τα  νότια παράλια της Κρήτης.

Μονότονες διαψεύσεις από τον Νότη Μηταράκη

Στο μεταξύ, κατηγορηματικές ήταν για άλλη μία φορά οι διαψεύσεις του υπουργού Μετανάστευσης και Ασύλου, Νότη Μηταράκη ο οποίος απάντησε σε ερώτηση του koutipandoras.gr και του Documento για τα pushbacks (σ.σ.: η αποκάλυψη του Guardian δεν είχε ακόμη δημοσιοποιηθεί), κατά τη χθεσινή συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε στο πλαίσιο της επίσκεψης της επιτροπής LIBE του Ευρωκοινοβουλίου, μαζί με τον πρόεδρο της Επιτροπής, Juan Fernando López Aguilar.

H ερώτηση του koutipandoras.gr και Documento είχε ως εξής:

«Η Ελλάδα δέχεται δεκάδες καταγγελίες για παράνομες επαναπροωθήσεις μεταναστών και προσφύγων προς τα τα τουρκικά ύδατα. Κάποια από τα μεγαλύτερα διεθνή ΜΜΕ έχουν αρθρογραφήσει επ’ αυτού, ενώ το Der Spiegel δημοσίευσε βίντεο που που θα μπορούσαν να αποδεικνύουν ότι οι Ελληνικές αρχές πιθανόν να μεταφέρουν και να εγκαταλείπουν στη θάλασσα άτομα που κατάφεραν να φτάσουν σε ελληνικό έδαφος.

Η κ. Ίλβα Γιόχανσον, δήλωσε ότι την προβληματίζει το ρεπορτάζ και ότι μπορεί να αποδεινύει κακή χρήση πόρων της ΕΕ, ενώ πριν λίγους μήνες, η Κομισιόν αρνήθηκε στην Ελλάδα χρηματοδότηση της ακτοφυλακής λόγω των καταγγελιών.

Ο υπουργός Μηταράκης αρνείται τις κατηγορίες, όμως ποτέ μέχρι τώρα η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει διατάξει έρευνα.

Κ. Aguilar, ζητήσατε από τον κ. υπουργό να διατάξει έρευνα για το θέμα; Πιστεύετε ότι τέτοιες πρακτικές λαμβάνουν χώρα στο Αιγαίο;

Κ. Μηταράκη, θα διατάξετε επίησμη έρευνα για τις καταγγελίες, ή παραμένετε στη δήλωση ότι αυτά αποτελούν «τουρκική προπαγάνδα»;

H απάντηση του υπουργού στην ερώτηση των koutipandoras.gr και Documento έχει ως εξής:

«Τα κράτη μέλη της ΕΕ έχουν κυριαρχική υποχρέωση να προστατεύουν τα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ ακολουθώντας την Συμφωνία Σένγκεν και την αρχή των κυριαρχικών δικαιωμάτων. Η πιο πρόσφατη απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων σε μια υπόθεση κατά της Ισπανίας επιβεβαίωσε ότι οι χώρες έχουν το δικαίωμα, υπό προϋποθέσεις και υπό ειδικούς κανόνες, να προστατεύουν τα σύνορά τους. Άρα, η αρχή ότι οι χώρες δεν έχουν σύνορα, δεν είναι κάτι που θα συμφωνήσει η ελληνική κυβέρνηση. Αυτά τα σύνορα υπάρχουν, οι άνθρωποι έχουν διαβατήρια για να ταξιδέψουν και οι άνθρωποι εκδίδουν βίζα για να ταξιδέψουν σε χώρες όπου απαιτείται βίζα.

Αν υπάρχουν άνθρωποι που πιστεύουν ότι ο κόσμος δεν πρέπει να έχει σύνορα, αυτή δεν είναι η θέση της ελληνικής κυβέρνησης και πιθανότατα δεν είναι η θέση κάποιας κυβέρνησης της ΕΕ. Η προστασία των συνόρων απαιτεί τήρηση του διεθνούς δικαίου και δεν θα μπορούσα να συμφωνήσω περισσότερο με τον Πρόεδρο Aguilar ότι τα κράτη μέλη πρέπει να προστατεύουν τα εξωτερικά σύνορα με πλήρη σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων όσων αναζητούν διεθνή προστασία στην ΕΕ. Και η Ελλάδα κάνει ακριβώς αυτό. Έχουμε υποδεχθεί εκατό χιλιάδες ανθρώπους τα τελευταία τρία χρόνια στην Ελλάδα και πάνω από ένα εκατομμύριο ανθρώπους τα τελευταία 7 χρόνια και πάνω από ένα εκατομμύριο ανθρώπους τη δεκαετία του ’90. Η Ελλάδα δεν αντιμετωπίζει ως κάτι άγνωστο τη μετανάστευση όπως και το γεγονός ότι υπάρχουν άνθρωποι που αναζητούν διεθνή προστασία στη χώρα μας. Φυσικά, σε επίπεδο ΕΕ, υποστηρίζουμε πολύ ότι η Ευρώπη πρέπει να έχει νόμιμες οδούς για τη μετανάστευση και να μην επιτρέπει στους λαθρεμπόρους να αποφασίζουν ποιος θα έρθει στην ΕΕ. Μιλώντας για την κατάσταση στο Αφγανιστάν, ξέρετε ότι η Ελλάδα παρείχε πρόσφατα 700 βίζες και μία ασφαλή διέλευση στην Ελλάδα όπως και άσυλο, εάν το επιλέξουν οι άνθρωποι που χρειάζονται προστασία. Άρα, προστατεύουμε τα σύνορα.

Αναφερθήκατε σε άρθρο δημοσιογραφικής έρευνας για καταγγελίες προς τις ελληνικές Αρχές από ΜΚΟ που επικαλούνταν το Lighthouse. Τους έγραψα και τους ζήτησα να παράσχουν περαιτέρω πληροφορίες, λεπτομερείς πληροφορίες για τα βίντεο και να δώσουν ονόματα μαρτύρων στις αρχές, ώστε να τα ερευνήσουμε. Έχουν απαντήσει εγγράφως ότι δεν θα παράσχουν περισσότερες πληροφορίες πέρα από αυτές που δημοσίευσαν στον ιστότοπό τους. Αυτή η πληροφορία έχει πλέον πάει για εξέταση στην ανεξάρτητη Ελληνική Υπηρεσία Διαφάνειας. Εκπλήσσομαι που οι συντάκτες αυτής της έκθεσης δεν είναι διατεθειμένοι να μοιραστούν με τις αρμόδιες αρχές -όχι με εμένα, τις λεπτομερείς πληροφορίες και τους μάρτυρες που ισχυρίζονται ότι έχουν, κάτι που θα βοηθούσε τις αρχές».

Από την πλευρά του ο κ. Aguilar, τόνισε ότι ο ρόλος της επιτροπής LIBE του ΕΚ στην Ελλάδα ήταν περισσότερο να καταγράψει τα προβλήματα και να ασκήσει στη συνέχεια πίεση προς την Κομισιόν και τα υπόλοιπα κράτη-μέλη. Τόνισε μάλιστα ότι θα πρέπει να τηρηθεί η διάκριση των εξουσιών, καλώντας όσους έχουν στοιχεία να τα καταθέσουν στη Δικαιοσύνη, αλλά και τονίζοντας ότι οι Εισαγγελίες οφείλουν να κινητοποιούνται όταν υποπίπτουν σε γνώση τους καταγγελίες για παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων.