«Γράφοντας για να σώσω μια ζωή» – Η Αμερική και οι φυλετικές προκαταλήψεις

Τον Αύγουστο του 1955 την εποχή που ο Αμερικανικός Νότος έβραζε από τις φυλετικές εντάσεις, ο 14χρονος Αφροαμερικανός Έμετ Τιλ πήρε το τρένο από το Σικάγο όπου ζούσε με τη χήρα μητέρα του για να επισκεφθεί τους συγγενείς του στο Μισισίπι. Σχεδόν δύο εβδομάδες μετά ό,τι είχε απομείνει από εκείνον επιστράφηκε μέσα σε ένα κουτί. Η φριχτή εικόνα που αντίκρισε η Μέιμι Τιλ την έκανε να πάρει την απόφαση την ημέρα της κηδείας το φέρετρο να κλείνει με γυάλινο σκέπασμα, ώστε να μην υπάρξει έστω ένας που θα ισχυριζόταν ότι δεν γνώριζε τι συνέβη στον γιο της μόνο και μόνο επειδή (σύμφωνα με την επικρατούσα εκδοχή, η οποία δεν αποδείχτηκε) σφύριξε με θαυμασμό σε μια λευκή γυναίκα.

Το λιντσάρισμα του Έμετ Τιλ αποτέλεσε σημείο καμπής για το κίνημα των πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων στις ΗΠΑ. Ωστόσο η εικόνα του παραμορφωμένου προσώπου του που ακόμη στοιχειώνει τη χώρα δεν ήταν αρκετή για να εξασφαλίσει μια δίκαιη δίκη, με αποτέλεσμα οι δύο λευκοί δολοφόνοι του να αθωωθούν. Δύο εβδομάδες προτού το συμβούλιο των ενόρκων -όλοι λευκοί αγρότες- αποφασίσει σχετικά με το αν οι δύο κατηγορούμενοι έπρεπε να παραπεμφθούν με την κατηγορία της απαγωγής, διέρρευσαν στον Τύπο απόρρητες πληροφορίες από τον υπηρεσιακό φάκελο του Λούις Τιλ, πατέρα του Έμετ, ο οποίος κατά την περίοδο της στρατιωτικής του θητείας στον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο είχε καταδικαστεί σε θάνατο δι’ απαγχονισμού από τη στρατιωτική δικαιοσύνη των ΗΠΑ για διπλό βιασμό και φόνο –μια υπόθεση με πολλά κενά όπως αποδείχτηκε στην πορεία. Τα στοιχεία που περιείχε ο φάκελος του Λούις Τιλ πρόσφεραν σύμφωνα με το δικαστήριο αρκετές αποδείξεις για το ποιόν πατέρα και γιου.

Ο Τζον Έντγκαρ Γουάιντμαν πρωτοείδε τη φωτογραφία του παραμορφωμένου προσώπου του Έμετ στο περιοδικό Jet όταν και ο ίδιος ήταν στην ηλικία του θύματος και δεν κατάφερε ποτέ να την ξεχάσει. Για χρόνια αναζητούσε υλικό προκειμένου να γράψει ένα βιβλίο σχετικά με την υπόθεση. Στην αναζήτηση στοιχείων ήρθε αντιμέτωπος με εκείνη του Λούις Τιλ, την οποία ερεύνησε ενδελεχώς.

Στο βιβλίο του «Γράφοντας για να σώσω μια ζωή – Ο φάκελος Λούις Τιλ», που αποτελεί συνδυασμό χρονικού, μυθοπλασίας και αυτοβιογραφίας, ο 79χρονος σήμερα συγγραφέας συνδέει το υλικό που συγκέντρωσε από επίσημα αρχεία και εφημερίδες παρουσιάζοντας μόνο ερωτήματα σε σχέση με τις εκδοχές της υπόθεσης (ενδιαφέρον είναι ότι παραλείπεται σε όλη την αφήγηση το ερωτηματικό ως σημείο στίξης) και όχι αυθαίρετα συμπεράσματα.

«Τα αγόρια που ήταν στην εφηβεία, τα έγχρωμα αγόρια που είχαν μεγαλώσει σε πόλεις του Βορρά, όπως ο Έμετ Τιλ κι εγώ, μόνο μια-δυο γενιές απείχαμε από τους παλιούς καιρούς, τις παλιές, άσχημες συνήθειες, την παλιά άσχημη χώρα. Μας τα είχαν μάθει στο σχολείο, αλλά ήταν και το καθημερινό δασκάλεμα από τα πολιτιστικά μηνύματα που στόχο είχαν να μας κάνουν να πιστέψουμε ότι δεν ήμασταν ακριβώς Αμερικανοί». Μέσα από ένα αξιοθαύμαστο αφηγηματικό καλειδοσκόπιο με πυρήνα τις φυλετικές προκαταλήψεις ο Γουάιντμαν αφήνει να διαχυθούν οι εικόνες της Αμερικής που τείνει με κάθε ευκαιρία να επιστρέφει στην εποχή του αποκλεισμού κάθε χρώματος που δεν τυγχάνει λευκό.

INFO

Γράφοντας για να σώσω μια ζωή – Ο φάκελος Λούις Τιλ

Τζον Έντγκαρ Γουάιντμαν

Εκδόσεις: Πόλις

Μετάφραση: Αθηνά Δημητριάδου

ISBN: 978-960-435-673-7

ΣΕΛ.: 344

Τιμή: € 17,70