Γκλόρια Βισέρας: Φύλακας – άγγελος των ανήλικων στον αθλητισμό

Σύμφωνα με μελέτη που έδωσε στη δημοσιότητα το Συμβούλιο της Ευρώπης το 2019, ένα στα πέντε παιδιά αποτελεί θύμα σεξουαλικής κακοποίησης. Τα στατιστικά, τα οποία παρουσιάστηκαν από διάφορους οργανισμούς όπως η UNICEF, ο Διεθνής Οργανισμός Εργασίας, ο ΠΟΥ και η ΜΚΟ “Save the Children”, έδειξαν επίσης ότι μόλις το 15% από τις επιθέσεις καταγγέλλονται και από αυτές, το 75% δε φτάνει ποτέ σε δίκη.

Η περίπτωση της Βισέρας

Η Γκλόρια Βισέρας είναι πια 55 ετών, μητέρα τριών παιδιών και τα έχει βρει με τον εαυτό της. Χρειάστηκε να περάσουν αρκετές δεκαετίες για να συμβεί αυτό. Σε ηλικία μόλις 15 ετών, η Γκλόρια αναδείχθηκε πρωταθλήτρια στη ρυθμική γυμναστική και ήταν μία από τις μόλις 5 Ισπανίδες που ταξίδεψαν στη Μόσχα για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1980. Αν και στις υποχρεωτικές ασκήσεις συγκέντρωσε τους περισσότερους βαθμούς από όλες τις συμπατριώτισσές της, ένας τραυματισμός δεν της επέτρεψε να ολοκληρώσει τα ελεύθερα προγράμματα, με αποτέλεσμα να μείνει πίσω στη βαθμολογία και να τερματίσει στην 62η θέση. 

Το 1982, δύο χρόνια μετά τη μοναδική της συμμετοχή σε Ολυμπιακούς Αγώνες κι έπειτα από μια δωδεκαετία στο υψηλότερο επίπεδο της γυμναστικής, κατά την οποία συμμετείχε σε αρκετά παγκόσμια και ευρωπαϊκά τουρνουά, αποφάσισε να αποσυρθεί. Είχε προηγηθεί ένας χρόνος για προπονήσεις στη Βουλγαρία και ένας ακόμα τραυματισμός. Η Γκλόρια, στη συνέχεια, άνοιξε τα φτερά της. Έμεινα για 12 χρόνια εκτός Ισπανίας, σπούδασε στην Αμερική και επέστρεψε με δύο πτυχία για να εργαστεί, με διαφορετικά πλέον δεδομένα, στην πατρίδα της. Χρειάστηκε να περάσουν σχεδόν τρεις δεκαετίες για να βγάλει από μέσα της όσα της μαύριζαν την ψυχή. 

«Ο Καμπάγιο κατέστρεψε τη ζωή μου»

Ήταν στα τέλη του 2012, όταν ο ισπανικός αθλητισμός σείστηκε από ένα σκάνδαλο μεγατόνων. Ο Χεσούς Καρμπάγιο, Ομοσπονδιακός προπονητής για πάνω από 30 χρόνια στη γυμναστική, κατηγορήθηκε από την Γκλόρια Βισέρας για συστηματική κακοποίηση ανηλίκων αθλητριών. Η εφημερίδα El Pais, τον Μάιο του 2013, προχώρησε σε ανώνυμες συνεντεύξεις με άλλες αθλήτριες, οι οποίες επιβεβαίωσαν τις καταθέσεις της Βισέρας. Σύμφωνα με αυτές, ο Καρμπάγιο την κακοποιούσε σεξουαλικά από την ηλικία των 12 ετών μέχρι τα 15 σε «προπονήσεις, ξενοδοχεία αποστολών, καθώς και στο αυτοκίνητό του». «Μου έλεγε ότι είναι ο πατέρας μου. Η αλήθεια είναι ότι περνούσα περισσότερες ώρες μαζί του, παρά με την οικογένειά μου. Είχα ανάμικτα συναισθήματα. Από τη μία τον θαύμαζα και τον αγαπούσα, από την άλλη ήμουν τρομοκρατημένη». Ο Καρμπάγιο, σύμφωνα με τις καταθέσεις, προσέγγιζε συγκεκριμένες αθλήτριες, γνωρίζοντας πως δε θα μιλούσαν. Κάποια στιγμή είχαν γίνει δύο καταγγελίες από άλλους αθλητές στην Ομοσπονδία, όμως το μόνο που συνέβη ήταν να θαφτούν προκειμένου να μη χαλάσει η φήμη της. 

«Ο Καρμπάγιο κατέστρεψε τη ζωή μου. Τις συνέπειες της κακοποίησης συνεχίζω να τις βιώνω σήμερα. Το πράσινο δωμάτιο βρίσκεται σε όλους τους εφιάλτες μου», έλεγε χαρακτηριστικά η Βισέρας. O ίδιος αρνήθηκε τις κατηγορίες και παρότι αρχικά παύτηκε των καθηκόντων του, έπειτα από μια πολύμηνη δικαστική διαμάχη, κατάφερε να βγει «καθαρός». Το έγκλημα είχε παραγραφεί και οι μαρτυρίες δεν ήταν αρκετές για να αποδείξουν τη συνέχεια των δραστηριοτήτων του. Η Βισέρας δεν απογοητεύτηκε. Αντίθετα, αφιερώθηκε στη μάχη για την προστασία των ανηλίκων στον αθλητισμό, δίνοντας φωνή σε όλες εκείνες και εκείνους που, όπως η ίδια, αισθάνονται φόβο να μιλήσουν όταν συναντούν αντίστοιχες συμπεριφορές. Ίδρυσε τον οργανισμό «Oro, plata y bronze» (χρυσό, ασημένιο και χάλκινο), φτιάχνοντας τον δικό της μοχλό ευαισθητοποίησης για την ψυχολογική και σωματική βία που κατά καιρούς ασκείται σε αθλητές, ακόμα και σε ανήλικους και πίεσε για αλλαγή νομοθεσίας. Η Βισέρας προτείνει ένα σύστημα προστασίας το οποίο να ξεκινά από το ανώτατο δικαστήριο και διαχέεται στις ομοσπονδίες και τα σωματεία. Μετά την αλλαγή του νόμου στη χώρα της, ο οποίος θωρακίζει πλέον περισσότερο τους ανηλίκους, συνέβη αυτό που η ίδια αποκάλεσε ως όνειρο που έγινε πραγματικότητα.

Στο πλευρό της FIFA

Το καλοκαίρι, κατάφερε να ενώσει τις δυνάμεις της με τη FIFA στο προσφάτως ιδρυθέν τμήμα προστασίας παιδιών. Ο ρόλος της Γκλόρια είναι αφιερωμένος στην εκπαίδευση και την πρόληψη, ενώ στους κόλπους της Ομοσπονδίας σχηματίστηκε και μια ανεξάρτητη επιτροπή δεοντολογίας, η οποία διαχειρίζεται όλες τις καταγγελίες από τον κόσμο του ποδοσφαίρου. Το σύστημα που δημιουργήθηκε επιτρέπει στα θύματα να απευθύνονται απευθείας και με εξασφαλισμένη εμπιστευτικότητα στην επιτροπή, προκειμένου να αποφεύγουν όλους τους ενδιάμεσους σταθμούς. Προβλέπεται, επίσης, ένα πρόγραμμα υποστήριξης σε όλα τα θύματα. και «Το να δουλεύεις στη FIFA, στο πιο σημαντικό άθλημα με τα περισσότερα παιδιά στον κόσμο και να μπορείς να επηρεάσεις την προστασία τους, είναι το καλύτερο. Δεν αρκεί να εφαρμόσεις μια πολιτική προστασίας, πρέπει να εκπαιδεύσεις τους ανθρώπους και να τους κάνεις υπεύθυνους, να τους παρέχεις εργαλεία ώστε να εφαρμόσουν τα δικά τους μέτρα προστασίας σε τοπικό επίπεδο, να αισθανθούν ότι το ζήτημα τους αφορά άμεσα, ώστε να το εξελίξουν ανάλογα με τις ανάγκες τους, εναρμονισμένοι με την νομοθεσία της χώρας και την κουλτούρα τους», δήλωσε χαρακτηριστικά η Βισέρας στην El Pais. Ήδη η ομάδα ετοιμάζεται πυρετωδώς για όλα τα τουρνουά που θα γίνουν το ’21, ρίχνοντας το βάρος στους ανήλικους και στις γυναίκες. Και το σημαντικό, βάσει της καθημερινής τριβής της Ισπανίδας, είναι πως οι πρωτοβουλίες δεν γίνονται για τα μάτια του κόσμου, αλλά συγκεντρώνουν πραγματικό ενδιαφέρον από τα ανώτατα κλιμάκια.

Η σιωπή φαίνεται ότι σπάει και η Παγκόσμια Ομοσπονδία αναλαμβάνει δράση. Στόχος της Γκλόρια είναι το πρόγραμμα “Fifa Guardians” να εφαρμοστεί σε όλες τις Ομοσπονδίες, σε όλα τα σπορ. Να ξεκινήσει από κάτω προς τα πάνω, γιατί συνήθως τα περιστατικά που συμβαίνουν στα ερασιτεχνικά αθλήματα μένουν στην αφάνεια. Και στο τέλος να εξασφαλιστεί ότι εκείνοι που πατούν στα όνειρα των παιδιών για να πραγματοποιήσουν τις σαδιστικές τους ορέξεις, θα τιμωρούνται παραδειγματικά. «Οι αθλητές σιγά σιγά αφήνουν πίσω τον φόβο, καθώς όλο και περισσότεροι μιλούν γι’ αυτά. Είναι πολύ σημαντικό γιατί, όπως λέει και η δημοσιογράφος Γκλόρια Στάινεμ, όταν ένα άτομο ορθώνει ανάστημα και μιλάει για κάτι που δεν είναι σωστό, τότε βοηθάει κι άλλους να σηκωθούν και να κάνουν το ίδιο…», καταλήγει η φύλακας-άγγελος των παιδιών στον αθλητισμό.