Για τα 25 χρόνια από το θάνατο της Μελίνας Μερκούρη

«Ήταν το ρολόι κι ήμασταν οι λεπτοδείκτες του τουλάχιστον τα χρόνια της χούντας»!  

melina merkouri

Ήταν 10 Ιανουαρίου του 1991 και μαζί με όλο το σχολείο – πήγαινα στην Γ’ Λυκείου τότε – συμμετείχαμε στην τεράστια μαθητική πορεία στο κέντρο της Αθήνας. Αφορμή δεν ήταν μόνο οι κινητοποιήσεις κατά του πολυνομοσχεδίου του Βασίλη Κοντογιαννόπουλου, αλλά δυστυχώς και η δολοφονία του καθηγητή Νίκου Τεμπονέρα από τον ΟΝΝΕΔίτη Ιωάννη Καλαμπόκα. Υπήρχε ένα διάχυτο κλίμα τρομοκρατίας στα σχολεία ολόκληρης της χώρας τότε. Θυμάμαι ότι φυλάγαμε βάρδιες ανά ομάδες, καθώς κάθε τόσο έφταναν πληροφορίες ότι θα μπουκάρουν ΟΝΝΕΔίτες με καδρόνια. Η Χρυσή Αυγή δεν υφίστατο, ήταν μια περιθωριακή νεοναζιστική συμμορία, και στα μάτια όλων των μη δεξιών, κουκουέδων, πασοκτζήδων και αριστεριστών, το παρακράτος του όχι και τόσο μακρινού παρελθόντος καλά κρατούσε! Το ευτύχημα ήταν που η πλειοψηφία των γονιών στήριζαν τα παιδιά τους στον συγκεκριμένο αγώνα. Διόλου τυχαίο που περνούσαν από τα, υπό κατάληψη, σχολεία με σακούλες με τρόφιμα, ενώ μας είχαν ακολουθήσει κιόλας στο πάνδημο συλλαλητήριο της 10ης Ιανουαρίου. Το δυστύχημα είναι που εκείνη η γενιά των μαθητών, η δική μου γενιά, γονείς οι ίδιοι σήμερα, κάνουν κινητοποιήσεις άλλου είδους, μαζεύοντας ας πούμε υπογραφές για να μη φοιτήσουν προσφυγόπουλα μαζί με τα δικά τους παιδιά…

Οι καθηγητές μας είχαν πωρώσει, η αλήθεια είναι! Ο συχωρεμένος Θεοδωρόπουλος, ο «τρελός φυσικός», όπως τον λέγαμε, ίδιος κι απαράλλαχτος με τον…Roy Buchanan, μαζί με τη Λίτσα τη μαθηματικό και τις δύο φιλόλογους, την Όλγα και την Έφη, ήταν μπροστάρηδες στον αγώνα. Θεωρούσαν ιερό το σκοπό της παρουσίας όλων των μαθητών τους στο συλλαλητήριο, όπως και έγινε! Συγκεντρωθήκαμε από νωρίς το πρωί έξω από το σχολικό συγκρότημα του Γ’ Λυκείου Κερατσινίου. Άλλοι κατευθυνθήκαμε προς το κέντρο της Αθήνας με τα ΜΜΜ και άλλοι με τα αυτοκίνητα των γονιών μας. 

Όταν φτάσαμε ψηλά στην Πανεπιστημίου, πριν καεί το κατάστημα του Μαρούση και χάσουν τη ζωή τους τέσσερις άνθρωποι, δεν είχα ξαναδεί τόσο πολύ κόσμο στη ζωή μου! Μαθητές απ’ όλα τα σχολεία της χώρας, εργατικά συνδικάτα και εργαζόμενοι απ’ όλους τους κλάδους με πλακάτ και ένα σύνθημα – μακρυνάρι που μου έχει μείνει αξέχαστο: «Οι ξένοι κοιτάν’ απ’ τα ξενοδοχεία/ ρεζίλι καταντήσατε την Παιδεία»! Υπήρχε, βέβαια, και το άλλο γνωστό και πάντα επίκαιρο σύνθημα: «Ο λαός δεν ξεχνά τι σημαίνει Δεξιά»

Κάποια στιγμή βλέπουμε ένα μπούγιο. Ήταν αστυνομικοί που δεν φαίνονταν όμως να είναι εκεί ως δυνάμεις καταστολής. Μέσα στο γενικό χαμό, καταλάβαμε πως απλά προστάτευαν κάποιους πολιτικούς που συμμετείχαν στο συλλαλητήριο. Και τότε την είδα πρόσωπο με πρόσωπο: Ήταν η Μελίνα Μερκούρη! Ψηλή, αδύνατη, καλοντυμένη, κομψή, αριστοκράτισσα. Εν ριπή οφθαλμού σκέφτηκα πού θα πάει αυτή η ηλικιωμένη καλλονή αν ξεσπάσουν χοντρά επεισόδια, μα γι’ αυτό ακριβώς υπήρχαν οι αστυνομικοί, όπως και ένα έτοιμο αυτοκίνητο, υπέθεσα. 

Η Μελίνα ήρθε προς το μέρος μας. «Από το Κερατσίνι είστε;» ρώτησε κι έπειτα με μια αργή κίνηση με έπιασε από τα δύο μάγουλα. Θα το πω κι ας ακουστεί όπως θέλει, ακόμα έχω την αίσθηση από εκείνο το τρυφερό άγγιγμα της εν ώρα ταραχής. Θυμάμαι τα μακριά λεπτά ροζιασμένα δάχτυλα της και το πρόσωπο της που έλαμπε με τα φυλλαριστά μαλλιά της. «Με τέτοιο άρωμα δε φοβάσαι δακρυγόνα» της είπα, διότι, πράγματι, μύριζε πολύ έντονα και όμορφα. Χαμογέλασε και το μόνο που μου είπε ήταν ένα: «Σε καλό δρόμο είσαι, μικρέ μου»…Εκείνο τελικά το συλλαλητήριο έληξε όπως έληξε, με δακρυγόνα, τρεχαλητά, τραυματίες, νεκρούς, αλλά και την παραίτηση του Κοντογιαννόπουλου με την αντικατάσταση του από τον Σουφλιά. Εγώ πάλι ένιωσα πως είχα κάνει το καθήκον μου, ενώ κατά ένα τρόπο με είχε χαϊδέψει και κοτζάμ Μελίνα Μερκούρη! 

Την ξανάδα τον αμέσως επόμενο καιρό άλλες δυο φορές: Η μία ήταν όταν είχαν έρθει να μιλήσουν στα Ταμπούρια μαζί με τον Κώστα Σημίτη την προεκλογική περίοδο της 10ης Οκτωβρίου του 1993. Θαύμασα την ομιλία της που δεν ήταν καθόλου «ξύλινη», αλλά είχε πολύ χιούμορ και έντονο θεατρινισμό! Θυμάμαι μεγαλειώδεις ατάκες με τη χαρακτηριστική αργή εκφορά του λόγου της σαν να έσερνε τις λέξεις, μα που έτσι περνούσαν καλύτερα στον κόσμο: «Ο καημένος ο κ. Μητσοτάκης…Μια φιλοδοξία έχει, να γίνει Πρωθυπουργός…Δεν ξεχνάμε, όμως, πως ήρθαν μεσσίες και έφυγαν μεσίτες»! Τι είχε πει η γυναίκα! Η δεύτερη φορά ήταν όταν την επισκεφτήκαμε μαζί με την Ευγενία Χατζίκου της σχολής κινηματογράφου, όπου φοιτούσα, για να άκουγε τα λειτουργικά προβλήματα της σχολής. Ήταν στα τέλη του ’93 που είχε υπουργοποιηθεί ξανά στο ΥΠΠΟ και μάλλον ο καρκίνος είχε κάνει την εμφάνιση του. Η Χατζίκου, εγώ, άλλοι δύο εκκολαπτόμενοι σκηνοθέτες μεγαλύτερων τάξεων και η Μελίνα απέναντι μας, στον καναπέ της, χωρίς παπούτσια. «Για φαντάσου, καλή Υπουργός είναι αυτή να δέχεται τον κόσμο ξυπόλυτη» σκέφτηκα και παρόλο που δεν ανταλλάξαμε κουβέντα σε εκείνη τη σύντομη συνάντηση, τη λάτρεψα κανονικά! 

Στην είδηση του θανάτου της, 6 Μαρτίου του 1994, ράγισε η καρδιά της Ελλάδας! Ακόμα και ο δεξιότατος ΑΝΤ1 του Κυριακού έριχνε κάθε δέκα λεπτά καρτέλα που έγραφε «Πέθανε η τελευταία Ελληνίδα Θεά» κι αμέσως μετά η Μελίνα νέα, ασπρόμαυρη, να τραγουδά «Αγάπη πού’γινες δίκοπο μαχαίρι» από τη «Στέλλα». Ήμουν κι εγώ στην κηδεία της, περισσότερο για να αποτείνω τον δικό μου φόρο τιμής σε μία μοναδική περσόνα της τέχνης και της πολιτικής της Ελλάδας του 20ου αι. Ακόμα δεν μπορώ να εξηγήσω τι ήταν αυτό που έκανε τα μάτια χιλιάδων ανθρώπων, από 15 μέχρι 85 ετών, να τρέχουν όλο δάκρυα συγκίνησης και πένθους για τη Μελίνα! 

Το 2001, όταν έκανα το ντοκιμαντέρ για τη Φλέρυ Νταντωνάκη, είχα και μια τηλεφωνική συνομιλία με τον Ζιλ Ντασέν. Ήξερα πως η Φλέρυ είχε αντικαταστήσει για μία και μοναδική φορά τη Μελίνα στο «Ilya Darling» μια φορά κι ένα καιρό στο Broadway. «Αν είχα μαζί μου τη Μελίνα, θα σας έλεγε πολλά περισσότερα, που την αγαπούσε πολύ» ήταν τα λόγια του ευγενέστατου Ντασέν, που φανέρωναν πως δεν είχε κατορθώσει στο ελάχιστο να ξεπεράσει την απώλεια της συντρόφου του…«Αν είχα μαζί μου τη Μελίνα»

Τη Μελίνα την συναντώ ξανά όποτε βλέπω τη σκηνή του μαχαιρώματος της από τον Μίλτο – Φούντα στη «Στέλλα» του Κακογιάννη. Μια σκηνή φιλμαρισμένη όπως τα σπαγγέτι γουέστερν! Όποτε βλέπω επίσης εκείνο το παλιό φιλμάκι της γαλλικής τηλεόρασης με την ίδια στα γόνατα του Χατζιδάκι να τραγουδούν τον «Κυρ Αντώνη» σε ελληνικά και γαλλικά. Και πάντα θα γυρνάνε στο μυαλό μου τα λόγια του φίλου της, του σκηνοθέτη Νίκου Κούνδουρου, όσα χρόνια κι αν περάσουν: «Η Μελίνα ήταν ευφυής άνθρωπος, ευφυέστατη! Ήταν το ρολόι κι οι άλλοι ήμασταν οι λεπτοδείκτες του τουλάχιστον τα χρόνια της χούντας»! 

Μητσοτάκης: Σε πανικό στη Βουλή – Αντί για απαντήσεις, επίθεση και «δεν ντρέπεστε» στην αντιπολίτευση (video)

6167665

Μητσοτάκης: Σε πανικό στη Βουλή – Αντί για απαντήσεις, επίθεση και «δεν ντρέπεστε» στην αντιπολίτευση (video)

«Ουδέποτε, δόθηκε καμία εντολή για συγκάλυψη», τόνισε ο Κυριάκος Μητσοτάκης κοιτώντας τους συγγενείς των θυμάτων

Βουλή: Ο λόγος για τα άδεια έδρανα του ΚΚΕ και της Νέας Αριστεράς στην ομιλία της Κωνσταντοπούλου

6167422

Βουλή: Ο λόγος για τα άδεια έδρανα του ΚΚΕ και της Νέας Αριστεράς στην ομιλία της Κωνσταντοπούλου

Μετά την ολοκλήρωση της ομιλίας της Ζωής Κωνσταντοπούλου, οι βουλευτές των δύο κομμάτων επέστρεψαν στις…

Μητσοτάκης: Όλο το παρασκήνιο για τις εκκαθαρίσεις Μπρατάκου και Παπασταύρου

InCollage 20240328 205245331

Μητσοτάκης: Όλο το παρασκήνιο για τις εκκαθαρίσεις Μπρατάκου και Παπασταύρου

O Κυριάκος Μητσοτάκης φαίνεται πως «παραίτησε» τους δύο στενούς του συνεργάτες προκειμένου να μην απολογηθεί…