Γεράσιμος Σκιαδαρέσης: «Χρειαζόμαστε τρέλα, φαντασία και ανατροπή»

Το θεατρικό έργο «Το τάβλι» του ∆ηµήτρη Κεχαΐδη ανέβηκε για πρώτη φορά στη σκηνή του Θεάτρου Τέχνης τον Φεβρουάριο του 1972, ξεφεύγοντας από το ψαλίδι της λογοκρισίας της χούντας. Από τότε παίζεται στις θεατρικές σκηνές σχεδόν κάθε χρόνο. Μια γλυκόπικρη κωµωδία χαρακτήρων που σκιαγραφεί τη νεοελληνική πραγµατικότητα και την αγωνία του Ελληνα να ξεφύγει από τη φτώχεια και να «πιάσει την καλή». Ο Γεράσιµος Σκιαδαρέσης και ο Ιεροκλής Μιχαηλίδης πρωταγωνιστούν στην παράσταση που ανεβαίνει στο θέατρο Μικρό Ανεσις σε σκηνοθεσία Λευτέρη Γιοβανίδη.

Με ποιον τρόπο το έργο φωτίζει τη νεοελληνική πραγµατικότητα;

Το «Τάβλι» θεωρείται ένα από τα αριστουργήµατα του µεταπολεµικού ελληνικού δραµατολογίου. Ο συγγραφέας χειρίζεται υποδειγµατικά τη γλώσσα και πλάθει δύο εξαιρετικά αναγνωρίσιµους χαρακτήρες. Οι ήρωες προσπαθούν να «πιάσουν την καλή» καταβάλλοντας τον λιγότερο δυνατό κόπο. Πρόκειται για µια ιδιαίτερα αναγνωρίσιµη πτυχή της ελληνικής «µαγκιάς».

Οι ήρωες κρίνονται για τις επιλογές και τις πράξεις τους;

Το έργο δεν αθωώνει, ούτε καταδικάζει τους πρωταγωνιστές. ∆εν είναι δουλειά της τέχνης να δείξει µε το δάχτυλο τι είναι καλό και τι είναι κακό. Αυτό αφορά τον θεατή. Η τέχνη οφείλει να φωτίζει τα πράγµατα και να τοποθετεί µπροστά τους έναν µεγεθυντικό φακό.

Οι ήρωες προσπαθούν να ξεφύγουν από τη φτώχεια και να πετύχουν κάτι. Ο θεατής;

Το κοινό θα γελάσει και θα ταυτιστεί µε αυτήν τη γλυκόπικρη κωµωδία. Οι δύο ήρωες είναι απόλυτα αληθινοί. Η αλήθεια πάντοτε αγγίζει και συγκινεί. Ο καθένας µπορεί να αναγνωρίσει στοιχεία από τον εαυτό του, τους γείτονες και τους συγγενείς του. Το κείµενο είναι γραµµένο το 1972 αλλά οι χαρακτήρες του παραµένουν δυνατοί και επίκαιροι.

Η παράσταση ανέβηκε για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια της χούντας. Εχει πολιτική και κοινωνική χροιά;

Πρόκειται για µια κωµωδία που φαινοµενικά είναι ακίνδυνη, ωστόσο υπάρχουν πολλοί συµβολισµοί. Οι λογοκριτές δεν είχαν την ικανότητα να το αντιληφθούν και να ψαλιδίσουν το κείµενο. Θεώρησαν ότι είχαν να κάνουν µε µια ελαφριά κωµωδία και έτσι πέρασε. Το συγκεκριµένο έργο δεν θα µπορούσε να µην ενέχει πολιτικό σχόλιο. Καταγράφει ανθρώπινα χαρακτηριστικά ενώ ταυτόχρονα σχολιάζει την αδυναµία των ηρώων να κάνουν κάτι δηµιουργικό λόγω του αποπνικτικού κοινωνικού περίγυρου που τους περιβάλλει.

Υπάρχει τρυφερότητα στον τρόπο προσέγγισης;

Μεγάλη. Ο συγγραφέας λατρεύει τους ήρωές του. Οσο µαλάκες κι αν είναι. ∆εν τους κατηγορεί, δεν τους φτύνει. Φωτίζει την τραγικότητά τους. Η ανικανότητά τους να πάρουν τη ζωή στα χέρια τους έχει βαθιές αιτίες. Το θέµα δεν είναι να εντοπίσουµε τον ένοχο και να τον καταδικάσουµε, αλλά να αναζητήσουµε τις συνθήκες που τον δηµιουργούν.

Το έργο ανεβαίνει σχεδόν κάθε χρόνο. Ποιες συνθήκες το καθιστούν διαχρονικό;

∆εν έχει αλλάξει κάτι στην Ελλάδα. Κατά βάθος πιστεύουµε ότι εµείς είµαστε οι µάγκες, οι έξυπνοι και πως µπορούµε µε κόλπα και λαµογιές να τη βγάλουµε καθαρή. Μέσα στα χρόνια έχει χτιστεί µια κακή σχέση κράτους και πολίτη. Ολοι µεγαλώσαµε µε την πεποίθηση ότι το κράτος µάς κλέβει και πως θα πρέπει να ελιχθούµε για να τα βγάλουµε πέρα και να επιβιώσουµε. Αυτό όµως έχει περάσει και στην καθηµερινότητά µας. Το δικό µας σπίτι να είναι καθαρό και ας πετάξουµε τα σκουπίδια µας στο σπίτι του γείτονα.

Το πρόβληµα όµως δεν ξεκινάει από ψηλά, δηλαδή από τα κράτη και τα κέντρα εξουσίας;

∆εν µπορείς να κατηγορήσεις τον απλό άνθρωπο για τη νοοτροπία µε την οποία έχει γαλουχηθεί. Το κράτος οφείλει να παρέχει παιδεία, εκπαίδευση και πολιτισµό. Θέλουµε να δούµε και εµπράκτως ένα κράτος που υπηρετεί τον πολίτη. Μόνο έτσι µπορεί να αλλάξει κάτι.

Εσείς πώς βιώσατε την περίοδο της κρίσης;

∆εν έψαχνα στα σκουπίδια να φάω. Υπήρξαν άνθρωποι που πέρασαν πολύ πιο δύσκολα από µένα. Προφανώς µειώθηκαν οι δουλειές και τα εισοδήµατά µας. Πλέον αγωνιζόµαστε για το καθηµερινό και όχι για να αποταµιεύσουµε. Εγώ ήµουν ανυποψίαστος. ∆εν είχα την πολιτική οξυδέρκεια για να δω ότι δεν βαδίζουµε καλά. Πίστευα ότι έχουµε την προστασία της Ευρώπης και πως δεν θα µας αφήσουν να φτάσουµε σε αυτό το σηµείο. Τελικά έπεσα έξω.

Η τέχνη είναι πεδίο λύτρωσης;

Είναι ένα από τα λίγα καλά πράγµατα που έχει εφεύρει ο άνθρωπος. ∆εν µπορούµε να κρατήσουµε µόνο τη λογική, την πολιτική και τα µαθηµατικά. Θα πρέπει να υπάρχουν επίσης φαντασία, τρέλα και ανατροπή. 

Πριν από λίγα χρόνια ανεβάσατε το έργο «Εκτός ύλης» στη Βουλή. Ηταν η πρώτη φορά που συνέβη κάτι τέτοιο.

Οταν διάβασα το συγκεκριµένο έργο ενθουσιάστηκα και σκέφτηκα ότι θα ήταν ιδανικό να παιχτεί στον φυσικό του χώρο. Ήταν μία πολύ σημαντική εμπειρία. Ηθελα να παρακολουθήσουν την παράσταση και οι 300 βουλευτές. Είχαµε στείλει προσκλήσεις σε όλους, δυστυχώς όµως ανταποκρίθηκαν ελάχιστοι. ∆εν νοµίζω ότι οι 285 βουλευτές που δεν εµφανίστηκαν είχαν όλοι πιο σηµαντικές υποχρεώσεις. Το σημαντικό είναι να δημιουργηθούν οι συνθήκες ώστε να γίνει ξανά κάτι τέτοιο. 

INF0

Από τις 23/10

Μικρό Ανεσις.

Λεωφ. Κηφισίας 14