Football United: Ένα ταξίδι στο πραγματικό ποδόσφαιρο

Ο φωτογράφος Σπύρος Μπακάλης μιλάει στο Κουτί της Πανδώρας για το φωτογραφικό του πρότζεκτ, το οποίο αναδεικνύει την πραγματική διάσταση της «ασπρόμαυρης θεάς» και μας ταξιδεύει με τις εικόνες του.

FOOTBALL UNITED ΣΠΥΡΟΣ ΜΠΑΚΑΛΗΣ 9

Συνεχείς κόντρες, διαφθορά, βία, τοξικότητα. Το ελληνικό επαγγελματικό ποδόσφαιρο συνεχίζει να κυλά στον βούρκο, όμως συχνά υπάρχουν άνθρωποι που έρχονται για να θυμίσουν τις αξίες, τον ρομαντισμό και τον κοινωνικό ρόλο του δημοφιλέστερου σπορ στον κόσμο. Του «όμορφου παιχνιδιού», το οποίο σε πείσμα των καιρών, συνεχίζει να λειτουργεί λυτρωτικά για ανθρώπους που το έχουν ανάγκη, που το ζουν όπως έμαθαν όταν ήταν παιδιά. Ο Σπύρος Μπακάλης είναι ένας από αυτούς.
Ο Έλληνας φωτογράφος ένωσε τις δύο μεγάλες του αγάπες, το ποδόσφαιρο και την φωτογραφία σε μια ομάδα: Τη Football United.
Πρόκειται για ένα πρότζεκτ που ξεκίνησε από την Ειδομένη, καταγράφοντας τον τρόπο που μια μπάλα έκανε τους ξεριζωμένους να ξεχάσουν για λίγο τα προβλήματά τους. Ταξίδεψε από τη Σερβία μέχρι το Περού και από την Κούβα μέχρι την Κωνσταντινούπολη, απαθανατίζοντας και ολόκληρες ιστορίες, στιγμές που θυμίζουν την περίφημη ρήση του Μπιλ Σάνκλι ότι το ποδόσφαιρο είναι κάτι παραπάνω από ένα ζήτημα ζωής ή θανάτου. Είναι μια παγκόσμια γλώσσα, ένα κοινωνικό εργαλείο, συναισθήματα στην πιο καθαρή τους μορφή. Κι όσοι το γνώρισαν, όπως ο Σπύρος, στην ρομαντική του μορφή στην παιδική τους ηλικία, θα καταλάβουν πολύ καλύτερα διαβάζοντας τα λόγια του Μπακάλη στο Κουτί της Πανδώρας, θαυμάζοντας παράλληλα τα έργα του….

– Γιατί αποφάσισες να ονομάσεις το πρότζεκτ σου Football United; Έχει να κάνει με τις πραγματικές αξίες του ποδοσφαίρου; 

Ο τίτλος είναι λογοπαίγνιο. Έτσι, είναι το όνομα της ομάδας, πώς θα λέγαμε “Μαντσεστερ Γιουνατεντ”; Με τη διαφορά ότι κυριολεκτώ κιόλας, αφού πράγματι το ποδόσφαιρο ενώνει, όσο κι αν κάποιοι συγκεκριμένοι κοινωνικοί, ψυχολογικοί, πολιτικοί, οικονομικοί και επιχειρηματικοί παράγοντες το χρησιμοποιούν και για να μας χωρίζει. Δεν έχω κάποιον ορισμό για το ποιες είναι οι πραγματικές αξίες του ποδοσφαίρου, νομίζω αυτές διαμορφώνονται ανάλογα τον άνθρωπο και τις εμπειρίες που έχει μέσα από το ποδόσφαιρο, είτε ως αθλητής, είτε ως φίλαθλος ή οπαδός, είτε ως επαγγελματίας είτε ως χομπίστας, ή και όλα μαζί. Προσωπικά βρίσκω ότι αξία του ποδοσφαίρου είναι η δημιουργία μιας ομάδας που να λειτουργεί ως σώμα και ως μυαλό με καρδιά και ψυχή για την επίτευξη του αποτελέσματος… Το γκολ. Λίγο πολύ, όπως, θα θέλαμε ιδανικά να λειτουργούν και οι κοινωνίες μας ως ομάδα με κοινή καρδιά και ψυχή και με ένα κοινό στόχο, να ζήσουμε όλοι με αξιοπρέπεια.

– Τι είναι για σένα το ποδόσφαιρο και ποια πλευρά του θέλεις να «φωτίσεις» μέσα από το πρότζεκτ σου;

Το ποδόσφαιρο κατά καιρούς ήταν διάφορα πράγματα, εξελίσσεται αυτή η σχέση όσο μεγαλώνω και εγώ. Στο δημοτικό ήταν το παιχνίδι, το μέσο κοινωνικοποίησης, η παρέα, η γειτονιά, το όνειρο να γίνεις επαγγελματίας παίκτης και να παίζεις στη αγαπημένη σου ομάδα, να κερδίζεις και να χάνεις φορώντας τη φανέλα της. Μεγαλώνοντας αυτό το όνειρο πήγε περίπατο, και στη πορεία, στα εφηβικά χρόνια, το ποδόσφαιρο έγινε το γήπεδο, φίλαθλος και οπαδός, στο πέταλο με τους οργανωμένους. Αφού λοιπόν το όνειρο να παίξεις στην ομάδα που αγαπάς, δε βγήκε, γεννήθηκε  η ανάγκη να είσαι δίπλα στην ομάδα σου. Η σχέση πλέον με το ποδόσφαιρο είχε ξεφύγει από την έννοια του παιχνιδιού, είτε ως παίχτης είτε ως θεατής, είχε γίνει σχέση πια με τα χρώματα της φανέλας. Να είσαι εκεί, παρών στο γήπεδο, να σε συγκλονίζουν οι βαριές ήττες, να πνίγεσαι από ευτυχία στις δυνατές νίκες. Να μοιράζεσαι ταυτόχρονα, αυθόρμητα και τίμια το ίδιο συναίσθημα με χιλιάδες ανθρώπους γύρω σου -πιο παλιά που επιτρέπονταν και οι μετακινήσεις οπαδών μοιραζόσουν και το κόντρα συναίσθημα, το οποίο μας λείπει. Αν και τότε ίσως και να μην είχε τόσο πλάκα, τώρα καταλαβαίνεις ότι ήταν ωραία-. Ήταν κοντολογίς η ανάγκη έκφρασης, κάποιες φορές και πιο προσωπικών συναισθημάτων. Καλώς ή κακώς, ακόμα θυμάμαι την πρώτη φορά που πήγα στο γήπεδο να δω την αγαπημένη μου ομάδα και κακώς ή καλώς το πέρασμα από το δισδιάστατο κόσμο της τηλεόρασης στον τρισδιάστατο του γηπέδου, ήταν υπερηχητικό. Εκείνη τη μέρα, ήρθε και τούμπα το αποτέλεσμα, Παρότι το ντεμπούτο μου το έκανα με δάκρυα στα μάτια, αν και ήμουν σε μικρή ηλικία, αισθανόμουν ζωντανός. Περίεργο ε;! Είναι αυτό που λέμε “με έπιασε” το γήπεδο. Θυμάμαι από τη μυρωδιά του γρασιδιού και τους ήχους της μπάλας κάθε φορά που τη κλώτσαγαν οι ποδοσφαιριστές και φυσικά τον παλμό που ερχόταν από την εξέδρα της Σκεπαστής. Αυτό ήταν. Δεν είναι κάτι που συμβαίνει σε όποιον πάει για πρώτη φορά στο γήπεδο αλλά δεν είναι και κάτι που έχει συμβεί μόνο σε μένα. Το ποδόσφαιρο πλέον είχε μετουσιωθεί από παιχνίδι και ανεμελιά σε ένα πλαίσιο που με αφορμή έναν αγώνα μπορούσες να εκδηλώσεις και δικά σου πιο προσωπικά ή βαθιά συναισθήματα, αν θέλεις. Πέρασαν κάμποσα χρόνια ακόμα. Καθώς άλλαζα και εγώ, άλλαζε και η σχέση μου με το ποδόσφαιρο, υπήρξε και περίοδος που δεν το παρακολουθούσα καν. Πλέον στα 35 μου το ποδόσφαιρο το αισθάνομαι ως μια παγκόσμια γλώσσα επικοινωνίας. Μια γλώσσα που μπορείς να επικοινωνήσεις με τον οποιονδήποτε και μια γλώσσα που μπορεί να γράψει ποιήματα, μυθιστορήματα, συνθήματα και τραγούδια. Αυτή την πλευρά θέλω να φωτίσω, αυτή της γλώσσας. Όπως είναι τα μαθηματικά, και οι τέχνες γενικότερα. Γλώσσες με το δικό τους αλφάβητο το οποίο είναι κοινό για όλους. Γλώσσες που μπορείς να εκφραστείς, να τσακωθείς, να αγκαλιαστείς, να μιλήσεις, να φωνάξεις, να γελάσεις και να αντιδράσεις. Σχηματικά αν το δεις, αρκετές από τις θέσεις που παίρνουν τα σώματα των ποδοσφαιριστών κατά τη διάρκεια του αγώνα, δε μοιάζουν κάπως με τα σχήματα που φτιάχνουν τα χέρια μας όταν “μιλάμε” τη νοηματική;!

Επομένως η σχέση μου με το ποδόσφαιρο δεν είναι σταθερή, αλλάζει και αυτή μαζί με μένα. Σταθερή παραμένει η αγάπη μου για το ποδόσφαιρο γιατί καταφέρνει ακόμα να με συγκινεί και να μου δημιουργεί συναισθήματα και την άποψη ότι όλοι μια παρέα είμαστε. Όλοι, μια ομάδα. Αντίπαλοι, συμπαίκτες και φίλαθλοι-οπαδοί και όσο πιο ειλικρινής είναι αυτή η ομάδα τόσο πιο όμορφο γίνεται το παιχνίδι.

– Πέραν των ταξιδιών στο εξωτερικό, απαθανάτισες στιγμές από τον προσφυγική κρίση και τον τρόπο που το ποδόσφαιρο έκανε τους ξεριζωμένους να ξεχάσουν για λίγο τα προβλήματά τους. Μίλησε μας για τις στιγμές εκείνες.

Το “Football United” γεννήθηκε με αφορμή την προσφυγική κρίση. Αν θα αποκτούσε κάποια στιγμή αστυνομική ταυτότητα, στον τόπο γέννησης θα γράφαμε “Ειδομένη”. Ήταν Μάρτιος του 2016, που βρέθηκα στη συγκεκριμένη περιοχή για να δω με τα μάτια μου το τι ακριβώς γινόταν και στη συνέχεια να απαθανατίσω με το φακό μου τα τεκμήρια της ιστορίας. Να μάθω την αλήθεια μου και όχι την αλήθεια που θέλανε να μάθω. Οι πρώτες μέρες στην Ειδομένη ήταν πολύ ζόρικες ψυχολογικά, δυσκολευόμουν να φωτογραφίσω και δυσκολευόμουν ακόμα περισσότερο να δικαιολογήσω τη παρουσία μου εκεί. Αν και την εμπειρία με το προσφυγικό την είχα πάρει στα νησιά του Βορειοανατολικού Αιγαίου, όπου χιλιάδες βάρκες κατέφθαναν κάθε μέρα γεμάτες με απελπισμένες ψυχές, η Ειδομένη ήταν μια εντελώς διαφορετική κατάσταση. Στο νησί μόλις έφτανε η βάρκα έβλεπες χαμόγελα και συγκίνηση, έβλεπες εκφράσεις αγαλλίασης, μιας και οι άνθρωποι είχαν καταφέρει να περάσουν στην Ευρώπη. Προφανώς και υπήρχαν και πολύ στενάχωρες στιγμές στα νησιά, ειδικά αν τύχαινε κάποιο ναυάγιο ή άνθρωποι να έχουν ξεψυχήσει μέσα στις βάρκες συνήθως από το κρύο, όμως ευτυχώς δεν συνέβαινε συχνά.

Δείτε τις εικόνες του Σπύρου Μπακάλη και το πρότζεκτ Football United στο koutipandoras.gr

Στην Ειδομένη έβλεπες μόνο απελπισία, αν και ήταν ήδη στην Ευρώπη. Μη πλατειάζω λοιπόν, το πρωί που ξυπνάγανε τα παιδιά όλο το μέρος γινόταν ένας τεράστιος παιδότοπος, παιδιά όλων των ηλικιών να παίζουν με αυτοσχέδια παιχνίδια και με τη φαντασία τους. Καθώς βόλταρα στον καταυλισμό, σε κάποιο από τα χωράφια κάτι πιτσιρίκια παίζανε μπάλα. Άραξα που λες να χαζέψω  τον “αγώνα” και μετά από λίγο μια στραβοκλοτσιά έφερε τη μπάλα προς το μέρος μου. Μια που την έστειλα πίσω και δύο που μπήκα και εγώ στο παιχνίδι. Παίξαμε με τη ψυχή μας και η ψυχή μου αισθάνθηκε πάλι αυτή την ομορφιά που έχει το ποδόσφαιρο όταν παίζεις ανέμελα με τους φίλους σου, πίσω στα χρόνια του δημοτικού. Αλησμόνητο συναίσθημα, δεν το είχα ξεχάσει, αλλά είχα πιστέψει ότι δε θα ξαναυπάρξει αφορμή να το ξαναζήσω. Πώς θα γίνει δηλαδή, θα ξαναγινόμουν πάλι 8-9 χρονών; Λίγο πολύ, όσο προχωράγανε οι εμπειρίες και το πρότζεκτ μαζί, αυτά τα χρόνια που το δουλεύω, παρατήρησα ότι το παραπάνω ήταν κοινό σύμπτωμα. Δηλαδή το ποδόσφαιρο μας έδινε σε όλους αυτή την ωραία ξεγνοιασιά, είχες την μπάλα ή κυνήγαγες την μπάλα και η φαντασία σου σε μεταμόρφωνε σε κάποιον άλλο, ή καλύτερα σου ξέθαβε κομμάτια του εαυτού σου και αναμνήσεις τα οποία η καθημερινότητα στα θάβει βαθιά. Η δυσκολία που έχει η καθημερινότητα του πρόσφυγα και του μετανάστη, την οποία εμείς δε μπορούμε να τη φανταστούμε καν, μέσα από τη μπάλα και για όσο διαρκούσε το παιχνίδι εξαφανιζόταν από όπου και να μπορούσες να τη δεις. Εξαφανιζόταν από τα μάτια τους, εξαφανιζόταν από τα αδυνατισμένα κορμιά τους, ακόμα και τα ρούχα τους και τα ξυπόλητα πόδια τους έμοιαζαν να μεταμορφώνονται σε εμφανίσεις, φόρμες και καλά παπούτσια. Δωρεάν ψυχοθεραπεία δηλαδή και μακράν το καλύτερο μέσο κοινωνικής δικτύωσης. Δεν χρειάζεται να μιλήσεις ή να chatαρεις στα social media, “μιλάει” ο τρόπος που παίζεις, ο χαρακτήρας που βγάζεις στο παιχνίδι. Οι στιγμές λοιπόν που έχω να θυμάμαι δεν είναι κάποια ευτράπελα ή κάποια συγκεκριμένα γεγονότα, είναι στιγμές συναισθήματος, αναγέννησης και αναβίωσης συναισθημάτων και περασμένων αναμνήσεων.

– Τελευταίος σταθμός, μέχρι τον επόμενο, ήταν το Εκουαδόρ και το Περού. Τι παραστάσεις κουβαλάς από το ποδόσφαιρο στις χώρες αυτές;

Η Λατινική Αμερική είναι η ήπειρος που γέννησε το ποδόσφαιρο που αγάπησα και αγαπάω, το ποδόσφαιρο που έχει μέσα πάθος, δύναμη, παιδική αθωότητα, το γιατροσόφι που θα σου δώσει κουράγιο για τον καθημερινό αγώνα επιβίωσης που σε περιμένει, την ανάγκη να ξεφύγεις από τις δυσκολίες της ζωής που λιγότερο ή περισσότερο σου έχουν επιβληθεί, την ανάγκη να χαρείς, να παίξεις, να τρέξεις, να κουραστείς και να πετύχεις και ένα σκοπό, το γκολ. Αυτά βλέπεις στις περιοχές αυτές. Μια γνησιότητα, ένα μπουλούκι να τρέχει πίσω από μια μπάλα, χωρίς θέσεις, χωρίς συστήματα χωρίς κανόνες, να τρέχει απλά για να πάρει τη μπάλα, να ντριπλάρει, να πασάρει και να βάλει ένα γκολ. Βλέπεις πάθος και ωραία χαμόγελα, είτε παίζουν στο χωματόδρομο του χωριού, είτε στην πλατεία κάποιας πόλης, είτε στην παραλία εκεί που το γήπεδο μπορεί να έχει και τρία διαφορετικά τερέν, τη θάλασσα την ίδια, τη στρωμένη άμμο από τα κύματα και την αφράτη άμμο εκεί που δε φτάνουν τα κύματα. Η μπάλα να τσουλάει σαν τρελή, αλλά εσύ εκεί να τη κυνηγάς με πάθος, με αγάπη. Ζωντανούς ανθρώπους βλέπεις. Ένα αυτοσχέδιο γηπεδάκι ποδοσφαίρου, δηλαδή δύο τέρματα σε κάποια απόσταση, υπήρχε παντού από όποια πόλη και χωριό πέρασα σε αυτό το ταξίδι, μέσα στη ζούγκλα του Αμαζονίου και πάνω στα βουνά των Άνδεων. Καλά, για τα παραθαλάσσια μέρη δε το συζητάμε καν, εκεί βοηθάει περισσότερο και το κλίμα για να παίξεις μπάλα. Παίζουν με αυτό το στιλ που σου δίνει την αίσθηση ότι δε βρίσκεσαι στο δρόμο και βλέπεις παιδιά να παίζουν, αλλά σε μια καυτή έδρα και παρακολουθείς κάποιο ντέρμπι και μάλιστα με βαθμολογικό ενδιαφέρον. Θα δανειστώ ένα στίχο από καλλιτέχνη (ΛΕΞ) που σέβομαι και μου αρέσει πολύ, ο οποίος λέει… “Σκοράρω μες στη ζούγκλα, πάω στο πέταλο και κλαίω, σαν μπαλαδόρος από το Μοντεβίδέο”, έτσι το ζουν. Με λίγα λόγια είναι ζωτικό μέρος της ζωής τους. Φαντάζομαι ότι και εκεί προφανώς θα υπάρχει η στραβή έκφανση του ποδοσφαίρου, αυτή του μίσους, του χουλιγκανισμού κτλ, απλά εγώ προσωπικά δεν είδα κάτι και μάλλον δεν είδα γιατί δεν έψαχνα να βρω αυτή την ασχήμια.

– Ποιες εικόνες από αυτές που έχεις φωτογραφίσει σου έχουν αποτυπωθεί περισσότερο και γιατί;

Χωρίζονται σε δύο κατηγορίες αυτές οι εικόνες. Η πρώτη είναι οι εικόνες που τις φανταζόμουν και τελικά τις είδα να εξελίσσονται μπροστά στα μάτια μου. Κάποιες πρόλαβα να τις φωτογραφίσω με τη κάμερα, κάποιες άλλες τις φωτογράφισα μόνο με τα μάτια, όπως για παράδειγμα η έκφραση πανηγυρισμού από γκολ που μπήκε σε ένα ματσάκι που είχε στηθεί στη Σερβία και στις παλιές τελωνειακές αποθήκες όπου είχαν μετατραπεί σε πρόχειρο καταυλισμό για πρόσφυγες και μετανάστες ή ένα ανάποδο ψαλίδι που έκανε ο Ντοράτ ένας πιτσιρικάς από το Ιράκ στο “Eidomeni Arena”. Αθλητικά στιγμιότυπα δηλαδή. Η δεύτερη κατηγορία είναι τα πορτραίτα που έχω κάνει, από παιδιά που παίξαμε παρέα μπάλα και τα βρήκαμε μέσα στο παιχνίδι, γίναμε φίλοι και ας μη μπορούσαμε να ανταλλάξουμε μια κουβέντα, μιας που δεν μιλάγαμε κάποια κοινή γλώσσα. Μιλάγαμε όμως μέσα από το ποδόσφαιρο. Αγαπημένες εικόνες είναι και οι “ομαδικές”, που βλέπω την αποτύπωση της χαράς στα πρόσωπα των ανθρώπων. Αν και νομίζω ότι αυτή την ερώτηση θα την απαντήσουν καλύτερα οι φωτογραφίες. Μια φωτογραφία χίλια συναισθήματα, λέει μια παροιμία. Εγώ το λέω αλλά κατάλαβες, αυτό προσπαθώ να κάνω τουλάχιστον.

– Αισθάνθηκες ποτέ κίνδυνο επειδή είχες στα χέρια σου μια φωτογραφική μηχανή;

Κοίτα εντάξει, έχουν υπάρξει περιπτώσεις που έχει βαρέσει κάποιο συναγερμό το ένστικτο. Όπως και να το κάνεις, το “Football United” δεν έχει εικόνες από κυριλέ γήπεδα, οργανωμένα 5χ5 κτλ. Όλο το στόρι ξετυλίγεται εκεί που δεν υπάρχει γήπεδο αλλά δημιουργείται γήπεδο, βάσει αυτού και επειδή η φτώχεια και η εξαθλίωση είναι παράγοντας που μπορεί να ωθήσει τον άνθρωπο στην παραβατικότητα έχει τύχει να αισθανθώ ότι για κάποια μάτια η κάμερα μου γυαλίζει, αλλά επίσης δεν έχει τύχει και να με κλέψουν ή να με απειλήσουν, οπότε όλα μια χαρά. Μπορώ να σου πω ότι εδώ στην Ελλάδα αυτόν τον κίνδυνο τον έχω αισθανθεί πιο έντονα. Κυρίως σε καταστάσεις που λόγω δουλειάς ή προσωπικού γούστου θα πας να καλύψεις φωτογραφικά κάποια πορεία, κάποια διαδήλωση. Σε αυτές τις περιπτώσεις από τη μια μεριά έχεις μερίδα της αστυνομίας που δε σε βλέπει με ωραίο μάτι, νιώθει μια απειλή, δεν γουστάρει τη καταγραφή την ώρα που ασκούν τα επαγγελματικά τους καθήκοντα και πολλές φορές αντιδρούν άτσαλα απέναντι στο φωτογράφο, απέναντι στο δημοκρατικό δικαίωμα της ενημέρωσης. Πόσο μάλλον όταν βρίσκεσαι και σε δημόσιο χώρο. Από την άλλη μεριά, μπορεί να πέσεις πάνω σε θερμόαιμους διαδηλωτές με το δόγμα “αλήτες ρουφιάνοι δημοσιογράφοι” και να σε πάρει και εσένα η μπάλα. Δεν είναι λίγα τα περιστατικά όπου συνάδελφοι φωτορεπόρτερ την ώρα που έκανα τη δουλειά τους έχουν προπηλακιστεί. Ακόμα και ξύλο έχουν φάει, πότε από την αστυνομία και πότε από θερμόαιμους διαδηλωτές. Μας αρέσει δεν μας αρέσει, η δουλειά του φωτορεπόρτερ είναι να στέκεται στη μέση των γεγονότων, σεβόμενος πάντα την ανθρώπινη αξιοπρέπεια αλλά και τον κώδικα δεοντολογίας για αντικειμενική καταγραφή των γεγονότων. Δεν είναι εύκολο να λειτουργείς έτσι, ειδικά σε καταστάσεις έντασης. Αλλά πρέπει να προσπαθείς το κάνεις. Από την άλλη, η στάση του/της οποιουδήποτε/οποιασδήποτε κρατάει μια κάμερα και θέλει να φωτογραφίσει είναι ο σεβασμός στον άνθρωπο και στις ατομικές του ελευθερίες, ο σεβασμός στο περιβάλλον και στοn δημόσιο χώρο. Θέλει να έχεις συνείδηση του τι φωτογραφίζεις, πώς το φωτογραφίζεις, γιατί το φωτογραφίζεις, πότε το φωτογραφίζεις και πως θα το χρησιμοποιήσεις αφού το έχεις φωτογραφίσει.

– Έχεις σκεφτεί το ενδεχόμενο να έκανες μια έκθεση με τα έργα σου γύρω από το ποδόσφαιρο; Ιδανικά, πού θα ήθελες να τα παρουσιάσεις;

Δύσκολο να βρεις φωτογράφο επαγγελματία ή όχι που να μην έχει φιλοδοξία να κάνει έστω μια έκθεση στη ζωή του. Βάσει αυτού φυσικά και εγώ από μεριάς μου έχω σκεφτεί και θα ήθελα το “Football United” να γίνει έκθεση, να απελευθερωθεί από την οθόνη του υπολογιστή μου και να περάσει στο κοινό, να φύγει από την ατομική ανάγνωση η εικόνα και να περάσει στη συλλογική ανάγνωση. Αν ποτέ στηνόταν κάτι τέτοιο, ο χώρος που θα του άρμοζε είναι ο χώρος που γεννήθηκε και μεγαλώνει, δηλαδή κάπου έξω, στο δρόμο, σε μια πλατεία, στο προαύλιο κάποιου σχολείου, κάποιου ιδρύματος, σε μια αλάνα, ναι σε μια αλάνα. Αν θα διάλεγα χώρο θα διάλεγα μια ωραία αλάνα. Να ξεκινήσει από κάπου το ταξίδι του και αυτό να “μιλήσει” να συνδιαλλαγεί με τον κόσμο. Όπως ταξιδεύω κι εγώ για εκείνο με σκοπό να μεγαλώνει, να εμπλουτίζονται τα πράγματα που έχει να μου πει. Γιατί όχι και να μας πει;

– Σε ποιον αγώνα από την ιστορία του ποδοσφαίρου θα ήθελες να είσαι με την φωτογραφική σου μηχανή και γιατί; 

Αν μιλάμε για αγώνες που έχω ζήσει ο πρώτος που μου έρχεται είναι το 3-3 με τη Ρεάλ στα Φιλαδέλφεια. Δε πίστευα πότε ότι θα έβλεπα δύο από τους αγαπημένους μου παίχτες να παίζουν ταυτόχρονα μπροστά στα μάτια μου και μάλιστα να βάζουν και γκόλ. Ζινεντίν Ζιντάν και Ντέμης Νικολαϊδης. Φυσικά, μεγάλη μου καψούρα ήταν και ο Τόνι Σαβεβσκι αλλά έναν χρόνο πριν είχε σταματήσει, αν θυμάμαι καλά. Το συγκεκριμένο παιχνίδι το θυμάμαι πολύ καθαρά και πραγματικά θα ήθελα να φωτογράφιζα εκτός από τους ποδοσφαιριστές-ήρωες των εφηβικών μου χρόνων τις εκφράσεις του κόσμου στις κερκίδες του Νίκος Γκούμας, ειδικά όταν έγινε το 3-1. Ήμουν μέσα σε αυτό το ματς και νομίζω ότι έφτασα πολύ κοντά να σκάσω από ευτυχία… Ξέρεις τώρα, να μπαίνουν τα γκολ και στο μυαλό σου να παίζει… “και της Ρεάλ το φόβητρο…”. Οι ωραίες ιστορίες που έχουν γραφτεί με τη γλώσσα του ποδοσφαίρου και όλοι οι φίλαθλοι, όλες οι ομάδες έχουν τουλάχιστον από μια να διηγηθούν, σκέτη μαγεία.
Από αγώνες που δεν έχω ζήσει θα ήθελα να φωτογραφίσω το «χέρι του θεού», είναι μια από τις απόλυτες στιγμές του ποδοσφαίρου ως μέσο επικοινωνίας. Ο Ντιέγκο βάζει το πρώτο γκολ κόντρα στην Αγγλία άδικα με το χέρι, όσο άδικα έγινε και ο πόλεμος στα Φοκλαντς, αλλά μετά βάζει δίκαια το πιο όμορφο γκολ στην ιστορία του ποδοσφαίρου. Και η ομορφιά του πηγάζει όχι μόνο από αυτή καθεαυτή την ενέργεια του ποδοσφαιριστή αλλά και από το πολιτικοκοινωνικό παρασκήνιο της εποχής. Είναι αυτό που λέμε, “Τους δίκασε”.

– Το ελληνικό επαγγελματικό ποδόσφαιρο δίνει ακόμα έμπνευση για φωτογραφίες σχετικές με το «Football United»;

Φαντάζομαι πως θα έχει. Δεν ξέρω με σιγουριά, δεν το έχω ψάξει γιατί δεν με έχει τραβήξει, μιας που το “Football United” με το επαγγελματικό ποδόσφαιρο δεν έχει κάποια σχέση μέχρι τώρα. Όλα συμβαίνουν έξω από αυτόν το χώρο. Αλλά τώρα που το λες, αυτό που θα με ενδιέφερε να φωτογραφίσω από το ελληνικό επαγγελματικό ποδόσφαιρο είναι η ζωή του ποδοσφαιριστή έξω από το 90 λεπτό του αγώνα. Ίσως να το έπιανα και από πιο μικρές ηλικίες, παιδιά 15-16 χρονών που βρίσκονται σε μια ποδοσφαιρική ηλικία για να κάνουν το “μπαμ”. Αν τώρα μιλάμε για επαγγελματίες με συμβόλαια κτλ, θα ήθελα να δω, να μάθω, να καταλάβω και μετά να φωτογραφίσω τη ζωή τους έξω από το 90λεπτό. Κρίνουμε ανθρώπους που τους βλέπουμε μια Κυριακή για 90 λεπτά για το αν είναι καλοί ή κακοί και ως ποδοσφαιριστές και ως προσωπικότητες, χωρίς να συνυπολογίζουμε τη ζωή που έχουν και κάνουν. Πέφτω φουλ και εγώ σε αυτή τη λούμπα. Με καθαρό μυαλό όμως σκέφτομαι, πώς διαμορφώνεται η ποδοσφαιρική τους προσωπικότητα; Πως είναι το άγχος του τραυματισμού; Το άγχος που έχει σε επαγγελματικό επίπεδο ο ανταγωνισμός; Πως βιώνουν την αδικία, τα συμβόλαια ψίχουλα ή τα πλουσιοπάροχα συμβόλαια; Δεν ξέρω όμως αν αυτά τα θέματα αφορούν το “Football United”, πιθανότερο να είναι ένα άλλο πρότζεκτ με ένα άλλο όνομα, έτσι και αλλιώς έχει άλλα να πει μια τέτοια φωτογραφική έρευνα.

– Ποια θα ήταν για σένα η ιδανική φωτογραφία για να κλείσει το πρότζεκτ;

Καλή ερώτηση… Δε ξέρω, δεν την έχω φανταστεί, και δεν τη ψάχνω. Ο λόγος είναι ότι το “Football United”, έχει τελειώσει με το πρόλογο, έχει ξεκινήσει το κυρίως θέμα, και δεν σκέφτεται ακόμα τον επίλογο, άσε που είναι και μικρό ηλικιακά, μόνο τεσσάρων χρόνων! Νομίζω ότι η ιδανική φωτογραφία για να κλείσει το πρότζεκτ μπορεί και να έχει τραβηχτεί ήδη και εγώ να μη το έχω καταλάβει ακόμα. Το τέλος λένε σε μια σχέση το αισθάνεσαι όταν έρχεται και δε γίνεται να κάνεις πολλά πράγματα για να το αλλάξεις. Όταν αισθανθώ λοιπόν ότι η σχέση μου με το συγκεκριμένο πρότζεκτ φτάνει στο τέλος του, αυτό θα το καταλάβω μέσα από το συναίσθημα που θα μου δώσει κάποια φωτογραφία που θα κάνω ή έχω ήδη κάνει και απλά όσο και να τη κοιτάω δε μου έχει βγάλει το συναίσθημα του τέλους. Μπορεί όμως και να μη τελειώσει ποτέ, όσο θα βλέπω το ποδόσφαιρο ως γλώσσα επικοινωνίας. Με τον καιρό αυτή τη γλώσσα θα τη μαθαίνω και καλύτερα, επομένως θα μπορώ να “γράφω” περισσότερα πράγματα. Υγεία να έχουμε και ας μεγαλώνουμε παρέα με το “Football United”.

Κλείνοντας, Θάνο θέλω να σε ευχαριστήσω για τις πολύ ωραίες ερωτήσεις που μου έκανες και με βοήθησαν να επικοινωνήσω αυτό το πρότζεκτ. Επίσης θα πάω αρκετά χρόνια πίσω για να πω ένα μεγάλο ευχαριστώ στον Χουάν Ραμόν Ρότσα τον οποίο είχα τη τύχη και τη τιμή να τον έχω για ένα διάστημα προπονητή και ήταν αυτός που με έμαθε να αγαπάω το ποδόσφαιρο.

Μητσοτάκης: Σε πανικό στη Βουλή – Αντί για απαντήσεις, επίθεση και «δεν ντρέπεστε» στην αντιπολίτευση (video)

6167665

Μητσοτάκης: Σε πανικό στη Βουλή – Αντί για απαντήσεις, επίθεση και «δεν ντρέπεστε» στην αντιπολίτευση (video)

«Ουδέποτε, δόθηκε καμία εντολή για συγκάλυψη», τόνισε ο Κυριάκος Μητσοτάκης κοιτώντας τους συγγενείς των θυμάτων

Βουλή: Ο λόγος για τα άδεια έδρανα του ΚΚΕ και της Νέας Αριστεράς στην ομιλία της Κωνσταντοπούλου

6167422

Βουλή: Ο λόγος για τα άδεια έδρανα του ΚΚΕ και της Νέας Αριστεράς στην ομιλία της Κωνσταντοπούλου

Μετά την ολοκλήρωση της ομιλίας της Ζωής Κωνσταντοπούλου, οι βουλευτές των δύο κομμάτων επέστρεψαν στις…

Μητσοτάκης: Όλο το παρασκήνιο για τις εκκαθαρίσεις Μπρατάκου και Παπασταύρου

InCollage 20240328 205245331

Μητσοτάκης: Όλο το παρασκήνιο για τις εκκαθαρίσεις Μπρατάκου και Παπασταύρου

O Κυριάκος Μητσοτάκης φαίνεται πως «παραίτησε» τους δύο στενούς του συνεργάτες προκειμένου να μην απολογηθεί…