Fan Tokens: Συμμετοχή στις ποδοσφαιρικές ομάδες ή «ηθικά χρεωκοπημένα παράσιτα»;

Τα κρυπτονομίσματα, οι ψηφιακές, δηλαδή, μονάδες αξίας που μπορούν να ανταλλάσσονται ηλεκτρονικά χωρίς να έχουν κάποια φυσική μορφή, γίνονται όλο και περισσότερο δημοφιλή και το πέρασμά τους στη βιομηχανία του ποδοσφαίρου ήταν θέμα χρόνου να συμβεί. Το καλοκαίρι που μας πέρασε, άλλωστε, η ολλανδική Άλκμααρ έγινε η πρώτη ομάδα που θα πληρώνει τους ποδοσφαιριστές της με αυτή τη μέθοδο, ενώ πίσω στο 2018, η ιταλική Ρίμινι 1912 έγινε ο πρώτος ποδοσφαιρικός σύλλογος που αποκτάται με τον συγκεκριμένο τρόπο από νέο ιδιοκτήτη.

Τζόγος με πρόσχημα τους οπαδούς

Στην Αγγλία, οκτώ ομάδες της Premier League έχουν υπογράψει συμφωνία με τη Socios, παρά τις αντιδράσεις από τα οπαδικά γκρουπ. «Ηθικά χρεωκοπημένα παράσιτα», έγραφε χαρακτηριστικά ένα πανό των οπαδών της Κρίσταλ Πάλας, που διαθέτει μια κερκίδα η οποία συχνά παίρνει θέση σε κοινωνικά και άλλα ζητήματα. Συνολικά 24 ομάδες από τα πέντε μεγάλα πρωταθλήματα της Ευρώπης έχουν ανοίξει τις πύλες τους σε αυτού του είδους τα tokens για τους οπαδούς τους, μεταξύ των οποίων Ίντερ, η Μπαρτσελονα και η Γιουβέντους. Τι είναι, όμως, ακριβώς η Socios;

Πρόκειται για μια εταιρεία με βάση τη Μάλτα, η οποία έχει αναλάβει την ανάπτυξη των “fan tokens”, στη λογική των κρυπτονομισμάτων. Πρόκειται ουσιαστικά για «μάρκες» που λαμβάνουν οι οπαδοί. Οι ομάδες, μέσω των τμημάτων μάρκετινγκ, προωθούν τα tokens αυτά ως ευκαιρία για επιπλέον αλληλεπίδραση με τους αγαπημένους τους συλλόγους, καθώς μπορούν να τις χρησιμοποιήσουν, για παράδειγμα, για να ψηφίσουν σε αποφάσεις που αφορούν το κλαμπ μέσω της σχετικής εφαρμογής.

Μη φανταστεί κανείς ότι πρόκειται για κρίσιμες αποφάσεις και για εκδημοκρατισμό των διαδικασιών. Στην Άρσεναλ, με τη χρησιμοποίηση ενός token, οι οπαδοί είχαν την ευκαιρία να ψηφίσουν σχετικά με το ποιο τραγούδι θα ακούγεται στο Emirates μετά από νίκες. Στους κατόχους διαρκείας το token προσφέρθηκε δωρεάν, ενώ οι υπόλοιποι μπορούσαν να το αγοράσουν με αρχική τιμή δύο λίρες, με τη χρησιμοποίηση ενός άλλου κρυπτονομίσματος που ονομάζεται Chiliz. Κάποιες άλλες ομάδες, χρησιμοποιούν τα NTF (non-fungible tokens), με αντίστοιχο τρόπο. Η αξία του, φυσικά, αυξομειώνεται, όπως συμβαίνει με κάθε κρυπτονόμισμα και η πορεία που ακολουθεί είναι πτωτική. Αυτό σημαίνει πως αν κάποιος επένδυσε στην αρχή, τη δεδομένη στιγμή είναι χαμένος.

Η «καμπάνα» από την ελεγκτική αρχή

Η συνεργασία της Άρσεναλ με τη Socios ανακοινώθηκε το καλοκαίρι και υποσχόταν στον κόσμο αναρίθμητες ευκαιρίες ενεργής ανάμιξης με την ομάδα του. Με εξαίρεση τον διαγωνισμό για το τραγούδι και έναν ακόμα τον Σεπτέμβριο για το καλύτερο γκολ απέναντι στην Τότεναμ, δεν έχει γίνει τίποτα άλλο, πέραν κάποιων κληρώσεων για εισιτήρια που γίνονταν και πριν. Πέραν όμως της αδράνειας, η Άρσεναλ έγινε και ο πρώτος σύλλογος για τον οποίο ακούστηκε η πρώτη «καμπάνα» από την Ελεγκτική Αρχή Διαφήμισης της χώρας.

Ανεξαρτήτως του τρόπου παρουσίασης, η Αρχή αποφάνθηκε πως ο σύλλογος «ευτελίζει την επένδυση σε κρυπτονομίσματα και εκμεταλλεύεται την απειρία ή την ευπιστία των καταναλωτών». Αφορμή ήταν μια ενέργεια προώθησης στα Social Media, στην οποία πρωταγωνιστούσαν τρεις παίκτες της πρώτης ομάδας, αλλά και ο τρόπος που η συνεργασία καταγραφόταν στην ιστοσελίδα του συλλόγου. Τόνισε δε ότι «το προϊόν είναι κρυπτονόμισμα, ασχέτως με το πώς παρουσιάζεται».

Πέραν του γεγονότος ότι πρόκειται για μια αγορά που δεν είναι ρυθμισμένη και δεν ελέγχεται επαρκώς, η Αρχή στάθηκε και σε ένα ακόμα σημείο της διαδικασίας: Τη φορολογία. Η Άρσεναλ έσπευσε στο σάιτ της να ξεκαθαρίσει κάποια πράγματα σχετικά με αυτήν, ενώ κατέφυγε σε άλλη, ανεξάρτητη αρχή προκειμένου να πάρει ένα ακόμα πόρισμα σχετικά με το αν η προώθησή της ήταν εναρμονισμένη με τους κανονισμούς. Οι υπόλοιπες ομάδες δεν έδειξαν τόσο γρήγορα αντανακλαστικά. Ο συγγραφέας Μάρτιν Καλαντίν, ο οποίος είχε εδώ και καιρό τοποθετηθεί κατά των tokens, τόνισε πως «έφτασε η στιγμή οι σύλλογοι να αναλάβουν την ευθύνη για σωστή αξιολόγηση συνεργασιών και να σταματήσουν να επιτρέπουν στους εαυτούς τους να χρησιμοποιούνται σε σχέδια στρατολόγησης κρυπτονομισμάτων, που μπορούν να βλάψουν τους οπαδούς τους».

Πελάτες ή οπαδοί;

Η Socios, με τοποθέτηση εκπροσώπου της στο BBC, αποκάλυψε ότι έχει πουλήσει tokens αξίας σχεδόν 300 εκατομμυρίων, χωρίς ωστόσο να ξεκαθαρίζει πόσα από αυτά τα χρήματα πηγαίνουν απευθείας στους συλλόγους. Η τοποθέτησή της σχετικά με την παρέμβαση της Αρχής στην περίπτωση της Άρσεναλ, ήταν πως «καλωσορίζουμε το αίτημα της Άρσεναλ για ανεξάρτητη εξέταση. Είναι ένας τομέας που εξελίσσεται γρήγορα και χρειάζεται να ξεκαθαριστεί το τοπίο και όλες οι εταιρείες να εναρμονιστούν με τις οδηγίες».

Στα social media είναι ξεκάθαρη η διαδικασία χειραγώγησης της τιμής των νομισμάτων των ομάδων, καθώς και η προσπάθεια οικονομικού οφέλους από εκείνους που τα βλέπουν όπως κάθε άλλο κρυπτονόμισμα. Οι οπαδοί, πάντως, είχαν προειδοποιήσει για τις συνέπειες από την πρώτη στιγμή. Το Arsenal Supporters Trust είχε κάνει λόγο το καλοκαίρι για «μη ρυθμισμένη δραστηριότητα, που ενέχει ρίσκο», ενώ ο εκπρόσωπός του είχε τονίσει: «Δεν πρέπει να επιτρέπεται στις ομάδες να χρησιμοποιούν τη δημοτικότητα του ποδοσφαίρου για ένα υψηλού ρίσκου προϊόν», καλώντας τις ποδοσφαιρικές αρχές και την κυβέρνηση να επέμβουν. Ανεξαρτήτως περιτυλίγματος, οι ενέργειες αυτές δείχνουν πως ο δεσμός των συλλόγων με την οπαδική τους βάση συνεχώς αποκτά χαρακτηριστικά που παραπέμπουν σε πελατειακή σχέση…

Τα άρθρα που δημοσιεύονται στην κατηγορία «Απόψεις» εκφράζουν τον/την συντάκτη/τριά τους και οι θέσεις δεν συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του koutipandoras.gr