Της βγάζω το καπέλο της Ευτυχίας – Σαν σήμερα έφυγε η Παπαγιαννοπούλου

«Δεν έχω μπαλκόνι να ρθει χελιδόνι να χτίσει φωλιά», στίχοι που είχα ακούσει, νεαρός, σε μιαν αδιέξοδη ώρα μου απ’ το σεβνταλίδικο λαρύγγι του λυγμικού Τσιγγάνου Μανώλη Αγγελόπουλου και ψαχνόμουν κι ύστερα έμαθα έκπληκτος πως ανήκουν στην σπουδαία Μικρασιάτισσα. 

Η κορυφαία λαϊκή μας ποιήτρια είναι η Ευτυχία. Την κατατάσσω μαζί με τον άλλο αριστοτέχνη λαικό ποιητή μας Κώστα Βίρβο δίπλα στους τιτάνιους νεοέλληνες ποιητές. Ο Βίρβος μάλιστα με είχε ευχαριστήσει συγκινημένος που τον έβαλα πλάι στον Σεφέρη και τον Ρίτσο.

Είναι η Σαπφώ του λαϊκού τραγουδιού η Παπαγιαννοπούλου και απόδειξη είναι η υψηλή τέχνη(άψογα μέτρα -αρμονικός εσωτερικός ρυθμός-πετυχημένη ομοιοκαταληξία, πρωτότυπη και ποικίλη θεματολογία, βαθύς κοινωνικός προβληματισμός, αποτέλεσμα άμεσης συγκίνησης) με την οποία είναι καμωμένα τα απέθαντα τραγούδια της. Τι να πρωτακούσει κανείς και να μη θαμάξει;  «Άσπρο πουκάμισο» ή «Ο γυάλινος κόσμος»; «Είμαι αητός χωρίς φτερά» ή « Βγήκε ο Χάρος να ψαρέψει»; «Συρματοπλέγματα βαριά» ή «Αν ειν’ η αγάπη έγκλημα»;

Της βγάζω το καπέλο της Ευτυχίας. Μια γυναίκα παραδομένη στα πάθη της, έκανε την τρικυμισμένη της ζωή αλλά και τις γλυκόπικρες ζωές των γύρω της ολοκληρωμένα λαϊκά ποιήματα με δυνατές πινελιές ποιητικότητας που θα ζήλευαν πολλοί «έντεχνοι» ποιητές της γυάλας,  από εκείνους   τους επηρμένους που αντιμετωπίζουν τους λαϊκούς δημιουργούς σαν γραφικούς ή τσαρλατάνους.  Κι ας μην ξεχνάμε ότι μεγάλο μέρος του έργου της έχει πουληθεί στα φτηνοπάζαρα των συναλλαγών που γίνονταν μιαν εποχή στους καλλιτεχνικούς κύκλους αντί πινακίου φακής. 

Όσο περνούν τα χρόνια ο μύθος της μεγαλώνει. Την Ευτυχία ενσάρκωσε με τεράστια επιτυχία στο θεατρικό σανίδι η αγαπημένη φίλη μου πρωταγωνίστρια Νένα Μεντή.  Κι είναι ευτυχία πραγματική οι «συναντήσεις με αξιοσημείωτους ανθρώπους», -για να θυμηθώ τον Γκουρτζίεφ, είτε στο διάβα της ζωής μας, είτε μέσα απ’ το αθάνατο έργο τους. 

Ο σπουδαίος ποιητής μας Μάρκος Μέσκος που την απώλειά του πενθούμε απ’ την φετινή πρωτοχρονιά μου έλεγε ότι υποκλινόταν στο μεγαλείο της. Κι ότι είναι μεγάλη δουλειά για τον δημιουργό του λόγου να συμπυκνώνει τόσο μεστά νοήματα με απλό αποφθεγματικό τρόπο, όπως  ο λατρεμένος παλλαϊκός ύμνος της Ευτυχίας “Δυο πόρτες έχει η ζωή” που εκφράζει ίσως το απόσταγμα της λαϊκής θυμοσοφίας της  Και που μας πιάνει όλους μας. Ένα τραγούδι που αναδεικνύει –κι ας διαφωνούν πολλοί- και το συνθετικό ταλέντο του απαράμιλλου λαϊκού τραγουδιστή Στέλιου Καζαντζίδη.