Ευρωεκλογές 2019: Ακτινογραφία μιας απρόσμενης έκπληξης

Οι τελευταίες ευρωεκλογές επιβεβαίωσαν κάποιες «σταθερές» παραμέτρους (εδραίωση «χαλαρής ψήφου», τεράστιο μέγεθος αποχής, ποσοστό έδρας για Άκυρα/Λευκά), αλλά ταυτόχρονα εμπλούτισαν με δύο απρόσμενα ρεκόρ την ιστορία των αναμετρήσεων του δικομματισμού στη χώρα μας.

Όσον αφορά τις «σταθερές» παραμέτρους, για άλλη μια φορά εδραιώθηκε η «χαλαρή ψήφος» η οποία δεν έχει εξουδετερωθεί ποτέ από το 1981 έως σήμερα, σε οποιεσδήποτε πολιτικές συνθήκες. Η παράδοση διατηρήθηκε τώρα βασικά με το κόμμα Ελληνική Λύση του Κυριάκου Βελόπουλου στο οποίο θα προστίθετο και το ΜΕΡΑ25 του Γιάνη Βαρουφάκη, αν δεν έχανε, για μικρό αριθμό ψήφων, την έδρα που φάνηκε ότι μπορούσε να κερδίσει. 

Η αποχή συνεχίστηκε ισχυρή με σημαντικό ποσοστό και καταμετρήθηκε με αύξηση 1,27% ( 41,30% έναντι 40,03% των ευρωεκλογών του 2014). Τέσσερις στους δέκα ψηφοφόρους -δηλαδή 4 εκατομμύρια εγγεγραμμένοι ψηφοφόροι- δεν προσήλθαν στις κάλπες!

Τα Άκυρα/Λευκά συγκέντρωσαν όπως και το 2014 ποσοστό έδρας και μάλιστα με αύξηση 0,68%. Το συνολικό ποσοστό τους μετρήθηκε 4,46% (Άκυρα 2,93%, Λευκά 1,53%) έναντι 3,8% που ήταν πέντε χρόνια πριν. Με καταμετρημένο το 99,63% των ψήφων τα Άκυρα είναι 173.070 έναντι 158.796, ενώ τα Λευκά σημείωσαν μεγάλη αύξηση περίπου 35% (90.271 έναντι 66.928).

Τα ρεκόρ της Νέας Δημοκρατίας

Μπορεί, για κάποιους η νίκη της Νέας Δημοκρατίας στις ευρωεκλογές της 26ης Μαΐου 2019 να ήταν αναμενόμενη, ωστόσο χαρακτηρίζεται από δύο εντυπωσιακές επιδόσεις-ρεκόρ που αποτελούν έκπληξη και χρήζουν ιδιαίτερης εξήγησης:

α) Ρεκόρ αύξησης σε σύγκριση με το ποσοστό της στις προηγούμενες ευρωεκλογές το οποίο ανέρχεται σε 10,4% (συγκέντρωσε 33,12% έναντι 22,72% το 2014) και

β) Ποσοστό διαφοράς 9,35% απέναντι στον αντίπαλο μονομάχο ΣΥΡΙΖΑ, το οποίο έσπασε το προηγούμενο ρεκόρ 9,02% που είχε πετύχει η ΝΔ του Κώστα Καραμανλή το 2004 με ευνοϊκές συνθήκες απέναντι στο ΠΑΣΟΚ του Γιώργου Παπανδρέου.

Όσον αφορά στο ρεκόρ αύξησης του ποσοστού της ΝΔ, είναι αξιοσημείωτο ότι ποτέ και κανένας από τους μονομάχους του δικομματισμού από το 1981 έως σήμερα δεν είχε αυξήσει τη δύναμή του περισσότερο από 7,05 % (Καραμανλής το 2004) μεταξύ δύο αναμετρήσεων για το ευρωπαϊκό κοινοβούλιο. Πώς μπορεί να εξηγηθεί αυτό; Ποιοι παράγοντες έδωσαν την αναπάντεχη αύξηση του ποσοστού εκτοξεύοντας τη ΝΔ του Κυριάκου Μητσοτάκη περίπου 10,5% συγκριτικά με τις προηγούμενες ευρωεκλογές και πάνω από 5% από το ποσοστό της στις τελευταίες εθνικές εκλογές τον Σεπτέμβρη του 2015;

Είναι προφανές ότι η ΝΔ απορρόφησε το μεγαλύτερο μέρος από το 5% που έχασε το καταποντισμένο Ποτάμι, επαναπάτρισε ποσοστό από τους εξαϋλωθέντες ΑΝ.ΕΛΛ., απέσπασε ψήφους από την Ένωση Κεντρώων και από τη Χρυσή Αυγή, ενώ ταυτόχρονα προσέλκυσε σημαντικό ποσοστό της λεγόμενης «σιωπηρής πλειοψηφίας» που είχε το 2015 προτιμήσει τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και της νεολαίας που ψήφισε για πρώτη φορά.

Ιδιαίτερα για το Ποτάμι ουσιαστικά «αποξηράθηκε» από την ανακόλουθη πολιτική του μοιραίου ηγέτη του Σταύρου Θεοδωράκη, ο οποίος δήλωνε προοδευτικός αλλά λειτούργησε ως χορηγός του συντηρητισμού που προσέφερε τους ψηφοφόρους στη Νέα Δημοκρατία δίνοντάς της το μεγάλο προβάδισμα. Προηγουμένως της είχε «προσφέρει» _ και λόγω της ελλειμματικής ηγεσίας του _ και έναν αριθμό βουλευτών του (Χάρης Θεοχάρης, Κατερίνα Μάρκου, Γιώργος Αμυράς, Γρηγόρης Ψαριανός, ενώ το Μητσοτακικό χρίσμα για υποψήφιοι στις εθνικές εκλογές έχουν πάρει ο πρώην εκπρόσωπος Τύπου του Ποταμιού Δημήτρης Τσιόδρας, ο αποτυχημένος ποταμίσιος πολιτευτής Πέτρος Τατσόπουλος, κ. ά.) με επακόλουθο και τη διάλυση της κοινοβουλευτικής του ομάδας.

Ο Σταύρος Θεοδωράκης ακύρωσε τον εαυτό του και την προοπτική του κόμματός του πατώντας σε δύο βάρκες, καθώς, ενώ υποστήριζε τη Συμφωνία των Πρεσπών, ταυτόχρονα καταψήφιζε την κυβέρνηση με κίνδυνο να την ρίξει και να μην ψηφιστεί η Συμφωνία που υποστήριζε…

Το δεύτερο στοιχείο που αφορά το ρεκόρ διαφοράς (9,35%) της Νέας Δημοκρατίας από τον αντίπαλο μονομάχο του δικομματισμού ΣΥΡΙΖΑ, είναι εξίσου εντυπωσιακό δεδομένου ότι το κόμμα του Αλέξη Τσίπρα συγκράτησε χωρίς πολύ μεγάλη μείωση το ποσοστό του των ευρωεκλογών του 2014. Τότε είχε πάρει 26,57% και τώρα πήρε 23,77 %, δηλαδή έχασε 2,8%. Επομένως, η μεγάλη διαφορά που εξασφάλισε η ΝΔ, εκτός από την απορρόφηση ψήφων από ΑΝ.ΕΛΛ, Ένωση Κεντρώων και την ποικίλη Ακροδεξιά, οφείλεται κυρίως στη «χορηγία» του Ποταμιού που προαναφέραμε και στις μετακινήσεις ψηφοφόρων που έχασε ο ΣΥΡΙΖΑ υπέρ της «γαλάζιας παράταξης» από το ποσοστό του 35,46% στις εθνικές εκλογές του Σεπτέμβρη του 2015. 

Από το ποσοστό του Σεπτέμβρη του 2015, το κόμμα του Αλέξη Τσίπρα, χάνει 11,69%, μια απώλεια που συνέβαλε σημαντικά στα απρόσμενα ρεκόρ της ΝΔ, ενώ ταυτόχρονα αποτελεί σοβαρή ένδειξη αποσυσπείρωσης για την κυβερνητική παράταξη, η οποία επλήγη και από τα «αριστερά» της: κυρίως από τη ΜΕΡΑ25 του Γιάννη Βαρουφάκη (2,99%) και δευτερευόντως από την Πλεύση Ελευθερίας της Ζωής Κωνσταντοπούλου (1,61%), που μαζί με το πενιχρό 0,56% της τεθνεώσας ΛΑ.Ε. του Παναγιώτη Λαφαζάνη συγκέντρωσαν συνολικά 5,16% (ποσοστό που στο σύνολό του προέρχεται ουσιαστικά αποκλειστικά από το εκλογικό σώμα του ΣΥΡΙΖΑ του Γενάρη 2015).

Συμπερασματικά, θα λέγαμε ότι η ήττα του ΣΥΡΙΖΑ δεν ήταν απρόσμενη καθώς μόνο μία φορά έχει κερδίσει μονομάχος του δικομματισμού σε δύο συνεχόμενες ευρωεκλογές (το 1981 και το 1984 το πανίσχυρο ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου), ενώ κυβερνούσε πάνω από τριάντα μήνες.

Αυτό που εξέπληξε ήταν το μέγεθος της διαφοράς μεταξύ των δύο μονομάχων (9,35%) αλλά και το ποσοστό αύξησης της Νέας Δημοκρατίας από τις ευρωεκλογές του 2014 (10,4%) που αποτελούν ιστορικά ρεκόρ και οπωσδήποτε ισχυροποιούν τη θέση του Κυριάκου Μητσοτάκη στην ηγεσία της «γαλάζιας παράταξης». Βέβαια, απομένει να δούμε αν το απρόσμενα μεγάλο ποσοστό υπέρ της ΝΔ θα επαναληφθεί και στις βουλευτικές εκλογές που ακολουθούν, ώστε να βεβαιωθούμε ότι δεν ήταν ένα ασυγκράτητο μήνυμα καταγγελίας της κυβέρνησης ως συνέπεια της «χαλαρής ψήφου».

Αυτό θα αποσαφηνιστεί σε περίπου σαράντα ημέρες όταν θα μετρηθούν οι ψήφοι στις προαναγγελθείσες εθνικές εκλογές της 7ης Ιουλίου.

Ο Δημήτρης Ταταρούνης είναι δημοσιογράφος

Τα άρθρα που δημοσιεύονται στην κατηγορία «Απόψεις» εκφράζουν τον/την συντάκτη/τριά τους και οι θέσεις δεν συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του koutipandoras.gr