ΝΣ

Νίκος Σαραντάκος

Το Έθνος που έκλεισε

Με τη διακοπή της έκδοσης του Έθνους μειώνεται η πολυφωνία του Τύπου στη χώρα μας, ιδίως όταν σκεφτούμε ότι και η διανομή των εφημερίδων βρίσκεται κάτω από μονοπωλιακό έλεγχο και μάλιστα από εκδότη εφημερίδων

Το γράφω με κεφαλαίο, οπότε εννοώ την εφημερίδα, όχι τίποτα ευρύτερο. Θα μου πείτε ότι υπερβάλλω, και από μια άποψη ίσως έχετε δίκιο, διότι στους ψηφιακούς καιρούς μας οι εφημερίδες έχουν και ηλεπαρουσία, και εξάλλου η κυριακάτικη έκδοση θα συνεχίσει προς το παρόν, το γεγονός όμως είναι ότι από τις 30 Ιουλίου η καθημερινή έκδοση της εφημερίδας Έθνος σταμάτησε να εκδίδεται. Το τελευταίο πρωτοσέλιδο, της 30.7.2019, το βλέπετε εδώ ή στο 2ο σχόλιο.

Κι επειδή το Έθνος είναι μια από τις λιγοστές αιωνόβιες εφημερίδες που έχουμε, έστω και χωρίς αδιάλειπτη παρουσία, κι επειδή το ιστολόγιο είναι παλαιάς κοπής και έχει γαλουχηθεί με το διάβασμα εφημερίδων, αφιερώνουμε το σημερινό άρθρο, μνημόσυνο πες, στο Έθνος που έκλεισε.

(Αλήθεια, ποιες είναι οι άλλες αιωνόβιες εφημερίδες μας; Η Εστία, που άρχισε να εκδίδεται τον προηγούμενο αιώνα, και ο Ριζοσπάστης, ίσως όχι από το 1908 αλλά σίγουρα από το 1917, έστω και με μεγάλα διαστήματα παράνομης έκδοσης, ενώ η Καθημερινή θα μπει στο κλαμπ στις 15 Σεπτεμβρίου φέτος και το Βήμα το 2022. Αν ξεχνάω κάποιαν πείτε μου, αλλά δεν θα υπολογίσω την Ακρόπολη, η οποία υποτίθεται πως κυκλοφορεί, σκέλεθρο εφημερίδας).

Το Έθνος κυκλοφόρησε στις 26 Οκτωβρίου 1913, μέρα σημαδιακή, την επέτειο ενός έτους από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης. Στον ιστότοπο της Βιβλιοθήκης της Βουλής βρήκα, σκισμένο βέβαια, το πρωτοσέλιδο του πρώτου φύλλου, αλλά αν πιστέψω την «Ιστορία του ελληνικού τύπου» του Κώστα Μάγερ το πρώτο εκείνο πρωτοσέλιδο είχε τετράστηλο έγχρωμο κλισέ με τον βασιλιά Κωνσταντίνο έφιππο, το οποίο δεν φαίνεται να διασώθηκε στο σώμα της βιβλιοθήκης. Το Έθνος το εξέδιδε ο δημοσιογράφος Σπύρος Νικολόπουλος, από το 1938 που πέθανε ο αδελφός του Ιωάννης και στη συνέχεια οι ανιψιοί τους Κώστας Κυριαζής και Κώστας Νικολόπουλος.

Η εφημερίδα εξαρχής τάχθηκε με τον Ελευθέριο Βενιζέλο στον κεντρώο-φιλελεύθερο χώρο αν και όχι με τόση οξύτητα οσο άλλες βενιζελικές εφημερίδες -ωστόσο αναγκάστηκε να κλείσει για μερικούς μήνες, από τον Νοέμβριο του 1916 ως τον Μάρτιο του 1917 τον καιρό της μοναρχικής τρομοκρατίας των επιστράτων, όπως επίσης και για ενάμισι μήνα μετά το αποτυχημένο κίνημα του Μαρτίου 1935.

Την πρώτη περίοδο συνεργάστηκαν με το Έθνος διάφοροι γνωστοί δημοσιογράφοι (Μπάμπης Άννινος, Μ. Λιδωρίκης, Σπ. Μελάς, Τιμ. Σταθόπουλος, Τ. Μωραϊτίνης, Νικ. Λάσκαρης κτλ.). Ο Δημήτρης Ταγκόπουλος έγραφε χρονογράφημα («Ιερεμίας»), ο Γρηγ. Ξενόπουλος έδινε «αθηναϊκό μυθιστόρημα» σε συνέχειες ενώ ο Κων. Τρικογλίδης μετέφραζε ποίηση και λογοτεχνία της Ανατολής. Την περίοδο 1919-1920 και 1923-24 συνεργάστηκε με το Έθνος ο αγαπημένος μου Ναπολέων Λαπαθιώτης, δημοσιεύοντας μεταφράσεις πεζών ποιημάτων (στις οποίες συνήθιζε να παρεμβάλλει και δικά του κείμενα, τάχα γραμμένα από τον ανύπαρκτο Γάλλο Montfonon!).

Με την είσοδό τους στην Αθήνα το 1941 οι Γερμανοί έκλεισαν το Έθνος και χρησιμοποίησαν το τυπογραφείο του για την εκδοση γερμανικών εντύπων. Η εφημερίδα επανεκδόθηκε στις 29.1.1945, σε γραμμή εθνικόφρονα-αντικομμουνιστική. Υποστήριξε τον Παπάγο, αλλά στη συνέχεια επέστρεψε στο Κεντρο και από το 1958 που ανέλαβε αρχισυντάκτης ο Γιάννης Καψής είχε έντονο αντιδεξιό προσανατολισμό και την περίοδο 1965-67 στήριζε τον Ανδρέα Παπανδρέου. Στη δεκαετία του 1950-60 αξιοσημείωτη είναι η καθημερινή λογοτεχνική στήλη του με τον Αχιλλέα Μαμάκη.

Στη δικτατορία του 1967 το Έθνος συνέχισε να εκδίδεται με προσεκτική αλλά τολμηρή για τα δεδομένα της δικτατορίας αντιπολίτευση στο καθεστώς. Στο φύλλο της 24.3.1970 (βάζω εδώ το πρωτοσέλιδο, αλλά είναι λίγο βαρύ) δημοσιεύτηκε δήλωση του Ιω. Ζίγδη με κριτική για το Κυπριακό και υπέρ της συγκρότησης κυβέρνησης εθνικής ενότητας.

ethnos4470

Το καθεστώς αντέδρασε αμέσως. Συνελήφθησαν οι εκδότες Κώστας Νικολόπουλος και Κώστας Κυριαζής, ο διευθυντής σύνταξης Κ. Οικονομίδης και ο αρχισυντάκτης Ιωάννης Καψής, καθώς και ο Ιω. Ζίγδης, και λίγες μέρες αργότερα καταδικάστηκαν σε φυλάκιση 1-5 ετών. Επιβλήθηκε επίσης στέρηση ατέλειας χάρτου στην εφημερίδα, με αποτέλεσμα στις 4 Απριλίου το Έθνος να αναστείλει την έκδοση του.

Το Έθνος δεν εκδόθηκε αμέσως μετά την πτώση της δικτατορίας. Το 1978, ο Γεώργιος Μπόμπολας αγόρασε τον τίτλο από τους Κυριαζή και Νικολόπουλο και το 1981 κυκλοφόρησε το Έθνος της νέας περιόδου, που έχουμε γνωρίσει οι περισσότεροι.

Εγχρωμο και ταμπλόιντ, το πρώτο ταμπλόιντ του ελληνικού τύπου, το Έθνος της νέας περιόδου κυκλοφόρησε στις 14 Σεπτεμβρίου 1981, ένα μήνα πριν από τον προαναγγελλόμενο εκλογικό θρίαμβο του ΠΑΣΟΚ. Διευθυντής ήταν ο Αλέκος Φιλιππόπουλος.

Σε αυτό το πρώτο πρωτοσέλιδο βλέπουμε να φιγουράρουν ο πρωθυπουργός Γ. Ράλλης, ο αναμενόμενος πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου, ο Χαρίλαος Φλωράκης και η Μαρία Αλιφέρη από τον καλλιτεχνικό κόσμο.

Το Έθνος υποστήριξε ανοιχτά τον Ανδρέα Παπανδρέου και το ΠΑΣΟΚ, ασκώντας λιγότερη κριτική απ’ ο,τι η Ελευθεροτυπία, αλλά πάντοτε πρόβαλλε το ΚΚΕ και τις θέσεις του, σε αντίθεση π.χ. με τα Νέα. Βρήκε έτσι αρκετό κοινό. Το 1982 κυκλοφόρησε και κυριακάτικο Έθνος.

Ο πατέρας μου τότε αγόραζε Ριζοσπάστη και Ελευθεροτυπία, και μόλις βγήκε το Έθνος άρχισε να το αγοράζει αντί της Ελευθεροτυπίας. Έτσι την εφημερίδα τη διάβαζα καθημερινά στη δεκαετία του 1980 αν και δεν την έβρισκα πολύ του γούστου μου. Θυμάμαι χαρακτηριστικά μια στηλη της με πολιτικά παρασκήνια που είχε τίτλο Λιλιπούπολη αλλά όταν διαμαρτυρήθηκαν οι συντελεστές της εκπομπής έγινε Λιλιπούπολοι. Εγώ έδινα πάντα σημασία στις γελοιογραφίες και το Έθνος δεν είχε ποτέ γελοιογράφο πρώτης γραμμής -είχε τους Μαραγκό, Γκιόκα και Ντούβλη, αλλά δεν ξέρω ποιος σκιτσάριζε τη «Μαντάμ Ο», καθημερινό στριπ με ηρωίδα μια πλούσια δεξιά κυρία, όχι χωρίς στερεότυπα.

Απο το τέλος της δεκαετίας του 1980 και μετά έχασα επαφή με την εφημερίδα. Αν τη διαβάζατε, πείτε εσείς στα σχόλια. Άρχισε η απληρωσιά και τελικά το 2017 το συγκρότημα του Πήγασου βγήκε σε πλειστηριασμό και το αγόρασε ο Ιβάν Σαββίδης. Ετσι, από τον Σεπτέμβριο του 2017 άρχισε η τρίτη περίοδος της εφημερίδας, που όμως, στις συνθήκες της γενικής κρίσης και της ειδικής κρίσης του έντυπου Τύπου δεν διάρκεσε πολύ.

Το κλείσιμο του καθημερινού Έθνους δεν φαίνεται να εντάσσεται σε συγκροτημένο σχέδιο ψηφιακής στροφής και δεν ξέρω κατά πόσον θα διατηρηθεί επί μακρόν η κυριακάτικη έκδοση, που είχε πάντως ικανοποιητική κυκλοφορία (18.000 φύλλα).

Έχουμε ξαναγράψει για την κρίση στον Τύπο στους ψηφιακούς καιρούς μας. Πολλοί θεωρούν ότι οι έντυπες εφημερίδες είναι δεινόσαυροι καταδικασμένοι σε εξαφάνιση, παρόλο που δεν έχει αναφανεί βιώσιμο επιχειρηματικό μοντέλο για ηλεφημερίδες, ιδίως σε γλώσσες περιορισμένης διάδοσης όπως η ελληνική.

Το θέμα είναι ότι με τη διακοπή της έκδοσης του Έθνους μειώνεται η πολυφωνία του Τύπου στη χώρα μας, ιδίως όταν σκεφτούμε ότι και η διανομή των εφημερίδων βρίσκεται κάτω από μονοπωλιακό έλεγχο και μάλιστα από εκδότη εφημερίδων. Με τις συνθήκες αυτές δεν είναι περίεργο που όλο και περισσότεροι στρέφονται για ενημέρωση στο Διαδίκτυο -που και αυτό δέχεται πλήγματα στην πολυφωνία του, όπως συζητήσαμε στο παρελθόν και θα συζητήσουμε και στο άμεσο μέλλον.

Πηγή: sarantakos.wordpress.com

Αποκάλυψη Daily Mail: Παρ’ ολίγον αεροπορική τραγωδία σε πτήση της British Airways από την Αθήνα

ap briths

Αποκάλυψη Daily Mail: Παρ’ ολίγον αεροπορική τραγωδία σε πτήση της British Airways από την Αθήνα

Το αεροσκάφος βρέθηκε σε απόσταση μόλις 1,5 μέτρου από... αδέσποτο drone που πετούσε σε υπερβολικά…

Κολωνός: Σήμερα η απόφαση του δικαστηρίου για τον Μίχο, τον «Μιχάλη» και τη μητέρα της 12χρονης

michos ilias 1

Κολωνός: Σήμερα η απόφαση του δικαστηρίου για τον Μίχο, τον «Μιχάλη» και τη μητέρα της 12χρονης

Οι δικαστές καλούνται να αποφανθούν για την ενοχή ή μη 26 κατηγορουμένων - Συγκεντρώσεις υποστήριξης…