ΕΣΣΔ – Γιουγκοσλαβία: Το «ματς του αιώνα» στη Μαδρίτη

Το απόλυτο θρίλερ στον ημιτελικό του Παλάθιο ντε Ντεπόρτες το 1986 και οι εχθροπραξίες που είχαν την «προϊστορία» τους

hqdefault

Το «ματς του αιώνα» έγινε το βραδάκι της Πέμπτης 17 Ιουλίου 1986 στο Παλάθιο ντε Ντεπόρτες της Μαδρίτης, αλλά οι εχθροπραξίες είχαν ξεκινήσει πολύ νωρίτερα. Ο κόσμος του μπάσκετ θυμάται σήμερα με νοσταλγία τον αδικοχαμένο Ντράζεν Πέτροβιτς, αλλά ο κατσαρομάλλης «Μότσαρτ» από το Σίμπενικ είχε μόνο αντιπάθειες όσο ζούσε. Το φανατισμένο κοινό στην Ισπανία δεν ήθελε να βλέπει ούτε ζωγραφιστό τον 22άχρονο Γιουγκοσλάβο που ειρωνευόταν, προκαλούσε και έφτυνε, με προστάτη τον μεγάλο αδερφό του, Αλεκσάνταρ.

Στην ανατολική άκρη της γηραιάς ηπείρου οι κυρίαρχοι του παιχνιδιού Σοβιετικοί, πρωταθλητές κόσμου και Ευρώπης όταν ξεκίνησε το Μουντομπάσκετ του ’86, είχαν αλλεργία σε οποιονδήποτε αμφισβητούσε την παντοδυναμία τους, ιδίως εάν προερχόταν από την αιρετική Γιουγκοσλαβία του Τίτο. Μετά τον τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών του ’86 μεταξύ Τσιμπόνα και Ζαλγκίρις (94-82) ο Αρβιντας Σαμπόνις, ο «βότκας», όπως τον έλεγαν στην ιδιαίτερη πατρίδα του, τη Λιθουανία, χαρακτήρισε τον Ντράζεν «βλάκα παλιάτσο» και υποσχέθηκε να του σπάσει το κεφάλι. Το ίδιο επιχείρησαν να πράξουν Γκάλης και Γιαννάκης δύο χρόνια αργότερα στην Ολλανδία, αλλά αυτό είναι άλλη ιστορία.

Ο Πέτροβιτς ήταν μόλις δύο μήνες μεγαλύτερος σε ηλικία από τον Σαμπόνις. Αλλά το κισμέτ τους ήταν πολύ διαφορετικό. Ο πρώτος ημιτελικός, που θα έβγαζε τον αντίπαλο των Αμερικανών στο ραντεβού του τίτλου, έφερε αντιμέτωπες τις δύο υπερδυνάμεις της Ευρώπης. Μέχρι το «έμπα» του 40ού λεπτού όλα έδειχναν ότι οι Πέτροβιτς θα γελούσαν τελευταίοι. Παραλίγο μάλιστα να ξεσπάσει καβγάς στη σέντρα, όταν ο Σαμπόνις (25 π.) έκανε ένα σκληρό φάουλ στον Ντράζεν (29 π.).

Οι Ισπανοί φίλαθλοι ξέσπασαν σε γιουχαΐσματα και ο γιγαντόσωμος Σοβιετικός έβγαζε καπνούς από τα μουστάκια. Ενα πορτοκάλι χτύπησε τον Πέτροβιτς στην πλάτη, αλλά εκείνος γελούσε. «Συνεχίστε, πετάξτε κι άλλα μπουκάλια» πρόσταξε σαρδόνια, χειρονομώντας προς την εξέδρα. Το μίσος έτρεφε τα κύτταρά του, ενώ το ταλέντο του ξεχείλιζε από τα μπατζάκια. Το σκορ ήταν 81-72 υπέρ των Γιουγκοσλάβων και το χρονόμετρο έτρεχε αδυσώπητα. Σαράντα πέντε δευτερόλεπτα προτού ηχήσει ηκόρνα ο «Σάμπας» παρέλαβε την μπάλα από τον Χομίτσιους και εξαπέλυσε ένα σουτ-προσευχή από την κορυφή: ταμπλαδούρα και μέσα!

Οι Γιουγκοσλάβοι πανικοβλήθηκαν και ο Ράντοβιτς έχασε την μπάλα προτού κάνει δύο ελιγμούς. Ο Τιχονένκο (20 π.) την έκλεψε, βγήκε από τα 6,25 μ. με μία πιρουέτα και το μπουμπούνισε με τη σειρά του: 81-78, με δύο απανωτά τρίποντα χωρίς να προφτάσει κανείς να πει «αρκούδα». Πλέον υπήρχε άφθονος χρόνος για την ανατροπή: 41 ολόκληρα δευτερόλεπτα. Αλλά οι κανονισμοί της εποχής ευνοούσαν όποιον είχε το προβάδισμα. Τα φάουλ των απελπισμένων δεν σήμαιναν απαραίτητα ελεύθερες βολές. Η ομάδα που τα κέρδιζε είχε δικαίωμα να παίξει την μπάλα απέξω με 30 καινούργια δευτερόλεπτα στη διάθεσή της.

Οι Σοβιετικοί παραχωρούσαν το ένα φάουλ μετά το άλλο, περιμένοντας υπομονετικά το λάθος. Ωσπου βρέθηκε στο παρκέ ένα εύκολο θύμα. Ο 18άχρονος Βλάντε Ντίβατς παρέλαβε την μπάλα κάπου στη σέντρα, σάστισε όταν είδε μπροστά τον Βάλτερς και έκανε διπλή ντρίμπλα. Η κατοχή άλλαξε και οι Σοβιετικοί είχαν στην κατοχή τους 12 δευτερόλεπτα για το τρίποντο της ισοφάρισης. Και το αγριεμένο κοινό στο πλευρό τους. Στον ψυχρό Βάλντις Βάλτερς αρκούσαν πέντε γοργά βήματα και μισή «κωλιά» του θεόρατου Σαμπόνις στον Ντράζεν Πέτροβιτς. Ο Γιουγκοσλάβος έμεινε πίσω και ο έως τότε άστοχος Λετονός (10 π.) πέτυχε το τρίποντο που ολοκλήρωσε το θαύμα, 4 δευτερόλεπτα πριν από τη λήξη του ημιτελικού. Ισοπαλία, μέσα σε αλαλαγμούς!

Ο αμούστακος Ντίβατς έκρυψε το κλαμένο πρόσωπό του στους ιδρωμένους ώμους του Αράποβιτς και του γερο-Νταλιπάγκιτς. Ο Κρέζιμιρ Τσόσιτς και ο Ντούσαν Ιβκοβιτς ένιωθαν το παρκέ να τρέμει κάτω από τα πόδια τους. Οι κόκκινες φανέλες των Σοβιετικών είχαν γίνει κουβάρι χαράς. Και ο «perro caliente», το χοτ ντογκ, όπως αποκαλούσαν οι ντόπιοι τον Ντράζεν, κοίταζε αποσβολωμένος το σκηνικό με μάτια που έκαιγαν. Οταν κλήθηκε να εκτελέσει 1+1 βολές στο πεντάλεπτο της παράτασης σημάδεψε σίδερο. Μόλις ήρθε η σειρά του Σαμπόνις η μπάλα πήγε συστημένη στο πλεχτό. Οι δύο πόντοι του Λιθουανού έκαναν τελικά τη διαφορά, αφού η ομάδα της ΕΣΣΔ κέρδισε τον ημιτελικό με 91-90.

Οσοι παρακολούθησαν το θρίλερ δηλώνουν ακόμη και σήμερα εκστασιασμένοι, αλλά οι Γιουγκοσλάβοι χρειάστηκαν καιρό για να γλείψουν τις πληγές. Οι σχεδόν συνομήλικοι πρωταγωνιστές της βραδιάς συναντήθηκαν ξανά τρεις μέρες αργότερα πάνω στο βάθρο, παραστάτες των πρωταθλητών κόσμου Αμερικανών. Οι Γιουγκοσλάβοι κατέκτησαν με ευκολία το χάλκινο μετάλλιο απέναντι στη Βραζιλία του Οσκαρ Σμιτ, ενώ οι Σοβιετικοί αρκέστηκαν στο ασημένιο, αφού ηττήθηκαν στον τελικό από τις ΗΠΑ με 87-85. Ενα κολεγιόπαιδο από το Νορθ Καρολάινα, ο Κένι Σμιθ, πέτυχε το νικητήριο καλάθι, κόβοντας τη φόρα των Σοβιετικών που είχαν επιστρέψει από το -18. Σε εποχή Ψυχρού Πολέμου και βάναυσου αντιαμερικανισμού ήταν ειρωνεία της τύχης να μονοπωλήσει τα φλας ένας «ναύαρχος», ο Ντέιβιντ Ρόμπινσον, εξ ημισείας με τον κοντοπίθαρο Μάγκσι Μπογκς του 1,60 μ. Στην αμιγώς κολεγιακή δωδεκάδα των ΗΠΑ περιλαμβάνονταν και ο… σχεδόν Ελληνας Ρόνι Σεϊκέλι καθώς και ο Στιβ Κερ, μετέπειτα προπονητής των Γκόλντεν Στέιτ Ουόριορς αλλά και βοηθός του Πόποβιτς στην ομάδα του 2019. Μόλις δύο χρόνια νωρίτερα τρομοκράτες είχαν δολοφονήσει τον –ακαδημαϊκό– πατέρα του Κερ στη Βηρυτό. 

* Περιοδικό Hot Doc #186, H ιστορία του Μουντομπάσκετ 1950-2019, 25/08/2019

O γνωστός ράπερ Εθισμός «σπάει κόκκαλα» με το νέο του τραγούδι – Η αναφορά στον Κώστα Βαξεβάνη και στις υποκλοπές

433140002 767928198614916 439479898267640574 n

O γνωστός ράπερ Εθισμός «σπάει κόκκαλα» με το νέο του τραγούδι – Η αναφορά στον Κώστα Βαξεβάνη και στις υποκλοπές

Ο Εθισμός μέσα από τους στίχους του θίγει συχνά υποθέσεις που απασχολούν έντονα την ελληνική…