Ενεργειακή κρίση και παράδοξα

Είμαστε στην αρχή μιας βαθιάς, άγνωστης διάρκειας κρίσης στην ενέργεια και την οικονομία. Κρίσης που απειλεί την παγκόσμια οικονομία και την επιβίωση μας ως άτομα, ως κοινωνίες. Οικονομικής κρίσης που σε συνδυασμό με τις γεωπολιτικές αντιπαραθέσεις είναι πιθανό να οδηγήσει σε ολοκληρωτικό πόλεμο και στο τέλος της ανθρωπότητας πάνω στον πλανήτη.

Στην πλανητική γειτονιά μας, ειδικά στην ΕΕ η κρίση εκδηλώνεται με περισσότερο δραματική μορφή και είναι αναμενόμενο να επιδεινώνεται σε βάθος χρόνου. Οι ανίκανες πολιτικές ηγεσίες στις χώρες της ΕΕ και συνολικά στην ΕΕ δείχνουν να μην αντιλαμβάνονται ούτε την κρισιμότητα των καιρών ούτε και τις εγγενείς αδυναμίες της ΕΕ. Ίσως στις μεγάλες χώρες της ΕΕ, οι οικονομικές ελίτ, οι  άρχουσες τάξεις και οι πολιτικοί εκφραστές τους κοιμούνται ακόμη στο κρεβάτι του αποικιοκράτη, έχουν για στρώμα την πάλαι ποτέ κυρίαρχη ευρωπαϊκή βιομηχανία και σκεπάζονται με τα σκεπάσματα του κυρίαρχου Ευρωπαίου τραπεζίτη στον πλανήτη. Μόνο που αυτά δεν υπάρχουν στη σημερινή πραγματικότητα.

Η ΕΕ, φτωχή σε πρώτες ύλες και περιορισμένων δυνατοτήτων στην αγροτική παραγωγή, είχε ως αντιστάθμισμα την επιστημονική γνώση, την τεχνολογία και την τεχνογνωσία ώστε να πρωταγωνιστεί διεισδύοντας οικονομικά σε αναπτυσσόμενες χώρες που είχαν ανάγκη αυτές τις ευρωπαϊκές δυνατότητες και να κυριαρχούν σε συνεργασία με τις ΗΠΑ στο διεθνές εμπόριο. Συνέβαινε αλλά οι οικονομικές προβολές (ΟΟΣΑ) στις επόμενες δεκαετίες δείχνουν ότι τελειώνει. Η ταχεία ανάπτυξη σε όλους τους τομείς χωρών όπως π.χ η Λ.Δ της Κίνας, η Ινδία, η Ν. Κορέα, η Ιαπωνία οι χώρες της Ασίας και της Αφρικής έδειξαν ότι και αυτή η ευρωπαϊκή και αμερικανική κυριαρχία έφτασε στο τέλος της. Ο συνδυασμός της ενεργειακής κρίσης, των γεωπολιτικών αντιπαραθέσεων και της ανάπτυξης των Τρίτων Χωρών, αν δεν αλλάξει ριζικά το ευρωπαϊκό πολιτικό μίγμα θα οδηγήσει σε σφοδρές κοινωνικές συγκρούσεις, πολιτικές ανατροπές και τελικά σε διάλυση της ΕΕ.

Στη σύγχρονη εποχή η ενέργεια και οι πρώτες ύλες για τις τεχνολογικές εφαρμογές είναι βασικές προϋποθέσεις της Οικονομικής λειτουργίας. Επίσης η αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής έχουν ως προϋποθέσεις διαθέσιμα κεφάλαια, μεγάλες επενδύσεις σε υποδομές, ενέργεια και παραγωγή, ισχυρή ασφαλιστική βιομηχανία, συλλογικές δράσεις από το κοινωνικό σύνολο και οραματική πολιτική.

Θα σταθούμε στην προϋπόθεση της ενέργειας που αποτελεί το πιεστικότερο πρόβλημα της ευρωπαϊκής οικονομίας σήμερα.

Από τα ως τώρα δεδομένα γνωρίζουμε ότι η λειτουργία της ευρωπαϊκής οικονομίας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τους υδρογονάνθρακες. Η αυξανόμενη εναλλακτική των ΑΠΕ και της πυρηνικής ενέργειας είναι ανεπαρκής για να στηρίξει  τη συντήρηση των οικονομικών δραστηριοτήτων πολύ περισσότερο την ανάπτυξη. Γνωρίζουμε επίσης ότι στη Μεσόγειο και κυρίως στην Α. Μεσόγειο πιθανά δε από τη Β. Αφρική ως και το σύνολο των Βαλκανίων υπάρχουν επαρκή ή ακόμη και υπερεπαρκή κοιτάσματα φυσικού αερίου και πετρελαίου. Ενώ τεχνολογικές εφαρμογές μπορούν να αξιοποιήσουν ουδετεροποιώντας τις βλαβερές επιπτώσεις της χρήσης ορυκτών όπως ο άνθρακας που επίσης υπάρχει στο υπέδαφος των Βαλκανίων αλλά κ.α. χωρών της ΕΕ. Παράλληλα δεν έγινε ιδιαίτερη επένδυση στην έρευνα πρωτοποριακών πηγών ενέργειας που μπορούν να προκύψουν από την πυρηνική σύντηξη, το καύσιμο του υδρογόνου, ακόμη και την κοσμική ενέργεια.

Η ΕΕ επιμένει “οικολογικά” στα Φ/Β και Αιολικά πάρκα. Και τι έκανε;

Πρώτα και κύρια για να είναι συμβατή με την κυριαρχία του χρηματοοικονομικού τομέα, μετέτρεψε την ενέργεια σε χρηματοοικονομικό προϊόν. Θεσμοθέτησε, νομοθέτησε και επέβαλε (και τα σκυλιά δεμένα) σε όλες τις χώρες τα Χρηματιστήρια ενέργειας όπως και το κεντρικό ευρωπαϊκό χρηματιστήριο ενέργειας. Τόσο σε spot αγορά όσο και σε παράγωγα, διατηρώντας όμως τις ρυθμιστικές αρχές ενέργειας  για τα μάτια του κόσμου. Στα καθ’ ημάς, με το  Νόμο 4425/2016 η Κυβέρνηση υπακούοντας στην ευρωπαϊκή οδηγία επέβαλε στη ΡΑΕ (Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας) την ίδρυση και λειτουργία της Αγοράς Επόμενης Ημέρας και την Ενδοημερήσια Αγορά, τις οποίες θα διαχειρίζεται το Χρηματιστήριο Ενέργειας καθώς και τον Κανονισμό του σύμφωνα με την παρ. 8 του άρθρου 10 του παραπάνω νόμου.

Με απλά λόγια μια “ανεξάρτητη” ρυθμιστική αρχή, η ΡΑΕ, που εποπτεύει την εγχώρια αγορά ενέργειας, σε όλους τους τομείς της, εισηγήθηκε προς τους αρμόδιους φορείς της Πολιτείας και έλαβε η ίδια μέτρα για την επίτευξη του στόχου της απελευθέρωσης των αγορών ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου και παραχώρησε αρμοδιότητες της στην ΕΧΕΑΕ η οποία ίδρυσε και λειτουργεί το χρηματιστήριο ενέργειας.

Ποιος είναι ο σκοπός της Χρηματιστήριο Ενέργειας ΑΕ (ΕΧΕΑΕ) και ποια τα “παράδοξα” που έγιναν ευρύτερα γνωστά λόγω της ενεργειακής κρίσης που προέκυψε από τα τελευταία γεγονότα του πολέμου στην Ουκρανία;

Σκοπός του Χρηματιστηρίου Ενέργειας είναι η οργάνωση και διαχείριση των Αγορών Ηλεκτρικής Ενέργειας Επόμενης Ημέρας και Ενδοημερήσιας, Φυσικού Αερίου, Περιβαλλοντικών Αγορών (ΑΠΕ), σύμφωνα με το άρθρο 19 ή και Ενεργειακών Χρηματοπιστωτικών Αγορών σύμφωνα με τα άρθρα 15 και 16 του νόμου, ως και κάθε άλλη συναφή δραστηριότητα.

Μικρή σημασία έχει η μετοχική σύνθεση της ΕΧΕΑΕ που είναι δημόσιοι φορείς, μεγαλύτερη σημασία έχει ποιοι δραστηριοποιούνται στις αγοραπωλησίες. Είναι εγχώριες και πολυεθνικές εταιρείες παραγωγής και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας.  Οι εταιρείες που παράγουν ενέργεια διαπραγματεύονται με αυτές που διανέμουν(συμβαίνει και ταυτοπροσωπία συχνά), ΔΙΑΜΟΡΦΩΝΟΥΝ ΤΙΜΕΣ – ΚΑΘΟΡΙΖΟΥΝ ΕΠΑΡΚΕΙΑ ή ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ και τζογάρουν μαζί με άλλους χρηματοοικονομικούς λύκους στην Ενεργειακή Χρηματοπιστωτική Αγορά (Αγορά Παραγώγων – Forward Market).

Με άλλα λόγια ένα κλειστό club εταιρειών καθορίζει τις τιμές που θα πληρώσουν οι καταναλωτές και κερδοσκοπούν κατά το δοκούν τόσο από τη διαμόρφωση των τιμών όσο και με χρηματοπιστωτικά παιγνίδια στα πλαίσια της “ελεύθερης αγοράς”.

Το πόσο “ελεύθερη” είναι αυτή η αγορά (εγχώρια και ευρωπαϊκή) δεν θέλει μαθηματική ανάλυση. Πρόκειται για ένα σύστημα “Εμείς και Εμείς σας κάνουμε ότι θέλουμε Εσάς το λαουτζίκο που είστε οι καταναλωτές στα πλαίσια της δομημένης“ ευρωπαϊκής φιλελεύθερης αγοράς ” πλην όμως κρατικοδιαιτούμενης.

Και τα “παράδοξα”:

Πρώτο παράδοξο είναι η απόφαση της ΡΑΕ να αυτοκαταργηθεί σε ότι αφορά τον έλεγχο της αγοράς ενέργειας και τη λήψη ρυθμιστικών παρεμβάσεων, μεταβιβάζοντας την πραγματική εξουσία στην ΕΧΕΑΕ δηλ. στο κλειστό ολιγαρχικό club των ιπποτών της ενέργειας. Φιλελεύθερη ιδεοληψία; Όχι αυτή είναι το πρόσχημα για ληστοπειρατεία. 

Δεύτερο παράδοξο είναι το μεγάλου ειδικού βάρους του φυσικού αερίου στη διαμόρφωση των τιμών ενέργειας. Γιατί άραγε; Μάλλον γιατί ο κροκόδειλος που νιαουρίζει στα κεραμίδια γνώριζε την επερχόμενη ενεργειακή κρίση λόγω της πιθανολογούμενης διακοπής του ρωσικού αερίου στην Ευρώπη και της αντικατάστασης του από αμερικάνικης προέλευσης LNG κ.α. πηγές υδρογονανθράκων με ότι συνεπάγεται στην εκτόξευση τιμής. Μόνο που αυτό ξεκίνησε κάποιους μήνες πριν τη Ρωσική  εισβολή στην Ουκρανία. Τυχαία; από προφητεία; από θεία επιφοίτηση;

Τρίτο παράδοξο στα καθ ημάς σε μια χώρα με βεβαιωμένα αποθέματα υδρογονανθράκων που ως τώρα μολύνουν τον ελληνικό χώρο σε αρκετές περιοχές λόγω έκκλησης μεθανίου σε θάλασσες και στεριά να μην αντιδρούν οι ευαίσθητοι  οικολογικά “πράσινοι” ούτε καν να προβληματίζονται. Αντίθετα με την πράσινη προβιά εμφανίζονται διάφοροι κατά καιρούς που εμποδίζουν με διάφορες προσφυγές να προχωρήσουν οι έρευνες για την αξιοποίηση φυσικού αερίου και πετρελαίου στον ελλαδικό χώρο. Ταυτόχρονα υποστηρίζουν ασμένως τη μετάβαση στις ΑΠΕ δηλ. Φ/Β και Αιολικά πάρκα ως λύση στο ενεργειακό με υποτονικές συχνά γραφικές αντιδράσεις κάποιων τοπικών “οικολόγων” για τα Αιολικά.

Ότι τα Φ/Β και τα Αιολικά που έχουν ημερομηνία λήξης των εξοπλισμών τους θα δημιουργήσουν οικολογικά προβλήματα;

Μήπως τέτοιου είδους ευαισθησίες εξυπηρετούν “καταστάσεις” εγχώριων ολιγαρχών ενέργειας (πρώην εθνικών εργολάβων”), τη γεωπολιτική των ΗΠΑ στην περιοχή  και στο βάθος αρπακτικές διαθέσεις και Ευρωπαίων συμμάχων; Απλή ερώτηση αν στην ΑΟΖ της Γερμανίας υπήρχαν τα κοιτάσματα του ελλαδικού χώρου τι θα είχε συμβεί; Οι φίλοι μας οι Γερμανοί θα είχαν από χρόνια κατασκευάσει αγωγούς και θα “κάλυπταν τις ανάγκες” της Ευρώπης για τα επόμενα 50 χρόνια τουλάχιστον. Γιατί τόσα τουλάχιστον είναι τα κοιτάσματα στον ελλαδικό χώρο.

Τέταρτο παράδοξο στην Ελλάδα δεν υπάρχουν σοβαροί αποθηκευτικοί χώροι εναπόθεσης φυσικού αερίου ενώ έχει προταθεί η δημιουργία τους πολλά χρόνια πριν. Ενώ διαθέτουν γειτονικές χώρες όπως η Βουλγαρία (0,6 δις. Κυβικά), Τουρκία(0,4 δις κυβικά) σε αντίθεση με τη Ρεβιθούσα που τα αποθέματα επαρκούν για 10 ημέρες. Μήπως γιατί θα αποτελούσαν άμυνα σε περίπτωση ενεργειακών κρίσεων; Έτσι θα περιορίζονταν τα κερδοσκοπικά παιχνίδια;

Πέμπτο παράδοξο ότι βρίσκεται στη θάλασσα, λίμνες, ποτάμια, στον αέρα, στο έδαφος, στο υπέδαφος, η ηλιακή ενέργεια και η κοσμική ενέργεια(αύριο) ενώ λογικά ανήκουν σε κάθε άνθρωπο, σε ότι μας αφορά, στους Έλληνες πολίτες ΔΕΝ ΑΠΟΔΙΔΕΙ ΤΙΠΟΤΕ Σ ΑΥΤΟΥΣ.

Η απλή λογική υπαγορεύει ότι ο εθνικός πλούτος να αποδίδει σε όλους τους πολίτες μέσω της Δημόσιας Ασφάλισης, κοινωφελών υπηρεσιών και κοινωνικής οικονομίας.

Αντίθετα είναι αντικείμενο στυγνής εκμετάλλευσης από μια ολιγαρχική ομάδα.

Ποιος είπε ότι η Φεουδαρχία εξαλείφθηκε από τον Καπιταλισμό; Σε ότι αφορά τον εθνικό πλούτο δεν ισχύει. Αλλά αυτό έχει ενδιαφέρον να αναλυθεί πολιτικά, με αναφορές στη γεωγραφική οικονομία, τη γεωπολιτική και την εθνική στρατηγική λαμβάνοντας υπόψη τις σοβαρές απειλές που αντιμετωπίζουμε άμεσα ακόμη και για την εθνική ανεξαρτησία μας.

*Ο Δανιήλ Σπαρτιάτης είναι μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Συνδέσμου Φυλακισθέντων και Εξορισθέντων- Σ.Φ.Ε.Α. και ασφαλιστικός πράκτωρ

Τα άρθρα που δημοσιεύονται στην κατηγορία «Απόψεις» εκφράζουν τον/την συντάκτη/τριά τους και οι θέσεις δεν συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του koutipandoras.gr