Ένα VAR δεν φέρνει την άνοιξη

«Οι υπολογιστές δεν μπορούν να αποφασίσουν για κάθε διαιτητική φάση, γιατί συχνά είναι και θέμα άποψης και οι υπολογιστές δεν έχουν άποψη. Αυτό που συμβαίνει είναι πως όταν υπάρχει ένα μεγάλο λάθος και ο διαιτητής έχει την ευκαιρία να το διορθώσει και το διορθώνει, τότε η καχυποψία για τους λόγους που έκανε το πρώτο λάθος πρέπει να μειωθεί, γιατί ο κόσμος θα βλέπει πως όταν οι διαιτητές κάνουν λάθη, είναι απλά λάθη και έχουν τη δυνατότητα να τα διορθώσουν στις σημαντικές αποφάσεις». 

Tα παραπάνω λόγια ανήκουν στον Ντέιβιντ Ελερέι, μέλος της επιτροπής διαιτησίας της FIFA, τον οποίο είχαμε συναντήσει τον Απρίλιο του 2018 ενόψει του σεμιναρίου που έγινε στην Ελλάδα για τον Video Assistant Referee. Το γνωστό και μη εξαιρετέο πια VAR, που από το Σάββατο έκανε πρεμιέρα στην ελληνική αθλητική ζωή και ακολούθως έγινε εκλεκτό μέρος της παράνοιας που ακολουθεί το σύστημα της διαιτησίας στο ποδόσφαιρο στην Ελλάδα. Γιατί εδώ, σε αντίθεση με την εικόνα που είχε ο Ελερέι και τα άλλα στελέχη που αποφάσισαν να εισάγουν το Video Assistant Referee, η καχυποψία δεν μπορεί να μειωθεί όσο οι αποφάσεις λαμβάνονται από τους ίδιους ανθρώπους και όσο οι πληγές παραμένουν ανοιχτές. To VAR είναι εργαλείο, όχι πανάκεια.

Για την ακρίβεια, δεν είναι τίποτα άλλο από μια έξτρα βοήθεια στον διαιτητή. Ένα τιμ σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο, στο οποίο βρίσκεται ο διαιτητής VAR, ο βοηθός του και ο τεχνικός ή (οι τεχνικοί), οι οποίοι παρακολουθούν τον αγώνα από οθόνες και βλέπουν παράλληλα διαφορετικά στιγμιότυπα, τα οποία κατά κανόνα έρχονται με τρία δευτερόλεπτα καθυστέρηση από την κανονική ροή. Σε περίπτωση που δουν μια ξεκάθαρα λάθος απόφαση του διαιτητή, τον ενημερώνουν μέσω της ενδοεπικοινωνίας. Για υποκειμενικές αποφάσεις, όπως είναι ένα πέναλτι ή μια κόκκινη κάρτα, ο διαιτητής έχει τη δυνατότητα μετά την ενημέρωση από τον VAR να πάει στην οθόνη που βρίσκεται τοποθετημένη εντός του αγωνιστικού χώρου και να δει τη φάση ξανά για να κρίνει ο ίδιος. Οι άνθρωποι λοιπόν που βρίσκονται στο κέντρο επιχειρήσεων κρίνουν και ενημερώνουν τον διαιτητή. Η τελική απόφαση ανήκει στον ίδιο. Δεν πρόκειται για μια τεχνολογία που κρίνει de facto κάτι, όπως π.χ το goal line technology. Φυσικά, για να λειτουργήσει όλο αυτό υπάρχει ένα ενιαίο πρωτόκολλο για όλες τις Ομοσπονδίες. Πριν την Ελλάδα, άλλωστε, έχει εφαρμοστεί σε μεγάλα πρωταθλήματα και διοργανώσεις. 

Η πρεμιέρα του VAR στη χώρα μας συνδυάστηκε με αποφάσεις που στην καλύτερη περίπτωση ήταν αμφισβητούμενες, στη χειρότερη λάθος. Σε αυτές ξεχώρισε η φάση στο Ολυμπιακός – Αστέρας Τρίπολης με το τράβηγμα στον Μπαράλες των φιλοξενούμενων, στο οποίο δεν δόθηκε πέναλτι παρότι ο διαιτητής Κουμπαράκης πήγε στην εντός γηπέδου οθόνη για να δει τo ριπλέι. Εδώ είχαμε βέβαια το εξής φαινόμενο: Τα πλάνα που του ήρθαν από τον Video Assistant Referee, ο οποίος ειδοποίησε τον διαιτητή να πάει στο μόνιτορ για να δει φάση, δεν ήταν τα ενδεδειγμένα για να δει το τράβηγμα, μολονότι οι τηλεθεατές είχαν δει το σωστό ριπλέι που η παράβαση ήταν ξεκάθαρη!

Κατάφεραν, δηλαδή, να του στείλουν λάθος στιγμιότυπα! Παράλληλα, την ώρα που παρακολουθούσε τη φάση «πέρασαν» μέσα από τον ήχο της τηλεοπτικής μετάδοσης οι… προτροπές στελέχους των γηπεδούχων να μην δώσει πέναλτι. Δεν έδωσε. Στα άλλα δύο ματς του Σαββάτου, για τις αμφισβητούμενες φάσεις δεν υπήρξε καν παρέμβαση από το VAR, ενώ παράπονα υπήρξαν και για παιχνίδια της Κυριακής. Τι ακολούθησε; Ένας καταιγισμός σχολίων και… κατάρες στα Social Media, απόψεις «ειδικών» που συγκρούονταν μεταξύ τους, διαρροές ομάδων με αιχμές και καρφιά. Ό,τι δηλαδή συνέβαινε και πριν. Και η Κεντρική Επιτροπή Διαιτησίας, με καθυστέρηση ανακοίνωσε πως «αναφορικά με αυτό το περιστατικό, η ΚΕΔ είναι σε θέση να ξεκαθαρίσει ότι τόσο ο διαιτητής της αναμέτρησης, όσο και οι διαιτητές VAR και AVAR, δεν κατέστη δυνατόν, λόγω τεχνικής δυσλειτουργίας, να έχουν τις σωστές εικόνες, που θα τους βοηθούσαν στη λήψη της απόφασης». Χωρίς να εξηγήσει πώς ακριβώς συνέβη οι διαιτητές VAR να μην έχουν το πλάνο που όλοι οι υπόλοιποι τηλεθεατές είδαν στην τηλεόραση. Επιφυλάχθηκε ότι θα το κάνει αφού ολοκληρώσει τη διαδικασία συλλογής στοιχείων.

Η Πολιτεία, που δαπάνησε πάνω από δέκα εκατομμύρια για να ολοκληρωθεί το έργο και θεωρητικά θα όφειλε αν ενδιαφέρεται για την εύρυθμη λειτουργία του; Νίπτει τας χείρας της. «Η σωστή λειτουργία του αφορά αποκλειστικά και μόνο τα ποδοσφαιρικά όργανα. Είναι αυστηρά εσωτερική τους υπόθεση: των πρωτοκόλλων FIFA/UEFA, της ΕΠΟ και της ΚΕΔ», αναφέρει χαρακτηριστικά η ανακοίνωση της Γενικής Γραμματείας Αθλητισμού. Ίσως, (ότ)αν κάποια στιγμή εφαρμοστεί σωστά και η γκρίνια γίνει χειροκρότημα, να πάψει να αφορά μόνο τα ποδοσφαιρικά όργανα. 

Είναι προφανές πως θα γίνουν λάθη. Παντού έγιναν, μέχρι οι διαιτητές, οι ποδοσφαιριστές, οι παράγοντες και ο κόσμος να καταλάβουν πώς ακριβώς λειτουργεί το VAR και να το κατανοήσουν. Το έλεγαν και οι άνθρωποι της FIFA, που αναζητούσαν έναν τρόπο να επιμορφώσουν τους φιλάθλους σχετικά με τη χρήση τους. Ως συνήθως όμως, εδώ είναι διαφορετικά. Εδώ από την πρώτη ημέρα, άνθρωποι που δεν έχουν ρίξει ούτε μια ματιά στο πρωτόκολλο του VAR βγήκαν μπροστά κραυγάζοντας. Χωρίς την παραμικρή ιδέα για το πότε και το πώς λειτουργεί. Άλλοι, προσπάθησαν απλά να δικαιολογήσουν τα αδικαιολόγητα για τους προφανείς λόγους. Η ΚΕΔ και η Πολιτεία δεν φρόντισαν τους μήνες της προετοιμασίας να εκπαιδεύσουν τον κόσμο, να φτιάξουν οπτικοακουστικό υλικό και να το δώσουν στη δημοσιότητα, να χαράξουν επικοινωνιακή πολιτική ούτως ώστε όταν οι ποδοσφαιρόφιλοι που θα καλούνταν να δουν ένα ματς με VAR, να γνώριζαν τι στο καλό παρακολουθούν. Βέβαια, όπως φάνηκε ξεκάθαρα, δεν ήταν έτοιμοι ούτε οι διαιτητές. Θα ήταν ο κόσμος;

Χρειάστηκε μόλις μια αγωνιστική για να γκρεμιστεί η εικόνα που αρκετοί είχαν σχηματίσει ότι το VAR θα μείωνε την καχυποψία. Τα ενδημικά προβλήματα του ελληνικού ποδοσφαίρου δεν αντιμετωπίζονται με έναν έξτρα διαιτητή και μερικές οθόνες, πόσω μάλλον από τη στιγμή που το όλο πρότζεκτ χειρίζονται πρόσωπα τα οποία, άλλοτε για τους σωστούς και άλλοτε για λάθος λόγους, έχουν βρεθεί στο μάτι του κυκλώνα. Χρειάζεται πολύ μεγαλύτερη προσπάθεια…